فراتاب- بین الملل: سوشما سواراج وزیر خارجه هند در اقدامی قابل توجه و تا حدی بی سابقه، اعلام کرد این کشور تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران را به رسمیت نمی شناسد و "تنها به تحریم های سازمان ملل احترام می گذارد." گذشته از افزایش تنش ها با واشنگتن در پی این اقدام، تصمیم شجاعانه هند از طرفی نشان دهنده تکامل سیاسی این کشور و از طرف دیگر نشان از توجه این کشور بر منافع ملی خود است. این موضوع شکست دیگری برای جنگ طلبان ضد ایران در کاخ سفید است که در حال حاضر برای جلب حمایت متحدان اروپایی که درصدد حفظ توافق هسته ای ایران بدون ایالات متحده هستند، تلاش می کنند. سواراج با دیدار محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران پیام مهم سیاسی خود را تکمیل کرد.
با توجه به فشار آمريکا، موضع هند اطمينان بخشيدن به ایران برای حفظ تجارت با يکي از مهم ترين شرکاي تجاري انرژي خود است. بر اساس آمار، واردات نفت هند از ایران در ماه های اخیر به بیش از 600،000 بشکه در روز رسیده است. چین نیز از حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، برای جلسه دوجانبه در ماه ژوئن، یعنی پیش از نشست سازمان همکاری شانگهای که ایران عضو ناظر آن می باشد، دعوت کرده است. علاوه بر این، پکن از قصد خود برای حفظ مراودات انرژی با ایران خبر داده که شامل سرمایه گذاری شرکت های چینی در میدان عظیم پارس جنوبی ایران است. هند و چین روی هم رفته، مقصد حدود 40 درصد از حجم صادرات نفت ایران هستند و حتی در آینده نزدیک ممکن است این رقم بالاتر برود.
بیانیه سواراج بر روابط اقتصادی و ژئوپلتیک رو به رشد دهلی نو با تهران متمرکز شده است. این امر به وضوح در دیدار ماه فوریه روحانی از هند دیده شد. دیداری که منجر به عقد توافقنامه های جدید تجاری دوجانبه، از جمله گسترش بندر چابهار توسط هند شده که برای توسعه افغانستان نیز اهمیت ویژه ای دارد.
اما پیام اصلی وزیرخارجه هند به نقش کمرنگ سازمان ملل در بحران خروج یکجانبه ایالات متحده از توافقنامه هسته ای ایران (موسوم به برجام) اشاره دارد. سواراج به طور مستقیم این پیام را به سازمان ملل متحد ارسال کرد که این سازمان، با توجه به شرایط توافقنامه هسته ای که نه تنها توسط امضا کنندگان آن و بلکه کل خانواده ملل متحد به رسمیت شناخته شده، باید در دفاع از برجام اقدامات لازم را انجام دهد.
در توضیح قطعنامه 2231 شورای امنیت باید گفت که این قطعنامه، منحصراً بر پایان دادن به مفاد قطعنامه های پیشین شورای امنیت در مورد موضوع هسته ای ایران، شامل بی اثر شدن موقت تحریم های تسلیحاتی و ممنوعیت توسعه فناوری موشک های بالستیک تاکید می کند. این قطعنامه همچنین ساز و کاری به جهت بازگشت خودکار تحریم ها، در صورت نقض اصول توافق هسته ای برای ایران در نظر می گیرد و به آژانس بین المللی انرژی اتمی اختیار تایید و نظارت بر تعهدات هسته ای ایران تحت برجام را می دهد. همچنین این قطعنامه دبیر کل سازمان ملل متحد را مامور کرد تا به شورای امنیت در مورد اجرای کامل برجام گزارش دهد و یک کمیته ویژه برای پیگیری اجرای برجام به این شورا معرفی کند. این قطعنامه بر اساس ماده 41 فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد که مجاز به اتخاذ اقدامات لازم برای حفظ صلح و امنیت بین المللی است، صادر شده است. تمام قطعنامه های دیگر ایران که به وضع تحریم علیه این کشور منجر شده نیز بر اساس ماده 41 صورت پذیرفته است.
قطعنامه های شورای امنیت در صورتی ایجاد تعهد برای طرف درگیر، "الزام آور" است. نقطه شروع تفسیر قطعنامه باید معنی طبیعی و عرفی اصطلاحات استفاده شده از سوی شورای امنیت باشد و وزن و اهمیت آن به «خواسته ها» و یا «درخواست ها»ی شورا امنیت بستگی دارد. قطعنامه 2231 با "تاکید" بیان می کند که تصویب برجام "نشانه یک تغییر اساسی" است و از تمام کشورهای عضو می خواهد که به طور کامل با شرایط برجام منطبق شوند، و "تصمیم می گیرد که بر اساس ماده 41"، "کشورها ملزم به رعایت" مقررات مختلف قطعنامه هستند. این موضوع "تاکید می کند" که "کشورهای عضو، تحت ماده 25 منشور سازمان ملل متحد برای پذیرش و اجرای تصمیمات شورای امنیت متعهد می شوند" و سپس خواستار تصویب این موافقت نامه توسط کشورهای عضو می شود. در حقیقت، ماهیت "الزام آور" بودن این قطعنامه می تواند در ماده 25 منشور صراحتاً تایید شود: "اعضای سازمان ملل موافقت می کنند تا تصمیمات شورای امنیت را تصویب و اجرا کنند". این بند یکی از تعهدات قانونی قابل اجرا بر اساس قوانین بین المللی است و دامنه وسیعی از تعهدات را برای اعضای ملل متحد شامل می شود.
با توجه به این که ماده 25 منشور به بخش قدرت و عملکرد عمومی شورای امنیت مربوط است، به روشنی نشان می دهد که کاربرد این ماده در مورد همه اقدامات شورای امنیت، صدق می کند. گفتنی است تصمیمات اساسی درمورد ماده 25 منشور به طور معمول به عنوان «تصمیمات الزام آور قانونی» مطرح می شود.
پس چرا دیگر امضاکنندگان برجام یا دبیر کل سازمان ملل متحد آنتونیو گوترش، برای حمایت از برجام اقدام به تصویب قطعنامه ای جدید در شورای امنیت نکرده اند؟ پاسخ روشن است، ایالات متحده قطعاً این قطعنامه را وتو خواهد کرد. اما با این کار، آسیب بیشتری به اعتبار و چهره جهانی خود وارد می کند و این امر می تواند باعث افزایش فشار داخلی و خارجی بر ترامپ شود. در واقع، حرکت غیر قانونی ایالات متحده در خروج از برجام، این کشور را در جامعه بین المللی منزوی کرده است. چه کسی می داند، شاید اقدام هند در رد تحریم های آمریکا علیه ایران، مهمیزی باشد بر اعضای دایم شورای امنیت انگلیس، فرانسه، چین و روسیه، برای اقدامی عملی در شورای امنیت علیه خروج غیر قانونی ترامپ از برجام.
نویسنده: کاوه افراسیابی
منبع: لوبلاگ
برگردان به فارسی: محمدرضا محمدی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
