فراتاب گروه بین الملل - در ساعات گذشته و در پی انتشار خبری فوری در خبرگزاری روسی اسپوتنیک درباره پیروزی نتانیاهو در به دست آوردن رأی اکثریت نمایندگان پارلمان اسرائیل، بسیاری از رسانه های داخلی از ماموریت مجدد نتانیاهو برای تشکیل کابینه خبر داده و حتی برخی رسانه ها نیز از ابقای او در مقام نخست وزیری خبر داده اند! اما واقعیت چیست؟
به نظر می رسد بدون داشتن شناخت کامل از فرایند تشکیل کابینه در سرزمین های اشغالی نمی توان به راحتی در این زمینه اظهار نظر کرد و خبرهای یاد شده نادرست و گمراه کننده هستند. نظام سیاسی اسرائیل پارلمانی است و نخست وزیر در آن از قدرت اجرایی برخوردار است و رئیس جمهور مقامی فرمایشی به شمار می آید. فرایند تشکیل کابینه در سرزمین های اشغالی سه مرحله اصلی دارد؛ 1- مشخص شدن کاندیداهای نخست وزیری و تعداد رأیی که هر یک از نمایندگان پارلمان به دست آورده اند، 2- مأمور شدن فردی که از بیشترین تعداد آرا برخوردار باشد به تشکیل کابینه از سوی رئیس جمهور و آغاز مذاکرات و نهایتاً مذاکره با احزاب مختلف برای تشکیل کابینه ای با دست کم 61 نماینده حامی.
در انتخابات اخیر اسرائیل دو نفر کاندیدای نخست وزیری هستند؛ یکی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر کنونی و دیگری «بنی گانتز»، رهبر حزب مرکزگرای آبی و سفید. حزب لیکود در این انتخابات با از دست دادن 7 کرسی تنها 31 کرسی به دست آورد و حزب آبی سفید که از قبل 35 کرسی در اختیار داشت با 33 کرسی کار را به پایان رسانید. بدین ترتیب حزب آبی و سفید بزرگ ترین حزب کنونی پارلمان اسرائیل است، اما به صرف این موفقیت رهبر این حزب مأمور تشکیل کابینه نخواهد شد. بلکه در این مرحله سران احزاب مختلفی که به کنست راه یافته اند در جلسه ای با رئیس جمهور اعلام می کنند که نمایندگانشان از کاندیداتوری کدام نامزد نخست وزیری حمایت می کنند.
در پی جلساتی که سران احزاب با «روون ریولین»، رئیس این رژیم داشته اند تا کنون احزاب لیکود، یامیناه، شاص، یهودیت متحد توراه (روی هم رفته 55 نفر) از کاندیداتوری نتانیاهو حمایت کرده اند و نمایندگان احزاب آبی و سفید، ائتلاف کارگر - پل, اردوگاه دموکراتیک و فهرست مشترک عربی (روی هم رفته 57 نماینده ) از کاندیداتوری گانتز حمایت کرده اند. بدین ترتیب گانتز در پایان دیدارهای رئیس جمهور کاندیدای پیشتاز بود، اما از یکسو استراتژی حزب آبی و سفید تغییر کرد و از سوی دیگر نیز حزب بلد (یکی از چهار حزب فهرست مشترک اعراب با 3 کرسی) به دلیل مشی سرسختانه نسبت به احزاب و شخصیت های یهودی از رئیس جمهور خواست تا آرا آنها را از حساب بنی گانتز کم کند.
البته این احتمال هم وجود دارد که این اقدام حزب بلد با همانگی حزب آبی و سفید انجام شده باشد، زیرا استراتژی حزب آبی و سفید بر این قرار گرفت که بهتر است ابتدا نتانیاهو عهده دار تشکیل کابینه شود و برای تشکیل کابینه تلاش کند اما چون از 61 کرسی حداقلی لازم برای تشکیل ائتلاف برخوردار نیست پس از 28 روز یا نهایتا دو هفته بیشتر از آن، مجبور خواهد بود خود را ناتوان از تشکیل کابینه اعلام کرده و اختیار این امر را مجدداً به ریولین بازگرداند تا فرد دیگری را مسئول تشکیل کابینه کند. طبیعتاً نفر دوم کسی نیست جز بنی گانتز!
چرا شانس نفر دوم بیشتر است؟
در شرایط کنونی که هیچ یک از دو کاندیدای نخست وزیری از 61 رأی برای تشکیل کابینه برخوردار نیستند، به نظر می رسد نفر دوم شانس بیشتری برای تشکیل کابینه خواهد داشت. زیرا نفر اول اولاً فشاری زیادی را تحمل می کند و فرصت محدودی برای به نتیجه رساندن مذاکرات دارد. در واقع وقتی نفر اول شکست بخورد، تنها گزینه باقی مانده نفر دوم خواهد بود. چنانچه نتواند بن بست موجود را بشکند و ائتلاف تشکیل دهد، فشار افکار عمومی و هم‌حزبی‌هایش احتمالاً او را ناچار خواهد کرد که از رهبری حزب کناره گیری کند. بدین ترتیب اگر در شرایط فعلی بی بی مسئول تشکیل کابینه شده و موفقیتی حاصل نکند، احتمالاً به پایان عمر سیاسی خود خواهد رسید.
از سوی دیگر چنانچه نفر اول موفق به تشکیل ائتلاف نشود، شرکای طبیعی وی نیز اراده خود را برای مقابله با جناح مقابل از دست می دهند و احتمال بسیار بیشتری وجود دارد که پس از شکست شریک طبیعیشان به همکاری با نفر دوم روی بیاورند. مثلاً اگر گانتز اول مأمور تشکیل کابینه شود و در این امر موفقیتی به دست نیاورد، نه تنها ممکن است شاهد شورش احزاب زیرمجموعه خود (مصونیت اسرائیل، آینده و تلم) باشد بلکه سایر احزاب جناح چپ مانند کارگر و اردوگاه دموکراتیک تمایل بیشتری به همکاری با نتانیاهو نشان خواهند داد. برعکس این وضع نیز صادق است؛ چنانچه بی بی موفق به تشکیل کابینه نشود احزاب مذهبی و حزب یامیناه اراده کمتری برای مقاومت در برابر گانتز خواهند داشت.
بنابراین در شرایط فعلی به نظر می‌رسد اولاً اگر بی بی ابتدا مسئولیت را برعهده بگیرد لزوماً این موضوع را نباید به معنی پیروزی وی دانست. تازه کار او برای تشکیل کابینه بسیار سخت تر از نفر دوم است و در ثانی چنانچه بی بی با چنان شکستی از میدان به در شود، حتی شرایط برای تغییر ریاست حزب لیکود و پذیرش ائتلاف این حزب با آبی و سفید هم ممکن خواهد شد. در چنین شرایطی 8 کرسی آویگدور لیبرمن و 6 کرسی ائتلاف کارگر - پل می تواند تداوم حیات سیاسی بی بی را تضمین کند اما اگر این دو حزب وی را نپذیرند (که بعید به نظر می رسد بپذیرند) بی بی را در پایان راه خواهیم دید.
منصور براتی، دبیر تحریریه فراتاب
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
