فراتاب: «بچه‌ات داره خفه می‌شه، خودت می‌دونی یا بگم!» این را ماما با صدای بلند فریاد زد، در همان لحظه‌ای که درد زایمانم بیشتر از توانم شده بود. دکتر حتی نگاهم نکرد. کسی نپرسید ترسیده‌ام یا نه. فقط گفتند: «جیغ نزن! بقیه مریض‌ها خوابن!» من در حال زایمان بودم، اما بیشتر از درد، از نگاه‌های تندشان می‌لرزیدم.
برای خیلی از ما، زایمان نقطه تولد یک زندگی‌ست. اما برای زنانی که تجربه خشونت زایمانی دارند، آن لحظه با یادآوری تحقیر، فریاد و بی‌توجهی گره می‌خورد. این گزارش، مروری‌ست بر خشونتی پنهان که پشت درهای بسته اتاق زایمان رخ می‌دهد.
خشونت ثبت‌نشده
خشونت زایمانی، هنوز در نظام سلامت ایران به عنوان یک تخلف جدی شناخته نمی‌شود. شکایت‌های زنان اغلب بی‌پاسخ می‌ماند و تحقیر یا داد زدن، با توجیه «استرس شغلی کادر درمان» توجیه می‌شود. این بی‌اعتنایی به تجربه زنان، زمینه‌ساز تکرار این نوع از خشونت است.
تجربه مشترک، سکوت جمعی
با وجود تفاوت در محل تولد، سن، یا وضعیت اجتماعی، بسیاری از زنان تجربه‌های مشابهی از خشونت زایمانی دارند: فریاد، قضاوت، لمس بدون اجازه، بی‌توجهی، یا ترساندن عمدی. این تجربه‌ها اغلب نه‌تنها گفته نمی‌شوند، بلکه با حس شرم و تقصیر درونی‌سازی می‌شوند؛ گویی خود زن، مقصر درد کشیدن یا نحوه رفتارش بوده است.
خلا قانونی و آموزشی
در قوانین به‌روز نشده حوزه سلامت، جای حقوق روانی زنان در حین زایمان خالی است. پزشکان و ماماها اغلب برای مهارت‌های فنی آموزش می‌بینند، نه مهارت‌های ارتباطی. نبود دستورالعمل‌های الزام‌آور در زمینه رعایت کرامت زائو، بعضا باعش شده مسیر خشونت‌های خواسته و ناخواسته باز گذاشته شود.
راهی برای تولد امن‌تر
به رسمیت شناختن خشونت زایمانی، نخستین گام در مسیر تغییر است. تدوین منشور حقوق زائو، ایجاد نهاد رسیدگی محرمانه به شکایات، و الزام آموزش مهارت‌های ارتباطی برای کادر درمان می‌تواند زایمان را به تجربه‌ای انسانی‌تر تبدیل کند. هیچ زنی نباید از ورود به اتاق زایمان بترسد.
نویسنده گزارش: مریم حسین فعال حوزه زنان و از اعضای کلاس روزنامه‌نگاری فراتاب – دوره 16.
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است!
