فراتاب: پس از جلسه 26 بهمن ماه سال گذشته که به همت وزیر نفت ونوزوئلا ،وزرای نفت قطر،عربستان سعودی و روسیه در دوهه جمع شدند تا بلکه چاره ای برای قیمتهای پایین نفت بیابند صحبتهای اولیه طرحی موسوم به "طرح فریز تولید نفت" به میان آمد که مطابق آن جهت جلوگیری از کاهش بیشتر قیمتها و تنظیم بازار نفت چهار کشورتوافق نمودند که بر تولید خود نیفزایند و آن را درسقف ماه ژانویه نگاه دارند به شرط آنکه سایر اعضا نیز این شرط را بپذیرند.
از آنجا که این طرح هم زمان شده بود با به سرانجام رسیدن برجام و آغاز لغو تحریمهای نفتی ایران ،ناظران هدف از آن را مانع تراشی در مسیر بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی ارزیابی نمودند. بنابراین مقامات نفتی حاضر درجلسه دوهه جهت رفع ابهامات بلافاصله به تهران عزیمت نمودند و در 27 بهمن ماه، وزیر صنعت و انرژی قطر به عنوان رئیس دوره‌ای اوپک، وزیران نفت ونزوئلا وعراق گزارش جلسه دوهه را با بیژن نامدار زنگنه در میان گذاشتند. پس از پایان نشست چهارجانبه تهران و تصریح اینکه درباره بازگشت ایران به بازار جهانی نفت در دوره پساتحریم نیز بحث شده است و «آنها با نگاه منطقی به این واقعیت نگاه کردند.» وزیر نفت ایران تأکید کرد: «ایران ازهر اقدامی به منظور تثبیت شرایط بازار و بهبود قیمت نفت خام حمایت می‌کند».
اما دراقدامی نا همسو با این نشست ، یک هفته بعد از جلسه دوهه، علی النعیمی، وزیر نفت عربستان، در۴ اسفند و درهیوستون تگزاس ایالات متحده گفت: «به‌رغم مازاد عرضه نفت در بازارهای جهانی، کشورش حاضر به کاهش تولید نیست» این نحوه گفتار نامعقول ازسوی سعودی ها وزیر نفت ونزوئلا را به گونه ای برانگیخت که بلافاصله در5 اسفند خواستار تشکیل جلسه با مقامات کشورهای روسیه، عربستان و قطر با هدف بررسی اقدامات مشترک کشورهای مذکور در راستای دفاع از قیمت نفت شد.»
اکنون که کمتر از سه هفته تا تشکیل نشست مهم کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت در دوحه مانده است وزیر دفاع و قائم مقام ولی‌عهد عربستان سعودی گفته که این کشور تنها زمانی تولید نفت خود را ثابت نگه خواهد داشت که دیگر تولیدکنندگان عمده نفت از جمله ایران، تصمیم مشابهی اتخاذ کنند.
کمتر از سه هفته تا تشکیل نشست مهم کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت در دوحه مانده است وزیر دفاع و قائم مقام ولی‌عهد عربستان سعودی گفته که این کشور تنها زمانی تولید نفت خود را ثابت نگه خواهد داشت که دیگر تولیدکنندگان عمده نفت از جمله ایران، تصمیم مشابهی اتخاذ کنند.
محمد بن سلمان در مصاحبه‌ای با بلومبرگ در۱۳ فروردین ماه گفته است که «اگر حتی یک کشور تصمیم بگیرد تولید خود را افزایش دهد، آن وقت ما هیچ شانسی را که به در بزند را از دست نخواهیم داد».این درحالی است که قبلا الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه گفته بود که که ایران آمادگی خود را برای شرکت در نشست دوحه اعلام کرده و خواستار این شده تا از ثابت نگه داشتن تولید نفت خود معاف شود.اما باز هم محمد بن سلمان تاکید کرده که تهران «بدون شک باید تولید نفت خود را ثابت نگه دارد».
با مقایسه حجم ذخائر و تولید کشورهای عضو اوپک و سایر تولید کنندگان نفت واضح است که تقاضای عربستان با تولید 19/10 میلیون بشکه در ماه مارس از ایران با تولیدی در حدود 2/3 میلیون بشکه پیش از آنکه درخواستی تجاری و اقتصادی باشد ،خواسته ای سیاسی و با اهداف غیر تجاری است.ایران که تازه از بند تحریمهای بین المللی ناثواب رهایی یافته حق خود میداند که حداقل تولید خود را به قبل از سال 2012 و سقف تولید 4/4میلیون بشکه در روز برساند و آنگاه بر سر "طرح فریز" چانه زنی نماید. دنبال نمودن چنین رویه ای سیاسی در بازار تجاری نفت و بخصوص در چهارچوب قوانین اوپک که بر اجماع استواراست نه تنها فایده ای به حال اعضا ندارد بلکه غیر از متلاطم نمودن بازار نفت سود دیگری برای تولید کنندگان عمده این ماده خام ندارد. روسیه و ونوزوئلا جهت هماهنگ نمودن تولید کنندگان و افزایش قیمت نفت با وجود در دستور کار بودن چنین رویه ای سیاسی از سوی عربستان بجایی نخواهند رسید و کماکان باید از کشور به کشور دیگر فقط به فکر تنظیم زمان تشکیل جلسلات باشند نه استفاده از نتایج آن.عربستان با اتخاذ این رویه برای مانع تراشی در راه بازگشت نفت ایران به بازار جهانی تنها آب در هاون می کوبد،چراکه نتیجه معقول از فعل منطقی حاصل میگردد.
بهروز نامداری: کارشناس انرژی
