فراتاب - گروه بین الملل: شکنجه و قتل هولناک جمال قاشقجی، روزنامه نگار منتقد نرم و نه چندان جدی عربستانی، در دوم اکتبر 2018 خبرسازترین و جنجالی ترین حادثه سیاسی در چهل روز اخیر باید بر شمرده شود. در خصوص این جنایت وحشتناک سخن فراوان است و تفسیر و تحلیل های بی شماری دراین زمینه از سوی محافل مطبوعاتی و سیاسی دنیا صورت گرفته است که درجای خود قابل تحمل می باشد. این قتل فجیع که در سفارت عربستان در ترکیه اتفاق افتاده است؛ دستمایه بهره برداری کشور ترکیه گردیده و توانسته است پادشاه و ولیعهد عربستان را تحت فشار قرار دهد و آمریکائیان را در حمایت از پادشاهی عربستان به چالش کشاند. این نوشتارکوتاه و مختصر به دنبال واگویی شرارت و قصابی صورت گرفته نمی باشد – اگرچه مهم است لحظه به لحظه این جنایت تصویر، تشریح و بازآفرینی شود؛ اما ناگفته نماند که تا حدودی نیزاین مهم با کارگردانی رییس جمهور ترکیه انجام شده است- بلکه مترصد ارائه تحلیل ها و نگاه ها در این باره است.
1- قتل قاشقجی که پس از گذشت 18 روز از سوی عربستان تأیید شد؛ پرونده سیاه عربستان را در جنایات ضد بشری کامل ترکرد. عربستان بیش از این نیز به عنوان عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل که از حمایت های آمریکا برخوردار بوده است؛ در سوریه، عراق، یمن، بحرین و لیبی، کارنامه حقوق بشری ننگینی از خود برجای گذاشته است.
2- با اعتراف عربستان به قتل قاشقجی که روزگاری به عنوان مشاور دربار سعودی فعالیت می‌کرده و یک چهره بین‌المللی در میان نخبگان سیاسی خاورمیانه عربی به شمار می آمده است ؛ افکار عمومی و محافل بین المللی، یکپارچه خواهان تحقیقات وسیع در این حادثه خونین از سوی مراجع بین المللی شده اند. آیا این تحقیقات سرانجامی خواهد داشت؟ آیا ترکیه در این ماجرای مردانه تا پایان جلو خواهد آمد؟ آیا مراجع بین المللی چون سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل؛ خواست جامع جهانی را برآورده خواهند نمود؟
3- عربستان با توجه به فشارافکارعمومی جهان قتل را پذیرفت اما برای تبرئه ولیعهد نابخردش و همچنین انحراف افکارعمومی؛ قتل را به مأموران امنیتی خود که «نیروهای خودسر» نامید، منتسب نمود. این انتساب خنده دار است؛ زیرا اشخاصی که مرتکب ربایش و قتل خاشقجی شده اند، بی گمان خودسر نبوده و با دستور عالیترین مقامات سیاسی ـ امنیتی ریاض دست به چنین اقدامی زده اند. البته ترامپ پیشتر عامل و مسبب قتل خاشقجی را نه سعودی‌ها، بلکه «عناصر خودسر» معرفی کرده بود! عربستانی ها برای این که مانع از پس لرزه های شدید این قتل شنیع شوند 2 عضو ارشد دستگاه اطلاعاتی را برکنار، و 18 تن از افراد دربار را دستگیر نمودند تا نشان دهند نسبت به این موضوع بی تفاوت نیستند! آیا جهان این نمایش را باورمی کند؟ آیا افکارعمومی دنیا و جامعه بین الملل، ادعای پادشاهی سعودی مبنی بر ایجاد کمیته تحقیق درباره قتل خاشقجی را خواهد پذیرفت؟ جامعه جهانی انتظار دارد یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی بی‌طرف، پرونده خاشقجی را پیگیری و به نتیجه برساند تا حقایق این قتل زشت در کنسولگری عربستان در استانبول، طی گزارشی صریح، شفاف و به دور از بازی های سیاسی پشت پرده، برای جامعه بین المللی آشکار و هویدا گردد تا مسببان آن به دست عدالت سپرده شوند. تحلیلگران سیاسی معتقدند؛ اگر تحقیقات اثبات کند پادشاهی عربستان دراین حادثه دلخراش دست و نقشی داشته است، به طور قطع ویقین طراح این قتل فجیع که بن سلمان می باشد نه تنها باید با دنیای سیاست خداحافظی کند بلکه دیگر از نظرسیاسی، آینده ای در عربستان نخواهد داشت.
