فراتاب: کنفرانس 2025 زیر سایە انتقادات معاون ترامپ که با لحنی قاطع و ژستی استوار نشست را در سکوتی معنادار فرو برد، برگزار شد. نشست امنیتی مونیخ در حالی شروع بە کار کرد کە انتظار می رفت محور سخنرانی جی- دی- ونس پایان دادن به جنگ اوکراین- روسیه باشد، اما او در نطقی کم‌سابقه متحدان اروپایی‌اش را به باد انتقاد گرفت و آنها را متهم به عقب‌نشینی از ارزش‌های مشترک متهم کرد.
کنفرانس امنیتی مونیخ ریشه‌های فراآتلانتیکی و اروپایی دارد، اما فعالیت‌های آن نیز بازتاب جهانی جهانی داشته‌است، درصدد است تا تنوع جغرافیایی خود را با هدف بحث در مورد مرتبط‌ترین چالش‌های امنیتی جهان افزایش دهد و بتواند همه‌ی ذینفعان را دربرگیرد. همچنین نه‌تنها فوری‌ترین چالش‌های امنیتی را در برنامه‌های خود گنجانده، بلکه توجهات را به موضوعاتی جلب می‌کند که شاید هنوز در رأس دستور کار جامعه‌ی امنیتی قرار نگرفته باشند.
ادوارد ـ هاینریش‌فن‌کلایست ـ اشمنتسین نظامی سرشناس آلمانی در سال ۱۹۶۲ کنفرانس امنیتی مونیخ را تأسیس کرد که در آغاز «کنفرانس امنیتی بین‌المللی» و نیز «کنگره دفاع‌شناسی» نام داشت. امروزه کنفرانس امنیتی مونیخ به نشست ابتکارات دیپلماتیک برای رسیدگی به مبرم‌ترین نگرانی‌های امنیتی جهان تبدیل شده است و هدف آن ایجاد اعتماد و کمک به حل مسالمت‌آمیز درگیری‌ها از طریق حفظ گفتگوی مستمر، نظارت شده و غیررسمی در جامعه امنیتی بین‌المللی است تا با یک تعریف جامع از امنیت که نه‌تنها امنیت سنتی ملی یا نظامی را در بر می‌گیرد، بلکه ابعاد اقتصادی، زیست‌محیطی و انسانی امنیت را نیز در بر می‌گیرد. تشابه کمی و کیفی و بازتاب‌های آن با مجمع جهانی اقتصاد، باعث شده به داووس امنیتی شهرت یابد، به‌همین دلیل خود را نوعی «بازار ایده‌ها» می‌داند که در آن ابتکارات و راه‌حل‌ها توسعه می‌یابند و نظرات تبادل می‌شوند. بر این مبنا، بیش از 450 تصمیم‌گیرنده‌ی برجسته و ارشد و همچنین رهبران فکری از سراسر جهان، از جمله سران کشورها، وزرا، شخصیت‌های برجسته سازمان‌های بین‌المللی و غیر دولتی، نمایندگان عالی‌رتبه‌ی صنعت، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و جامعه‌ی مدنی گرد هم می‌آیند تا در یک بحث فشرده شرکت کنند. شایان ذکر است که هزینه‌های این کنفرانس توسط وزارت دفاع آلمان و کمک‌های مالی صنایع تسلیحاتی تأمین می‌شود.
دهه‌های اول؛ دوره‌ی جنگ سرد
در دهه‌های اول کنفرانس، شرکت‌کنندگان در کنفرانس و مخاطبان آن نسبتاً کم بودند و از چند ده نفر تجاوز نمی‌کردند. در حالی‌که از همان ابتدا یک کنفرانس بین‌المللی بود، قبل از هر چیز محلی بود که شرکت‌کنندگان آلمانی با همتایان خود از جمله مهمترین متحد خود، ایالات متحده و همچنین سایر کشورهای عضو ناتو ملاقات می‌کردند. در نتیجه، این کنفرانس اغلب به‌عنوان «جلسه خانواده فراآتلانتیک» نام‌گذاری شده‌است. بحث‌ها در مونیخ بر سیاست غرب در چارچوب کلی تقابل جنگ سرد متمرکز بود.
