رهبران اروپایی که در نشست دو روزه در شورای اروپا در شهر بروکسل گردهم آمده بودند موفق شدند پس از نشستی طاقت فرسا در ساعت ۴:۳۰ صبح به وقت بروکسل به توافق برسند. دونالد توسک رئیس شورای اروپایی اولین سیاستمداری بود که در صفحه توییتر خود این خبر را منتشرکرد.

به گزارش فراتاب رهبران اروپایی از جمله امانوئل مکرون و آنگلا مرکل کسب توافق در این نشست را نشانه همبستگی و همدلی اروپایی ها دانستند. این طرح مشترک دوازده ماده دارد.

همه اروپا در قبال پناهجویان مسئول است، نه فقط کشورهای جنوب

یکی از مهم ترین مواد که جوزپه کونته، نخست وزیر ایتالیا آنرا امیدوارکننده خواند از این قرار است: «هر مهاجری که به ایتالیا و یونان می رسد وارد خاک اروپا شده است. به این ترتیب مسئولیت اقامت و روند پناهندگی این افراد تنها به عهده دولت های ایتالیا و یونان نخواهد بود.»

آتن و رم در سال‌های گذشته و پس از اوج گرفتن سیل ورود پناهجویان آفریقایی، بارها از عدم مشارکت اتحادیه اروپا در پذیرش پناهجویان انتقاد کرده بودند. به قدرت رسیدن راست‌گرایان افراطی در ایتالیا و رویکرد سازش ناپذیر آن‌ها در قبال پناهجویان، اتحادیه اروپا را به واکنش وا داشت.

ماده مهم بعدی همکاری اتحادیه اروپا با کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل است. البته هیچ کدام از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نپذیرفته اند که کمیساریای عالی پناهندگی در کشور آنها استقرار یابد. آلبانی به عنوان یکی از کشورهای منطقه بالکان که عضو اتحادیه اروپا هم نیست درخواست اتحادیه برای میزبانی کمیساریای عالی پناهندگان را رد کرده است.

ماده سوم هم ساخت مراکز پذیرش پناهجویان در سراسر اروپا است که البته در این ماده هیچ کدام از کشورهای عضو موظف به پذیرش اجباری پناهندگان نخواهند شد.

همکاری بیشتر با لیبی

مفاد مهم دیگری که در این طرح اروپایی گنجانده شده است همکاری تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای «نظارت به نجات مهاجران در دریای مدیترانه است.» به این ترتیب فعالیت کشتی هایی که در سه سال گذشته بدلیل عدم کمک نیروهای دولتی برای نجات مهاجران بصورت داوطلبانه اقدام کرده اند از این پس بیشتر و بیشتر تحت بازرسی و کنترل کشورهای عضو اتحادیه اروپا قرار می گیرند. همچنین دایره فعالیت کشتی های نجات داوطلب کاملا محدود خواهد شد و به عنوان مثال مهاجرانی که اغلب در سواحل لیبی دچار سانحه می شوند اندک اندک کمک کشتی ها نجات را از دست خواهند داد. چرا که با توجه به این طرح اتحادیه اروپا همکاری تنگاتنگی با دولت لیبی خواهد داشت و در صورت حضور مهاجران در آب های لیبی وظیفه این دولت است که برای کمک اقدام کند. مشکل اینجاست که در یک سال گذشته موارد شکنجه، برده داری متعددی از سوی دولت و نهادهای موازی علیه پناهجویان در این کشور منتشر شده است.

پناهجویان قبل از رسیدن به اروپا در مراکز پذیرش غربال می‌شوند

همچنین کشورهای عضو اتحادیه به ویژه موافقت کردند که تمامی مراحل جابجایی و اسکان موقت در «مکان‌های کنترل شده» و به صورت «داوطلبانه» از سوی کشورهای عضو انجام شود. این بدان معنی است که خود پناهجو حق انتخاب کشور میزبان را ندارد و اعضا اتحادیه اروپا به صورت داوطلبانه هر پناهجویی را می‌پذیرند.

۲۸ کشور به این نتیجه رسیدند تا ضمن تشدید کنترل مرزهای خارجی اتحادیه اروپا به منظور پیش‌گیری از ورود مهاجران، کمک مالی به اسپانیا و کشورهای مهاجرپذیر از جمله ترکیه، مراکش و کشورهای شمال آفریقا را افزایش دهند. آنها همچنین هم‌پیمان شدند تا از بروز «وضعیت کنترل نشده» بحران پناهجویان همانند آن چه در ورود موج عظیم پناهجویان در سال ۲۰۱۵ روی داد، جلوگیری کنند.

در بخش دیگری از بیانیه سران اتحادیه اروپا آمده است که دولت‌های اتحادیه از این پس از ایتالیا و کشورهای دیگری که به عنوان خط مقدم بحران مهاجرت شناخته می‌شوند و نخستین پذیرای پناهجویان ورودی از راه دریای مدیترانه هستند، بیشتر حمایت کنند.

کشورهای اروپایی در مورد لزوم همکاری در زمینه کنترل جابجایی پناهجویان و مهاجران غیرقانونی درون فضای شنگن نیز به توافق رسیده و تأکید کرده‌اند که در چهارچوب اصلاحات قانون دوبلین، مسئولیت‌پذیری و همیاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند.

بر اساس قانون دوبلین، هر پناهجویی که نامش در مبادی ورودی نخستین کشور عضو اتحادیه اروپا ثبت می‌شود، تنها حق درخواست پناهندگی از همان کشور را دارد. بر اساس همین قانون، پناهجو اگر به کشور دیگری رفته و از آنجا درخواست پناهندگی کند، درخواست او به همان کشور اول ارجاع می‌شود و در صورت موافقت کشور اول، پناهجو باید به آنجا بازگشته و درخواست خود را ارائه دهد.

رهبران کشورهای اروپایی کاملا از این تصمیمات راضی هستند. اما برخی از نمایندگان احزاب سبز و چپ گرای پارلمان اروپا گفته اند تصمیم های مشترکی که امروز گرفته شده کاملا هجمه و نیروی غالب احزاب راست گرای افراطی و مهاجرستیز در اروپا را اثبات می کند. فیلیپ لامبرت نماینده سبزهای بلژیک در پارلمان اروپا با انشتار مقاله ای مهم در روزنامه لالیبر بروکسل تصمیم مشترک رهبران اروپایی درباره بحران مهاجرت را «خداحافظی اتحادیه اروپا با اصول انسانی و حقوق بشر» دانسته است.

منبع: یورونیوز