فراتاب: پارلمانی که امروزه نام پارلمان اروپا را به خود گرفته‌ است در چه تاریخی تاسیس شد؟ در ماه مارس سال ۱۹۵۷ زمانی که قراردادهای رم از سوی بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، لوگزامبورگ و هلند امضاء شدند و به این ترتیب مجمع اقتصادی اروپایی تشکیل شد، تشکیل بازار مشترک نیز به تصویب رسید. بازار مشترک در حقیقت پیشگام پارلمان اروپا در شکل امروزی آن است که برای اولین بار در ۱۹ مارس ۱۹۵۸ در استراسبورگ فرانسه تشکیل جلسه داد. آن‌زمان دولت‌های عضو، نمایندگانی را روانه‌ی این نشست کردند. این مجمع تنها نقشی مشورتی در مسائل گوناگون بازی می‌کرد. در مارس ۱۹۶۲ این بازار مشترک نام تازه‌ی خود را می‌گیرد: پارلمان اتحادیه‌ی اروپا

پارلمان اتحادیه اروپا

این پارلمان برای نخستین بار در تعیین بودجه‌ی این اتحادیه و برنامه‌ی بودجه آن، به جز در مواردی مانند سیاست‌های کشاورزی، مشارکت می‌کند.

از ژوئن ۱۹۷۷ کل بودجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا از سوی پارلمان اروپا به تصویب می‌رسد.

و از ژوئن ۱۹۷۹ نمایندگان پارلمان اروپا  از سوی مردم و با رای مستقیم آنها انتخاب می‌شوند. ۴۱۰ نماینده به این ترتیب به پارلمان اروپا راه می‌یابند. در همان سال نمایندگان پارلمان اروپا رئیس این پارلمان را تعیین می‌کنند:

در سال ۱۹۸۱ یونان و در سال ۱۹۸۶ اسپانیا و پرتغال به جمع اتحادیه می‌پیوندند. تعداد نمایندگان پارلمان به ۵۲۸ تن می‌رسد. سرانجام جهت تحقق  وحدت‌ اروپا در ابعاد سیاسی، اقتصادی، نظامی و غیره در سال‌های پس از تشکیل جامعه اقتصادی اروپا تلاش‌های بسیاری از طرف دولت‌های عضو شد. برای همین منظور شهر ماستریخت در ۱۰دسامبر ۱۹۹۱، میزبان کنفرانسی بود که متعاقب آن قرارداد «ماستریخت» تصویب می‌شود. به این ترتیب قدرت پارلمان اروپا در برابر کمیسیون و شورای این اتحادیه افزایش می‌یابد. پارلمان با حق شرکت در تصمیم‌گیری در بسیاری از حوزه‌ها، از فرهنگی گرفته تا پژوهشی و محیط زیست، وزنی برابر با شورا و کمیسیون این اتحادیه می‌یابد.

پارلمان اروپا

نهاد قانون‌گذاری در اتحادیه‌ اروپا است.پارلمان اروپا به‌طور مشترک با شورای اتحادیه اروپایی به قانون‌گذاری و اتخاذ تصمیمات در اتحادیه اروپا می‌پردازد.

به‌علت آنکه نمایندگان آن به‌طور مستقیم از سوی شهروندان اروپایی انتخاب می‌شوند، سمبل دموکراسی در اتحادیه اروپا به‌حساب می‌آید. پارلمان اروپا دومین دموکراسی دنیا (پس از پارلمان هند) و بزرگترین دموکراسی فراملی در جهان را نمایندگی می‌کند(۴۰۰میلیون رای‌دهنده واجد شرایط در سال ۲۰۲۴)

پارلمان اروپا بر کمیسیون اروپا نظارت می‌کند، کمیسیونی که نقش قوه مجریه را در اتحادیه اروپا ایفا می‌نماید و مسئول پیشنهاد قوانین، اجرای تصمیم‌گیری‌ها، تنفیذ پیمان‌نامه‌ها و روی‌‌هم‌‌رفته انجام کارهای روزمره اتحادیه اروپا است. نقش نظارتی پارلمان بر کمیسیون تا جایی است که رئیس و اعضای کمیسیون موظف به اخذ رأی اعتماد از پارلمان هستند و پارلمان می‌تواند آنان را به صورت دسته‌جمعی استیضاح کند.

پارلمان اروپا مشترکا با شورا، بودجه اتحادیه اروپا را تصویب و بر اجرای آن نظارت می‌کند. به این وسیله باید اطمینان حاصل شود که امکانات مالی اتحادیه به صورت موثر و شفاف استفاده می‌شود؛ اما امکاناتی برای تامین مالی خود ندارد. پارلمان اروپا نهادهای دیگر اتحادیه اروپا، به‌خصوص کمیسیون اروپا را کنترل می‌کند. پارلمان اروپا می‌تواند از کمیسیون خواستار جواب‌گویی شود و به آن رای عدم اعتماد بدهد. اعضای پارلمان اروپا همچنین در مورد معاهدات بین‌المللی و گسترش مرزهای اتحادیه اروپا تصمیم می‌گیرند. اعضای پارلمان اروپا همچنین در ۲۴ کمیسیون تخصصی از جمله کار و امور اجتماعی، کشاورزی و توسعه روستایی، شیلات، حقوق زنان و برابری جنسیتی و غیره عضو و مشغول به کار هستند.

