فراتاب: تئاتر کودک و نوجوان به عنوان یکی از شاخه‌های هنری نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه‌ی فردی دارد. این هنر برای بچه‌ها در سنین مختلف بهترین روش آموزشی در ایجاد خلاقیت، توسعه ذهنی و هوشی کودکان، تقویت مهارت‌های زبانی، تقویت مهارت‌های اجتماعی، تقویت روحیه و اعتماد به نفس بالا، شناخته می‌شود.
یکی از مهمترین موضوعاتی که در گفتگو با فعالان این حوزه مورد توجه است، نداشتن شناخت صحیح و کارشناسانه به جایگاه کودک و نوجوان و وظایفی که جامعه در قبال آنها باید انجام دهد. بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا برای کودکان و نوجوانان خود فعالیت‌هایی در زمینه فناوری، تکنولوژی، آگاه‌سازی، روابط اجتماعی انجام می‌دهند، یک نمونه از این کمپانی‌ها در هیچ کجای کشور پیدا نمی‌شود نه در زمینه تئاتر نه سینما و نه کتاب.
در این گزارش با مطرح کردن مشکلات و کمبودهایی که در سطح استان آذربایجان‌غربی برای تئاتر کودک و نوجوان وجود دارد و درج نقل قول‌هایی از اساتید حوزه تئاتر، می‌خواهیم پاسخ این سوال را بیابیم؛ چرا با توجه به این که تئاتر کودک و نوجوان با توانایی‌های بالفعل و بالقوه متعدد هنوز نتوانسته در جایگاه اصلی خود در جامعه حاضر شود مشکل کجاست؟
نقش بازدارنده‌ها در تولید آثار نمایشی حوزه کودک و نوجوان
مشکلات عدیده‌ای بر سر راه تولید آثار نمایشی حوزه کودک و نوجوان در سطح استان وجود دارد؛ از جمله: نبود بودجه، کم‌توجهی نهاد آموزش و پرورش، نبود سالن اختصاصی، سلب استقلال در انتخاب متن و حمایت نکردن از هنرمندان حوزه تئاترکودک و نوجوان
1.بودجه
همواره حوزه فرهنگی استان با مشکلات مالی روبه‌رو بوده و این امر به نبود همکاری سایر نهادهای بودجه بگیر از دولت مربوط است. حمایت مالی از انجمنهای فعال منجر به فعالیتهای موثر فرهنگی و هنری خواهد شد. در استان آذربایجان‌غربی تئاتر کودک و نوجوان به شکل بسیار کمرنگی وجود دارد. میتوان گفت تنها سالن تئاتر ارومیه است که سالی چند نمایش برای کودکان و نوجوانان درآن اجرا می‌شود. مابقی شهرهای استان به ندرت اجرای تئاتری برای این سنین به خود دیده است.
2.آموزش و پرورش
آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارگانهای مهم و تأثیرگذار، اگر حمایت همه جانبه از گروه‌های حوزه تئاترکودک و نوجوان را تقبل کند، سرمایه‌گذاری بلند مدتی است که برای آنها در حوزه فرهنگی انجام داده است. همکاری بین آموزش و پرورش و گروه‌های فعال در این حوزه زمینه را برای حرکت رو به رشد و پرورش خلاقیت کودکان و نوجوانان ایجاد خواهد کرد. این همکاری منجر به تولیدات آثار نمایشی با کیفیت و ارتباط کودکان و نوجوانان با آن خواهد بود؛ بدون شک نیازهای فرهنگی شهروندان آینده را نیز مرتفع خواهد کرد.
3.تئاتر سازنده آینده جامعه
«منوچهراکبرلو» نویسنده، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر، منتقد، مترجم و پژوهشگر در خصوص «ضرورت آموزش تئاتر از مقطع ابتدایی به دانش‌آموزان به مثابه یک نیاز جدی» معتقد است که: مرحله اول لازم است که پیش از هر کاری برای آموزش تئاتر از مقطع ابتدایی به دانش‌آموزان، باید هنرمندان تئاتر و فعالین تئاتر کودک و نوجوان با هم متفق‌القول شویم تا بتوانیم مسئولین آموزش و پرورش را متقاعد کنیم که چگونه و به چه شیوه‌ای تئاتر در مدارس باشد. تئاتر در مدارس می‌تواند آینده اجتماعی کشور را بسازد و مشکلات بسیاری از جمله اعتیاد، طلاق، میل به مهاجرت و مسائل گوناگون دیگری را حل و رفع کند. این کار نه به صورت تئاتر تخصصی بلکه به شیوه نمایش خلاق امکان‌پذیر است.