پایان جنگ سرد
هاله‌ی جنگ سرد، که سال‌ها بر کنفرانس سایه افکنده بود، مدت‌هاست که از بین رفته است، اما این بدان معنا نبود که وجود کنفرانس امنیتی مونیخ، منسوخ شده است. کاملاً برعکس با پایان جنگ سرد، مشخصه‌ی فراآتلانتیکی این نشست، مؤسسان را بر آن داشت که دایره‌ی مهمانان کنفرانس فراگیرتر شود همین امر زمینه‌ی حضور شرکت‌کنندگانی از برخی کشورها شد که قبلاً بخشی از جهان غرب نبودند تا جایی‌که شرایط برای شرکت کنندگان از کشورهای اروپای مرکزی و شرقی و همچنین از فدراسیون روسیه میسر شد. از این‌رو اگر قرار بود کنفرانس پایدار بماند بایستی پا را فراتر از محدوده‌ی یک «طرف» جنگ سرد فراتر می‌گذاشت.
کنفرانس امنیتی مونیخ امروز
در طول سال‌ها، با افزایش تعداد و تنوع بازیگران مهم در حوزه‌ی امنیت بین‌الملل، دایره‌ی حضار در کنفرانس همچنان گسترده‌تر می‌شود. مخاطب امروز نه تنها از نظر جغرافیایی متنوع‌تر است، بلکه آینه‌ی درک وسیع‌تری از خود امنیت است. اکنون، وقتی شرکت‌کنندگان در هتل بایریشر هوف گرد هم می‌آیند، رهبران نظامی، مدیران عامل، فعالان حقوق‌بشر، فعالان محیط‌زیست و دیگر رهبران دیده می‌شوند که جامعه مدنی جهانی را نمایندگی می‌کنند. این بدان معناست در عصری که حکومت جهانی به‌طورکلی و امنیت بین‌الملل به‌طور خاص، مطمئناً ناپایدار‌تر و مدیریت آن دشوارتر می‌شود، امنیت و امنیت‌دسته‌جمعی در مفهوم جدید اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۵
نشست ۲۰۲۵ مونیخ در سایه‌ی روی کار آمدن دولت جدید ایالات متحده و نگرش آن به سیاست بین‌الملل، دور جدید پارلمان اروپا در بروکسل و انتخابات پارلمانی آلمان که تنها یک هفته پس از کنفرانس برگزار شدند، پس از مراسم افتتاحیه توسط رئیس جمهور آلمان فرانک والتر اشتاین‌مایر در ۱۴ فوریه شروع به‌کار کرد. صدها تصمیم‌گیرنده و رهبران افکار از مناطق مختلف جهان طی روزهای ۱۶-۱۴ فوریه در مورد چالش‌های سیاست امنیتی جهان تحت ریاست کریستوف هوسگن به گفتگو پرداختند.
دستور کار روز اول کنفرانس بر چالش‌های امنیتی جهانی از جمله حکمرانی جهانی، انعطاف‌پذیری دموکراتیک، امنیت اقلیم و موضوعات متعدد دیگر تمرکز داشت. وضعیت نظم بین‌المللی، درگیری‌ها و بحران‌های منطقه‌ای و آینده مشارکت فراآتلانتیک نیز مباحث مورد توجه روز دوم کنفرانس بودند. روز یکشنبه، در پایان سومین و آخرین روز کنفرانس، شست و یکمین نشست سالانە با بحث در مورد نقش اروپا در جهان و انتخاب ینس استولتنبرگ به‌عنوان رئیس جدید کنفرانس به‌پایان رسید.
نویسنده: جمال بوداقی از اعضای کلاس روزنامه‌نگاری و برندسازی فراتاب – دوره 15.
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