انتخابات پارلمان اروپا

پارلمان اروپا، واقع در شهرهای استراسبورگ فرانسه و نیز بروکسل بلژیک، از مجموعا ۷۲۰ کرسی تشکیل شده است. این کرسی‌ها بسته به جمعیت ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، به نمایندگان این کشورها اختصاص یافته است.

انتخابات پارلمان اروپا هر پنج سال یک بار برگزار و اعضاء پارلمان توسط آراء عمومی انتخاب می‌شوند.رشهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، در یک انتخابات ملی و به طریق رای‌گیری مستقیم، نمایندگان خود را در پارلمان اروپا انتخاب می‌کنند. از هر کشور عضو، تعداد معینی نماینده برای پارلمان اروپا انتخاب می‌شوند. تعداد نمایندگان هر یک از کشورهای عضو در پیمان‌نامه اساسی اتحادیه قید گردیده است. کشورهای بزرگ‌تر دارای نمایندگان بیش‌تری از کشورهای کوچک‌تر هستند. با این وجود، کشورهای کوچک‌تر دارای سهم بیش‌تری از آن هستند که با احتساب جمعیت‌شان به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

این پارلمان دارای ۷۵۱ کرسی بود که پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به ۷۲۰ کرسی تقلیل یافت. نمایندگی هر کشور براساس میزان جمعیت است که بیشترین نماینده در پارلمان اروپا را کشور آلمان با ۹۶ کرسی دارد. بعد از آن فرانسه با ۸۱ نماینده قرار دارد. ایتالیا با ۷۶ نماینده در رتبه سوم قرار گرفته است. بعد از آن به ترتیب اسپانیا (۶۱)، لهستان (۵۳)، رومانی (۳۳)، هلند (۳۱)، بلژیک (۲۲) قرار گرفته‌اند. کشورهای یونان، چک، سوئد، پرتغال، مجارستان هرکدام ۲۱ نماینده در پارلمان اروپا دارند. اتریش با ۲۰ نماینده در رتبه چهاردهم نشسته است و پس از آن بلغارستان با ۱۷ نماینده قرار دارد. دانمارک، فنلاند و اسلواکی هرکدام ۱۵ نماینده به مقر دموکراسی اروپا می‌فرستند. ۹ کشور باقی مانده با کمتر از ۱۵ کرسی در پارلمان اروپا هم عبارتند از ایرلند (۱۴)، کرواسی (۱۲)، لیتوانی (۱۱)، اسلوونی (۹)، لتونی (۹)، استونی (۷)، قبرس (۶)، لوکزامبورگ (۶) و مالت (6).

زمان‌بندی انتخابات چگونه است؟

انتخابات هر پنج‌ سال یک‌ بار در این اتحادیه ۲۷ عضوی برگزار می‌شود و امسال دهمین انتخابات پارلمانی و اولین انتخابات پس از خروج بریتانیا از این اتحادیه است.

چه کسانی می‌توانند رای بدهند؟

حداقل سن رای‌دهندگان در اکثر کشورها ۱۸ سال است. در کشورهایی چون آلمان، بلژیک،‌ مالت و اتریش سن جوان‌ترین رأی‌دهندگان ۱۶ سال است و در یونان این سن ۱۷ سال تعیین شده است.

حداقل سن لازم برای نامزدی در این انتخابات نیز در بیشتر کشورها ۱۸ سال تعیین شده اما در کشورهایی چون ایتالیا و یونان افراد جوان‌تر از ۲۵ سال نمی‌توانند به عنوان نامزد مطرح شوند.

سیستم رای‌دهی چگونه است؟

رای‌گیری با رای مستقیم شهروندان به عنوان یک رای واحد انجام می‌شود. تعداد اعضای انتخاب‌شده در هر کشور به تعداد جمعیت آن بستگی دارد. این تعداد از شش نماینده برای مالت، لوکزامبورگ و قبرس تا ۹۶ نماینده برای آلمان متغیر است.

آخرین نتایج انتخابات پارلمان اروپا

دهمین دوره انتخابات این پارلمان طی روزهای ۶ تا ۹ژوئن ۲۰۲۴ میلادی برگزارشد. انتخابات امسال با استقبال بیشتری نسبت به دور پیش روبرو شد. نکته قابل توجه این دوره از انتخابات افزایش آرای گروه‌های راست افراطی در کشورهای اروپایی بود. آنها نزدیک به 25% کرسی‌های پارلمان اروپا را به دست آورند .

در حال‌ حاضر هشت گروه در پارلمان اروپا وجود دارد: حزب مردم اروپا (دموکرات مسیحی) ۱۸۴ کرسی، ائتلاف پیش‌رو احزاب سوسیال دموکرات۱۳۹کرسی، گروه حزبی احیاء اروپا ۸۰ کرسی، گروه محافظه‌کار و اصلاح‌طلبان ۷۳کرسی، گروه هویت و دموکراسی (ناسیونالیست راست افراطی) ۵۸ کرسی، ائتلاف سبز ۵۲ کرسی، گروه احزاب چپ ۳۶ کرسی، نمایندگان مستقل ۴۵ کرسی، منتخبان تازه ۵۳ کرسی.

گزارش از نیما جمشیدی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است