هدف آموزش و پرورش در تمامی دنیا تربیت یک شهروند قانون‌مند و انسان است. پس ما نیز باید انتظارمان از تئاتر در مدارس تربیتی باشد اما نه به شیوه تئاتر حرفه‌ای که در پی آن دانش‌آموزان نمایشنامه بنویسند، کارگردانی کنند و همانند بازیگران تئاتر حرفه‌ای بازیگری کنند. بلکه باید دانش‌آموزان با بازی تربیت شوند. اما این بازی می‌تواند با دانش تئاتر و غیر مستقیم انجام شود. به عنوان مثال تئاتر می‌تواند در راه آموزش دروس گوناگون مدارس مورد استفاده قرار گیرد. نمایش خلاق باید جای واژه تئاتر در مدارس و گفت‌وگو با مدیران مربوطه را بگیرد. چرا که نمایش خلاق جامع تمامی هنرهای دیگراست و کاربرد آن نیز با تئاتر حرفه‌ای فرق دارد. از طرفی هنگامی که در تفهیم طرح‌های نمایشی به مدیران آموزش و پرورش از واژه تئاتر استفاده کنیم معمولا استقبال نمی‌شود. در حالی که اگر نمایش خلاق را هم به لحاظ ماهیت وجودی خود و هم به لحاظ نام آن به کار گیریم راحت‌تر هضم می‌شود.
4.سالن اختصاصی
معضل سالن تئاتر اختصاصی برای تئاترکودک و نوجوان درسطح استان آذربایجان غربی وجود دارد. احداث سالن تئاتری مختص کودکان ونوجوانان درمکان پردد و مرکزشهر باعث می شود هر وقت تئاتری بروی صحنه رفت خانواده ها نسبت به این نمایش اطلاع یابند و پیگیرکارها باشند و کارها را دنبال کنند.
5.سلب استقلال در انتخاب متن
متون نمایشی باید اهداف مفیدی داشته و در خدمت فرد و اجتماع باشند. این اهداف مفید که حاوی انتقال پیامی به مخاطب است، در راه سعادت فرد و جامعه نقش بسزایی دارد. گاهاً هیئت بازبین برای متون ارسالی از طرف کارگردان نمایشی برای صدور مجوز سلیقه ای برخورد کرده و بدون ارائه دلیل کارشناسانه مهر بُطلان بر پیکره ی آن می زنند. این موضوع باعث شده اگر هنرمند کار خوب و با کیفیت هم در کارنامه ی هنری خود داشته باشد به دلیل حضور همیشگی عده ای کارشان کنار گذاشته شود.
6.حمایت از هنرمندان
اگر کمبود و معضلات عنوان شده جبران و حل شود؛ درادامه موضوعی که بسیارحائز اهمیت هست، نقش حمایتی خانواده ها ازهنرمندانی که در این عرصه فعالیت می کنند، بسیار مهم است. به عبارتی دیگرخانواده ها تئاتر کودک و نوجوان را جدی بگیرند. اگرسالن ها پرمخاطب باشند، باعث می شود هنرمندان با دلگرمی واحساس مسئولیت بیشتر، کارهای با کیفیت ارائه دهند.
7. تئاتر یک ابزار قدرتمند برای هر ملت
"رسول بانگین" نویسنده، نمایشنامه نویس، کارگردان از ارومیه: تئاترکودک و نوجوان نسبت به تئاتر بزرگسال بسیاربا اهمیت تر است. اگر در سنین پایین کودکان را با تئاتر آشنا کنیم علاوه براینکه به مرور در آینده آنان را می توان جذب بدنه ی تئاترکرد به عنوان یک نیرو ویا اهرم اجرایی، به نوعی هم مخاطب را پرورش می دهیم. این حس نوستالژی در بزرگسالی با دیدن تئاتر در او زنده می شود، تا جایی که تئاتر جزعی از سبد خرید ماهانه اش خواهد شد. پس رونق تئاترکودک ونوجوان در گرو همکاری وهماهنگی بین دو وزارت خانه است، وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت آموزش وپرورش. چنانچه مسؤلان راه صعب العبور را برای فعالان این حوزه هموار کنند، آنان را ترغیب خواهند کرد که در راستای تئاتر کودک و نوجوان گام های موثری را بردارند.
گزارش از کوهستان عبدالهی، فعال حوزه تاتر
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
