فراتاب: بشر پس از آنکه از حالت زیست توسط شکار به کشت و اهلی کردن گیاهان جهت تهیه غذا پرداخت این نیاز را در خود دید که جزء بوسیله ابزار، تهیه غذا عملاً کاری بس دشوار و غیرممکن خواهد بود. بنابراین با بکارگیری قطعه چوبی جهت خراش دادن زمین و پوشاندن روی بذرها به نوعی پایههای مکانیزاسیون در کشاورزی را بنیان نهاد.
با اینکه در نیمه دوم قرن هجده میلادی انواعی از موتورهای احتراق داخلی و سپس مدلهایی از تراکتورها تولید گردید اما شروع بکارگیری این ماشینها در مزارع کشاورزی به قرن نوزدهم میلادی بر میگردد.
در کشور ایران نیز برای اولین بار در زمان ناصرالدین شاه اولین گاوآهن فلزی وارد کشور گردید. سپس در سال ۱۳۰۸ اولین تراکتور نفتی توسط رضاخان برای مدرسه فلاحت کرج خریداری شد. عملاً میتوان گفت که برای اولین بار پای نخستین ماشین خودکار جهت انجام عملیاتهای مختلف کشاورزی به ایران باز شد.
پس از جنگ جهانی دوم واردات انبوه ماشینها و ادوات کشاورزی به کشور آغاز گردید. ابتدا کشاورزان از پذیرفتن اینگونه وسایل امتناع میکردند چون معتقد بودند که برکت کشاورزی در سم گاوها میباشد ولی به تدریج با نتایج کار آشنا شدند و کمکم این وسایل را پذیرفتند.
در زمان پهلوی دوم ماشینی کردن کشاورزی در ایران سرعت بیشتری پیدا کرد. ابتدا در سال ۱۳۳۱ بنگاه توسعه ماشینهای کشاورزی با وارد کردن تراکتورها و ادوات، استارت مکانیزه کردن کشاورزی در ایران را زد. سپس دولت با عقد قراردادی با کشور رومانی واردات تراکتورهای «یونیورسال» همراه با ادوات و قطعات یدکی انجام گردید. در سال ۱۳۴۹ با بهرهبرداری از کارخانه تراکتورسازی تبریز و مونتاژ تراکتورهای یونیورسال اولین قدم بومیسازی تولید ماشینهای کشاورزی در ایران برداشته شد. در سال ۱۳۵۲ نیز با تأسیس شرکت «ایران جاندیر» در اراک، با واردات قطعات کمباین و تراکتورهای جاندیر از آمریکا نسبت به مونتاژ این ماشینها اقدام گردید.
این روند نیز پس از انقلاب ادامه پیدا کرد، به طوری که در دهههای ۶۰ و ۷۰ دولت با در اختیار قرار دادن تسهیلات بانکی به کشاورزان درجه مکانیزاسیون در کشور را بالا برد.
در سایه پیشرفتهای تکنولوژیکی که در قرن گذشته و اخیر شاهد بودهایم و با توجه به افزایش رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای غذا و تنوع طلبی انسانها در نیازهایی همچون غذا، پوشاک و مسکن، بروزرسانی و توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در کشور امری اجتنابناپذیر است.
یکی از شاخصهای ارزیابی وضعیت مکانیزاسیون کشاورزی هر کشوری، «درجه مکانیزاسیون» میباشد که یک شاخص قراردادی است که کمیت را در مسائل مکانیزاسیون نشان میدهد و عبارت است از سطح عملیات مکانیزه انجام شده به کل سطح عملیات مورد نیاز در هر یک از مراحل تولید (کاشت، داشت و برداشت). این شاخص در طول سالیان اخیر به طور متوسط ۶۰ درصد را نشان میدهد که نشان از وضعیت نامطلوبی نسبت به کشورهای پیشرفته میباشد.
بروزرسانی ماشینآلات در سایه مکانیزاسیون پایدار
کشاورز برای اطمینان از انجام به موقع عملیاتهای مختلف کشاورزی به ماشینآلات به روز و پیشرفته نیاز دارد، بنابراین این امر در سایه مکانیزاسیون پایدار تحقق مییابد. مکانیزاسیون پایدار دیدگاهی جامع در زمینه فنی، زیست محیطی و اقتصادی دارد. با افزایش رو به رشد جمعیت کره زمین به تناسب تقاضا برای غذا نیز افزایش مییابد و به تبع آن خسارات جبران ناپذیر زیست محیطی به زمین و اقلیم وارد میشود، بنابراین با انتخاب ماشینآلات مناسب برای زنجیره تولید به صورت پایدار امری حیاتی است.
گزارش از حامد صحرایی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
