به نظر می رسد دیدار هفته گذشته ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا که در هلسینکی فنلاند برگزار شد همچنان حواشی خود را به دنبال داشته است و ظاهرا روس‌ها قبل از دیدار با ترامپ به خوبی برای تحت فشار قرار دادن ترامپ زمینه چینی کرده بودند.
برای فشار به ترامپ روس ها راهی را پیدا کرده بودند و آن فروش اوراق قرضه آمریکا بود که توسط این کشور خریداری شده بود. در واقع می توان گفت که روسیه برای فشار بر آمریکا اقتصاد این کشور را هدف گرفته بود و راهی را که پیش از این چین و ژاپن به عنوان بزرگترین خریداران اوراق قرضه آمریکا رفته بودند را امتحان کرد. اقدام سال 2016 چین و ژاپن در فروش اوراق قرضه خود برای کمک به اقتصاد داخلی خود و واکنشی پیشگیرانه نسبت به ترامپ بود که در آن زمان اولین ماه های حضور خود را در مسند ریاست جمهوری این کشور می گذراند.
از سوی وزارت خزانه داری آمریکا که در اوایل سال 2017 منتشر شد میزان اوراق قرضه دولتی آمریکا که مالکیت آن با دولت چین است، 66 میلیارد دلار کاهش یافت و به 1050 میلیارد دلار رسید. این مسئله موجب شده است چین از مقام اول دارندگان اوراق قرضه دولتی آمریکا یک رتبه تنزل یابد و در ماه های پایانی سال 2016 جایگاه اول را به کشور ژاپن بسپارد.
در آن زمان با وجود فروش گسترده میزان اوراق قرضه دولتی آمریکا توسط چین و ژاپن در ماه‌های اخیر، برخی کشورها بر میزان اوراق قرضه خود اضافه کردند که از آنها می توان به کشورهای ایرلند، برزیل، بریتانیا و عربستان اشاره کرد. در این میان روسیه هم در عرض یک ماه بیش از 12 میلیارد دلار اوراق قرضه جدید خریداری کرد که گمانه زنی ها کارشناسان در آن زمان بر این اساس بود که این اقدام روسیه به دلیل روابط خوب ترامپ و پوتین است. روابط خوبی که چندان به طول نیانجامید.
یکی از اهداف اصلی فروش اوراق قرضه توسط کشورهایی که این اوراق را خریده اند نیاز به منابع مالی برای تزریق در اقتصاد داخلی است. برای مثال کشور چین درحال حاضر در تلاش برای تقویت واحد پولی خود «یوآن» است تا آن را در سطح بین الملل قدرتمند تر و برای خریداران و استفاده کنندگان آن جذابتر کند. به همین دلیل چین، مقداری از اوراق قرضه خود را فروخته تا با خرید یوآن در بازار داخلی، نرخ برابری آن در مقابل ارزهای خارجی را افزایش دهد. فروش گسترده اوراق قرضه توسط این کشورها میتواند عواقب خطرناکی برای اقتصاد آمریکا در پی داشته باشد.
چالش بزرگ مالی در انتظار اقتصاد آمریکا
حالا اخبار منتشر شده حاکی از این موضوع است که روسیه پیش از دیدار ترامپ و پوتین در هلسینکی اقدام به فروش اوراق قرضه دولتی آمریکا کرده بود. اقدامی که به گفته تحلیلگران می تواند آمریکا با یک چالش بزرگ مالی روبه‌رو کند.
دویچه وله گزارش داده که موضوع فروش اوراق قرضه دولتی آمریکا توسط بانک مرکزی روسیه در کانون توجه رسانه‌ها و مفسران روزنامه‌های آلمان قرار گرفته است. دلیل این توجه آن است که آلمان از جمله کشورهایی است که نگران جنگ تجاری‌ای است که ترامپ در جهان به راه انداخته است.
در لیست وزارت دارایی آمریکا، روسیه از حیث داشتن اوراق قرضه دولتی آمریکا تا پیش از این در رده‌ی ۲۲ قرار داشت. روزنامه اقتصادی «هندلزبلات” (Handelsblatt) چاپ آلمان روز پنجشنبه ۱۹ جولای (۲۸ تیر) با انتشار گزارشی خبر از فروش گسترده اوراق قرضه‌ی دولتی آمریکا توسط روسیه داد.
بر اساس گزارش این روزنامه روسیه به فروش گسترده اوراق قرضه دولتی آمریکا ادامه می‌دهد و از ماه آوریل تا ۶ جولای، روسیه نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار دیگر از اوراق قرضه دولتی آمریکا را به فروش رسانده است.
