فراتاب: گزارشی توصیفی از دانیار رحمانی در فراتاب: در حالی که امرالی، زندان و جزیرهای ممنوعه است اما چشم همهی ترکیه و جهان برای حل مسئله تاریخی کردها به این جزیره است. جزیرهی ممنوعهای که ظاهرا کلید حل یک مسئلهی بغرنج تاریخی در آنجاست!
ایمرالی؛ این جزیرهی مخوف کجاست؟
جزیرهای کوچک اما با نقش بسیار بزرگ و سرنوشتساز در گوشهای خاموش و منزوی شمال غربی ترکیه در جنوب دریای مرمره قرار دارد. ایمرالی همچون قطرهای از خاک در آغوش دریا، در فاصلهی اندکی از شهر بورسا در 12 کیلومتری ساحل جا خوش کرده است. از روی اداری و سربازی این جزیره تحت نظر شهر بورسا میباشد.
تاریخی سیاه
در روزی شوم از سال ۱۹۲۳؛ روزی که رنگ خاک خاورمیانه برای همیشه با خون و رنج تاریخ آغشته شد، توافقنامه لوزان جزیره ایمرالی را در سکوتی خوفناک فرو برد. ساکنان یونانیاش، مردمی که با صدای امواج و ناقوسهای کلیسا روزگاری میگذراندند، خانههایشان را ترک کردند و به یونان مهاجرت کردند. این کوچ اجباری، آغاز تاریکی ایمرالی بود. سال ١٩٣٥ ناقوس كلیسای تاریخی این جزیره جای خود را به قفلهای آهنین زندان دادند.
زندان ایمرالی
زندان ایمرالی چیزی فراتر از یک بنای ساده است؛ این مکان، نمادی از انزوا، سرکوب و فراموشی است. دیوارهای بلند و بیروح آن؛ صدای کسانی را که در آن محبوس شدهاند، خفه کرده است. زندان ایمرالی گویی مکانی است که زمان در آن متوقف شده. هر قفلی که بر درهای آن زده شده، گواهی است بر سرکوب صداهایی که دیگر شنیده نمیشوند.
سرشناسترین زندانیان ایمرالی
در سالهای نخستین، تعداد زندانیان این جزیره به ۵۰ نفر رسید. در ۱۹ سپتامبر ۱۹۶۱، پس از کودتای نظامی ترکیه، عدنان مندریس نخستوزیر وقت ترکیه، به این زندان منتقل و اعدام شد. این اعدام یکی از تاریخیترین رویدادهای مرتبط با ایمرالی بهشمار میآید.
در ۱۵ فوریه ۱۹۹۹، عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان (پکک)، پس از دستگیری به زندان ایمرالی منتقل شد. از زمان دستگیری و انتقال او به این جزیره، ایمرالی به زندان انزوا تبدیل شد و اوجالان به مدت ۱۰ سال تا سال ۲۰۰۹، تنها زندانی این زندان بود. پس از آن، پنج زندانی دیگر نیز از اعضای پکک به این زندان فرستاده شدند؛ اما همچنان تدابیر امنیتی و کنترل شدید بر اوجالان حفظ شده است.
در زندان ایمرالی چه میگذرد؟
حکومت ترکیه بر زندان ایمرالی سختترین تدابیر امنیتی را اعمال کرده و اطلاعات مربوط به آن را بهشدت محرمانه نگه میدارد. هیچ اطلاعات رسمی یا دقیقی از شرایط زندانیان، نحوه نگهداری آنها یا وضعیت این زندان منتشر نمیکند. به دلیل ماهیت محرمانه و امنیتی ایمرالی، بسیاری آن را به «گوانتاناموی ترکیه» تشبیه کردهاند.
این زندان دارای یک مدیر، سه مشاور، یک پزشک و ۳۰ کارمند است و حفاظت از آن بر عهدهی ۷۰۰ کماندو مسلح میباشد. دوربینهای نظارتی بهصورت ۲۴ ساعته تمامی بخشهای زندان را کنترل میکنند و ادارهی زندان نیز از طریق همین دوربینها بر رفتار و فعالیت زندانیان نظارت مستمر دارد.
هر زندانی روزانه چهار ساعت اجازه دارد از سلول خود خارج شود و در فضای باز به سر ببرد. با این حال، فضای باز زندان نیز با دیوارهای بلند و غیرقابل نفوذ احاطه شده است. این وضعیت، فضای زندان ایمرالی را به محیطی سرد و خفقانآور تبدیل کرده که در آن سکوت و انزوا حکمفرماست.
ظرفیت زندان ایمرالی
این زندان دارای ظرفیتی برای ۹ زندانی است؛ اما هماکنون تنها ۶ زندانی در آن نگهداری میشوند. عبدالله اوجالان، مهمترین زندانی این جزیره، در اتاقی به مساحت ۱۱.۸ متر مربع زندانی شده است. زندانیان این زندان تنها یک بار در هفته، به مدت سه ساعت اجازه دارند یکدیگر را ملاقات کنند. این ملاقاتها نیز تحت نظارت شدید امنیتی صورت میگیرد. علاوه بر عبدالله اوجلان پنج عضو دیگر از اعضای پکک از جمله شیخ موس پویراز، جمعلی قاراسو، بایرام کایماز، حاسبی ایدمیر و هامیلی یلدر در زندان ایمرالی هستند.
ملاقاتهای مهم با سرشناسترین زندانی ایمرالی
در بحبوحه سالهای 2011 تا 2013 رهبران کُرد از جمله صلاحالدین دمیرتاش در چارچوب پروسه آشتی با عبدالله اوجالان دیدار کردند پروسهای که نهایتا شکست خورد اما حالا پس از گذشت چندین سال، در ۲۸ دسامبر ۲۰۲۴، هیئتی از حزب دموکراتیک خلقها (HDP) متشکل از پروین بولدان و سری ثریا اوندر، با موافقت وزارت دادگستری ترکیه، به جزیره ایمرالی سفر کرده و با عبدالله اوجالان دیدار کردند.
نویسنده: دانیار رحمانی - دانش آموخته روابط بینالملل و از اعضای کلاس آموزش روزنامهنگاری، نویسندگی و برندسازی فراتاب در دوره 15
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است