فراتاب: روزهای دهه آخر فوریه زمانی که به نظر میرسد زمین در حال رهایی از تاراج زمستانی است و بهار به انتظار گرمای خورشید نشسته است در روز 21 ماه مناسبتی قرار دارد که به نام روز جهانی بزرگداشت زبان مادری نامگذاری شده است. در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران و بخصوص در استانهای مختلف از جمله در استانهای کردنشین غرب و شمال غرب ایران، فضای مجازی پر است از نوشتهها و تصاویری که بر لزوم حفظ و آموزش وجوه گفتاری و نوشتاری زبان مادری تاکید دارند، امری که بیش از نیمقرن است مطالبهی گروههای مختلف هویتی است که زبان فارسی زبان مادریشان نیست از جمله کُردها، آذریها، بلوچها، گیلکها و ....
در ایران سیاستهای تمرکز گرایانه در امر آموزش و دیگر امور حاکمیتی که متمایل به امر یکسانسازی فرهنگی است، برنامهای که از دوران پهلوی اول و با الگوبرداری از ترکیهی آتاترک برای ملتسازی و مبتنی بر درک دولتمردان از اندیشههای ناسیونالیزم آلمانی بنا نهاده شده است؛ که موجب گسستن ارتباط طبیعی بین فرایندهای رشد مهارتهای زبانی در کودکان این مناطق شده است .
گسترش ارتباط، عمومی شدن آگاهی و جهانی شدن و انتقادی اندیشدن، آموزش زبان مادری و یادگیری به زبانهای مادری را به یکی از نیازهای فرهنگی مبدل نموده است که این مطالبه به تلاشهایی در حوزههای آموزش عمومی و دانشگاهی در سالیان اخیر منجر شد. دایر شدن رشتهی زبان و ادبیات کُردی در دانشگاه کردستان، فعالیت موسسات فرهنگی و انجمنهای ادبی در آموزش زبان محلی و معرفی و حفظ مفاخر و میراث معنوی از نتایج این تلاشها بوده است .
بار اصلی و سنگین خلاءهای عدم اجرای اصل 15 قانون اساسی و حفظ فرهنگهای ملی بر دوش سمنها، گروههای مرجع و شخصیتهای فرهنگی مانده است چون با این تعاریف هنوز هم در میان دولتمردان ارادهی کافی و وافی برای رفع این نقیصه و شنیدن صدای در گلو ماندهی کودکان دو زبانه در آموزشهای رسمی متمرکز مشاهده نمیشود .
با نگاهی به وضعیت تولیدات فرهنگی در پاسخ به نیازهای تاریخی و اجتماعی مناطق مختلف از جمله مناطق کُردی در ایران و سابقه فعالیت رادیو و تلویزیونهای محلی، مرکز انتشارات صلاحالدین ایوبی در اورمیه، مجله سروه و سایر مراکز فرهنگی و تشکیل انجمنهای فرهنگی و ادبی متنوع، کمک به برخاستن نسلی از فعالین فرهنگی نموده است که همگام با فعالیتهای آکادمیک، بهره جستن از مواهب فناورهای نوین ارتباطات و یافتههای روانشناسی، افقهای بدیع و چالشهای گستردهای را در امر پرداختن به امر آموزش زبان مادری را در برابر دیدگان و پیش روی فعالین این عرصه نهاده است.
گزارش از اسدالله ملاسلیمی