به این ترتیب، ارزش کل اوراق قرضه دولتی آمریکا که در بانک مرکزی روسیه وجود دارند، به کمتر از ۳۴ میلیارد دلار رسیده است که پایین‌ترین سطح آن از سال ۲۰۰۷ به این سو به شمار می‌آید.
رئیس بانک مرکزی روسیه چند دلیل برای فروش این اوراق اعلام کرده است. از آن جمله است، تنوع‌‌‌بخشی به منابع ارزی روسیه و توجه به «مخاطرات اقتصادی و ژئوپلیتیکی» و تحلیلگران روس علت این امر را از جمله واکنش روسیه به خطرات ناشی از تحریم‌های این کشور از سوی آمریکا می‌دانند.
با اینکه ترامپ پس از دیدار با پوتین مدعی شده بود که این دیدار ۴ ساعته توانسته زمینه‌های مناسبات دو کشور را بهبود بخشد، اما، به نظر نمی‌رسد که پوتین و مقامات روسیه از این اظهارات راضی باشند.
روزنامه هندلزبلات در ادامه‌ی گزارش خود پیرامون سیاست فروش اوراق قرضه دولتی آمریکا از سوی بانک مرکزی روسیه نوشته است که پوتین و دولت روسیه به خوبی می‌دانند که ترامپ به تنهایی قادر به تغییر ۱۸۰ درجه‌ای سیاست‌های آمریکا نیست.
ضمن اینکه گفته می‌شود که روسیه در سایه درآمدهای ارزی کلان ناشی از افزایش بهای نفت خام در بازارهای جهانی به قدری ذخایر ارزی خود را افزایش داده که فروش این اوراق قرضه دولتی تاثیری بر داد و ستدهای بازرگانی این کشور به دلار نخواهد داشت.
بر اساس اطلاعات و آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی روسیه، ذخایر ارزی این کشور به دلار، به ۴۸۰ میلیارد دلار رسیده و همین موضوع از حیث مالی به دولت روسیه اطمینان لازم برای بازرگانی خارجی را می‌دهد.
دولت روسیه با فروش اوراق قرضه دولتی آمریکا تلاش کرده تا ذخایر ارزی خود را به طلا یا به ارزهای دیگر کشورها تبدیل کند. بانک مرکزی روسیه ذخایر طلای کشور را بالغ بر ۱۹۰۰ تن اعلام کرده است. ارزش این میزان طلا حدود ۸۰ میلیارد دلار است.
قیام علیه دلار
روزنامه «نویه زوریشر” (Neue Zürcher) چاپ سوئیس حدود یک ماه پیش در گزارش مشابهی به وضعیت توزیع اوراق قرضه دولتی آمریکا در دیگر نقاط جهان پرداخته بود.
بر اساس آن گزارش، در حال حاضر ۶ هزار میلیارد دلار اوراق قرضه دولتی آمریکا در خارج از مرزهای این کشور در گردش است. از آن بین، تنها اوراق قرضه دولتی آمریکا که در مالکیت چین است، در حدود ۱۱۰۰ میلیارد دلار اعلام شده است.
روزنامه آلمانی «زود دویچه» در گزارشی که روز ۲۱ جولای (۳۰ تیر) منتشر کرد، نوشته است که برای مقابله با جنگ تجاری دولت آمریکا، باید از سیاست روسیه در این زمینه آموخت.
در این مقاله که تحت عنوان «قیام علیه دلار» منتشر شده، نویسنده به جنگ تجاری دولت ترامپ و تاثیرات آن بر بازرگانی خارجی کشورهای مختلف و از جمله بر کشورهای عضو اتحادیه اروپا پرداخته و بر این باور است که نقش دلار در داد و ستد جهانی چنین موقعیتی را برای آمریکا فراهم آورده است.
نویسنده می‌نویسد: جالب اینجاست که این رئیس جمهور روسیه است که یکی از دیگر راه‌های مقابله با امپریالیسم آمریکا را نشان می‌دهد.
در این مقاله میزان دارایی چین از کل اوراق قرضه دولتی آمریکا حدود ۱۳۰۰ میلیارد دلار اعلام شده است (۲۰۰ میلیارد بیش از آنچه روزنامه «نویه زوریشر» اعلام کرده بود.)
نویسنده معتقد است که هرگاه چین نیز همچون روسیه اقدام به فروش بخشی از این اوراق قرضه بکند، آنگاه زمینه‌های جابه‌جایی در مناسبات قدرت مالی در جهان ممکن می‌شود.
نویسنده می‌نویسد، شاید این تنها زبانی است که دونالد ترامپ قادر به فهم آن است. این گزارش با این جمله تمام شده است: قدرت آمریکا بر ارز این کشور استوار است. اما راه‌هایی وجود دارد که به یاری آنها بتوان این قدرت را شکست داد.