4- پس از انتشار قتل قاشقجی و برملا شدن قتل این روزنامه نگار سعودی، جنبش ضد( بایکوت) سعودی در جهان به راه افتاد. این جنبش از اروپا تا آمریکا را شامل گردید و مردمان جهان یکصدا وهمصدا با یکدیگر خواستار تحریم ریاض شدند. کنگره آمریکا موضع گرفت. ترامپ در برابر فشار افکارعمومی دنیا و فشارکنگره ریاکارانه دست ازحمایت از عربستان کشید و در ظاهر لحن خود را تغییر داد و سعودی‌ها را تهدید به تنبیه نمود! این قتل سیاسی آثاردیگری را هم به لحاظ سیاسی و اقتصادی به همراه داشت ازجمله: اجلاس داووس عربستان را تحت‌الشعاع قرار داد، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی عدم‌حضور خود را در داووس صحرا اعلام نمودند، مدیران مطرحی از جمله «جیمی دیمون» از «جی‌پی‌مورگان»، «لری فینک» از «بلک‌راک»، «استفن شوارتزمن» از «بلک‌استون»، «آجی بانگا» از «مستر‌کارد» و «بیل فورد» از شرکت «فورد موتورز» اعلام کرده‌اند در این سمینارسرمایه‌گذاری شرکت نمی‌کنند، غول فناوری جهان گوگل و شبکه «فاکس‌نیوز» هم از شرکت در کنفرانس سرمایه‌گذاری عربستان سعودی انصراف دادند، رئیس‌جمهوری فرانسه و ترزا می نخست‌وزیر انگلیس، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و مارک روت نخست‌وزیر هلند نیز با توجه به وضعیت پرونده خاشقچی، این کنفرانس را تحریم نمودند.
5- ترامپ به عنوان رییس جمهورآمریکا و به خاطر منافع 110 میلیارد دلاری فروش اسلحه به عربستان؛ در خصوص قتل قاشقجی نه تنها مواضع شفافی اتخاذ ننموده بلکه در اصل این قتل؛ که وقوعش قطعی واسنادش محرزمی باشد، تشکیک نموده و وقت کشی را دراین زمینه پیشه خود ساخته است(! ) و حاضر نیست به افتضاح عربستان در این خصوص اعتراف نماید. ترامپ رسما هرگونه اقدام تنبیهی علیه عربستان از جمله توقف فروش و انتقال اسلحه به عربستان را قویاً رد کرده و اعلام نموده که از سود 110 میلیارد دلاری فروش سلاح به عربستان هرگز نخواهدگذشت! مفهوم دیگر این موضع ترامپ حکایت از آن دارد که کاخ سفید همچنان نه تنها مواضع ضد و نقیض خود را به خاطر منافع بلندمدت آمریکا با عربستان دراین زمینه خواهد داشت ، بلکه به دنبال تبرئه و حمایت از رژیم تروریستی پادشاهی سعودی در محکمه افکارعمومی می باشد!
6- اکنون آمریکا، عربستان و ترکیه در پیچ تاریخی قرار دارند. آمریکا باید از حمایت های بی چون و چرا عربستان دست بردارد تا حقایق عریان شود. ترکیه باید تا آخر ماجرا، صادقانه در میدان باشد و به خاطر آبروی بین المللی خود و قربانی نشدن عدالت از معامله گری با عربستان دراین خصوص پرهیزنماید و همچنین با تداوم تحقیقات قضایی ـ جنایی، در معرفی آمران و عاملان این واقعه از هیچ کوششی دریغ ننماید. عربستان هم باید خطای فاحش خود را در این جنایت سیاسی بپذیرد- چنان چه تا کنون پذیرفته است- و مسببان این قتل غیرانسانی را معرفی و برای محاکمه در اختیار دادگاه صالحه قرار دهد. اسناد و شواهدی که در اختیار ترکیه قرار دارد و سخنان رییس جمهور ترکیه در طول انعکاس اخبار این قتل و همچنین اظهارات برخی از مقامات سیاسی و امنیتی عربستان، حکایت گر نقش ولیعهد عربستان سعودی؛ بن سلمان انکارناپذیراست. دنیا انتظار دارد این جنایت وجه المصالحه یک معامله سیاسی قرارنگیرد وحقیقت قربانی نشود. مسائل زیادی در پرونده خاشقجی همچنان نامعلوم می باشد و جهانیان خواستارانجام تحقیقات بیشتر برای پاسخ به ابهامات هستند. در این پیچ تاریخی اعتباری به آمریکا وجود ندارد ، عربستان که خود متهم اصلی و در جایگاه اتهام قرار دارد و تنها ترکیه می ماند؛ که همه اعتبار و حیثیت جهانی ترکیه اینک در گرو رسیدگی و روشنگری این جنایت آل سعود در ارتباط با قتل خاشقجی خواهد بود.
دکتر اسدالله افشار، پژوهشگر و نویسنده
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
