فراتاب: سال 1947، سالی مهم در تاریخ هند به شمار می‌رود و سالی است که هند به طور رسمی پس از 90 سال و نزدیک به دو قرن از بریتانیا مستقل شد. نظامی که بر هند حاکم شد نظامی پارلمانی، فدرالی و دموکراتیک بود که تا امروز به حیات خود ادامه می‌دهد.
جواهر لعل نهرو
اولین نخست وزیر هند، جواهر لعل نهرو از مبارزان استقلال هند و از اعضای حزب کنگره‌ی ملی هند بود که از سال 1947 تا سال 1964 به عنوان نخست‌وزیر و همزمان وزیر امور خارجه در این سمت باقی ماند. اصولی که نهرو از آن پیروی می‌کرد بر اساس ملی‌گرایی و فلسفه‌ی هندی عدم تعهد و عدم‌خشونت همانند استادش گاندی بود. در این دوره اگر چه هند یکی از بنیان‌گذاران جنبش عدم‌تعهد بود اما نزدیکی بیش از حد و اندازه به بلوک شرق و مخصوصا شوروی این سیاست را در لایه‍ای از ابهام فرو برد.
آنچه که باعث شد هند در وهله‌ای از زمان سیاست‌های خارجی خود را از ایدئالیسم به رئالیسم تغییر جهت و مسیر بدهد، حمله‌ی جمهوری خلق چین به شمال هند بود. ویژگی این جنگ که موجب بیداری سیاست‌گذاران و نخبگان هند شد نه تنها تهاجم توسط یک دشمن بود بلکه تهاجم توسط یک همسایه‌ی دوست و هم‌پیمان بود.
لعل بهادر شستری
پس از مرگ نهرو، لعل بهادر شستری، باز از حزب کنگره‌ی ملی از سال 1964 تا سال 1966 به عنوان دومین نخست وزیر هند در این سمت ماند. بزرگترین رویداد این دوره جنگ هند و پاکستان در سال 1965 و حرکت هند به سمت برنامه‌ی هسته‌ای پس از آزمایش اتمی چین و جنگ 1965 بود.
ایندیرا گاندی
پس از شستری، دختر نهرو، ایندیرا گاندی از سال 1966 تا سال 1977 به عنوان اولین نخست‌وزیر زن هند و دومین نخست وزیر زن دنیا قبل از مارگارت تاچر در این سمت ماند. بین سال های 1975 و 1977 بدلیل اختلافات گاندی با احزاب مختلف، گاندی در این کشور وضعیت اضطراری اعلام کرد که منجر به تعلیق چندین حزب، خانه‌نشین و زندانی‌شدن بسیاری از فعالان سیاسی شد. اما نه تنها وضعیت اضطراری منجر به سقوط دولت گاندی شد بلکه برنامه‌ی عقیم‌سازی اجباری جمعیت نیز موجب اختلافات در بین دولت شد.
موراجی دسائی
در سال 1977 تا سال 1979، موراجی دسائی به عنوان نخست‌وزیر از حزب جاناتا دال انتخاب شد. جانشین او چاران سینگ از حزب کنگره به مدت کوتاهی نخست وزیر توانست بماند. در سال 1980، ایندیرا گاندی به عنوان بار دوم نخست وزیر انتخاب شد. در سال 1984، پس از شکستن حصر معبد سیک‌ها در هند، گاندی توسط محافظان سیک خود ترور شد.
راجیو گاندی
پس از او، پسرش راجیو گاندی به مدت 5 سال جای مادر خود به عنوان نخست‌وزیر ماند. در این دوره، فروپاشی شوروی، پیامدهای بحران نفت تاثیر بسزایی بر اقتصاد هند و حرکت هند به سوی آزادسازی اقتصادی داشت.
نارسیمها رائو
پس از شکست گاندی در انتخابات و شکست دو دولت پی‌درپی ائتلافی به رهبری سینگ و شکار از احزاب اقلیتی و ترور راجیو گاندی، موجب شد ناراسیمها رائو به عنوان نخست وزیر کنگره‌ای هند در سالهای 1990 به کمک مانموهان سینگ جراحی اقتصادی را اعمال بکند. با انتخاب شدن واجپایی از حزب بی.جی.پی طلسم چند دهه‌ی کنگره‌ی ملی را شکست. در این دوره واجپایی به مدت دو سال از 1996 تا 1998 توانست در قدرت بماند. با جایگزین شدن او توسط گچرال فرصت بعدی را در آخر سال پیدا نمود تا بتواند نخست وزیر بشود و در این سمت تا سال 2004 نگه دارد.
مانموهان سینگ
از سال 2004 تا سال 2014، مانموهان سینگ، رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد هند که به عنوان جراح اقتصاد هند شناخته می‌شد به عنوان نخست وزیر با موافقت سونیا گاندی (بیوه‌ی ایتالیایی‌الاصل) و راهول گاندی، رهبران کنگره‌ی ملی توانست به عنوان نخست‌وزیر رشد توسعه‌ی اقتصادی را نسبت به دفعات گذشته ارتقا بدهد.
نارندرا مودی
از سال 2014 تاکنون، نارندار مودی، از حزب بی.جی.پی با اتکا بر ملی‌گرایی هندو توانسته است به عنوان اولین نخست وزیر با انتخاب شدن برای بار سوم به صورت پی‌درپی، نه تنها خود و کشور را هند را به لحاظ اقتصادی پیش ببرد بلکه در جهان اقتصاد هند را به عنوان برند جهانی عرضه بکند.
گزارش از فرزان صفری – دانشجوی دکترای مطالعات هند
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
