فراتاب: مبارزه کردهای سوریه در کوبانی در برابر تروریست داعش، زمینههای همکاریهای منطقهای و بینالمللی را برای آنان فراهم ساخت. در این میان، آمریکا در دسامبر 2014 با ارسال تسلیحات نظامی برای یگانهای مدافع خلق (YPG) و یگانهای محافظ زنان (YPJ) ارتباطات رسمی سیاسی و دیپلماتیک خود را با کردهای سوریه آغاز نمود. بعد از شکست داعش در کوبانی، همکاریهای واشنگتن با کردها سطحی گستردهتر پیدا کرد و نقشی غیرقابل انکار در توسعه قدرت نظامی آنان داشت. اما ورود روسیه به عرصه بحران داخلی سوریه در ماههای پایانی سال 2015 و تلاش این کشور برای ایجاد ارتباط سیاسی و دیپلماتیک با کردها و پاسخ مثبت حزب اتحاد دموکراتیک به مسکو با ایجاد نمایندگی در روسیه تا حدود زیادی موجب شگفتی و حیرت تحلیلگران شد. هر چند در ابتدای وقوع این حوادث اکثر قاطع دیدگاهها این بود که نزدیکی روابط روسیه با کردهای سوریه موقت است و مقامات آمریکایی اجازه گسترش روابط میان دو طرف را نخواهند داد؛ اما در ماههای اخیر یک سری از عوامل موجبات نزدیکی هر چه بیشتر کردها به روسیه و دور شدن آنان از آمریکا را مهیا نمودند که در ذیل به بحث پیرامون این عوامل خواهیم پرداخت.
- حمایت روسیه ار استقرار فدرالیسم در سوریه
مقامات سیاسی مسکو طی روزهای اخیر حمایت نسبی خود را از ایجاد فدرالیسم در سوریه ابراز داشتهاند. در قالب نظام فدرالیسم مورد نظر روسیه، مناطق شمال این کشور از ابتدای مرزهای کانتون جزیره تا انتهای مرزهای کانتون عفرین به صورت قانونی تحت کنترل حکومت فدرال کردها قرار خواهد گرفت. در مقابل این طرح روسیه، دولتمردان آمریکایی مخالفت خود را با فدرالیسم اظهار داشتهاند و حمایت خود را از سوریه دموکراتیک در قالب حکومت یکپارچه اعلام نمودند. بدون تردید طرح فدرالیسم در آینده سوریه برای کردها میتواند بسیار قابل توجه و مناسب باشد؛ زیرا بخش اعظم خواستههای آنان در قالب نظام فدرالیسم قابل تحقق است. موضع منفی آمریکا در قبال فدرالیسم در آینده سیاسی سوریه و در مقابل موضع حمایتی روسیه از آن، زمینههای نزدیکی هر چه بیشتر کردها به مسکو و دور شدن آنان از واشنگتن را مهیا نموده است.
- حمایتهای مسکو از حزب اتحاد دموکراتیک برای حضور در کنفرانس ژنو
یکی از مهمترین عواملی که کردهای سوریه را به سمت ایجاد ارتباط نزدیکتر با روسیه ترغیب نموده است؛ حمایت و اصرار مقامات روس از آنان برای حضور در کنفرانسهای تعیین آینده سوریه میباشد. در کنفرانس ژنو 3 که در 29 ژانویه 2016 تشکیل شد با فشارهای ترکیه، مخالفان سوری حکومت بشار اسد از حضور کردها در کنفرانس ممانعت بهعمل آوردند. خارج کردن و عدم حضور کردها در کنفرانس ژنو 3 از سوی آنان به نوعی نتیجه عدم حمایت آمریکا تلقی شد. هر چند واشنگتن در مدت زمانی کوتاه نماینده ویژه خود در ائتلاف ضد داعش برت مک گرک را برای مذاکره با کردها به کوبانی فرستاد؛ اما واقعیت این است که کردهای سوریه به این اقناع رسدهاند که در حال حاضر روسیه تنها قدرت بینالمللی که بهطور مشخص از مواضع و خواستههای آنان حمایت میکند. از این جهت حمایتهای روسیه میتواند بیشترین جذابیت را در معادلات آتی سوریه برای کردها داشته باشد.
- ملاحظات منطقهای آمریکا در قبال ترکیه
در اواسط سال 2015 تغییر رویکرد ترکیه در عرصه نبرد با داعش و اعلام جنگ به این گروه تروریستی (هرچند در ظاهر) به عاملی برای نزدیکی بیشتر آنکارا و واشنگتن تبدیل شد. ترکیه طی سالهای بعد از آغاز بحران داخلی در سوریه خواهان ایجاد منطقه امن در شمال این کشور (مناطق مابین اعزاز و جرابلوس) بوده است. مقامات ترک بهشدت مخالف هر نوع پیشروی کردها در نواحی مابین دو کانتون کوبانی و عفرین هستند و هر نوع حمایت کشورهای اروپایی و آمریکا را از حزب اتحاد دموکراتیک، بر اساس حمایت از تروریسم بهشدت مورد انتقاد قرار میدهند. بدون تردید با نگاهی به ملاحظات منطقهای آمریکا در قبال متحدین خود در خاورمیانه میتوان عنوان نمود که واشنگتن در برابر خواستهها و روند پیشروی نیروهای سوریه دموکراتیک که کردها رهبری آن را برعهده دارند؛ دغدغههای امنیتی ترکیه را لحاظ خواهد نمود و از تحقق کامل خواستههای کردها ممانعت مینماید. در این شرایط روسیه بهعنوان قدرت بینالمللی که گسترهای وسیع از تنشها را با دولت ترکیه دارد و حاضر به حمایت از مواضع کردها در برابر آنکارا است میتواند برای آنان به مهمترین متحد تبدیل شود.