فراتاب- گروه بین الملل: ژان ایو لودریان وزیر امور خارجه فرانسه در مصاحبه ای طولانی با لوفیگارو جهت گیری های دیپلماتیک دولت فرانسه را مشخص ساخت. وی در این مصاحبه که 21 ژانویه انجام شد، بیشتر روی مسائل خاورمیانه و به طور خاص بحران سوریه و مسئله ایران تاکید کرد. این مصاحبه اساس همکاری های بین المللی در زمینه عدم کاربرد تسلیحات شیمیایی در نشست بین المللی پاریس در 23 ژانویه را فراهم کرد. اعضای این نشست بین المللی که به گروه پنج شناخته شده اند، شامل کشورهای فرانسه، بریتانیا، آمریکا، عربستان سعودی و اردن می باشد.
محوریت این نشست متوقف کردن حملات شیمیایی و انکار مصونیت برای کشورهای دارنده این سلاح در کاربرد آن بوده است. این نشست چند روز قبل از دور جدید مذاکرات صلح در وین برای حل بحران سوریه و کمتر از یک هفته قبل از کنگره گفتگوی ملی سوریه تحت حمایت روسیه در 29 -30 ژانویه در سوچی برگزار شد. دولت ایالات متحده آمریکا درست چند ساعت قبل از برگزاری این نشست، سوریه را به تهاجم شیمیایی با گاز کلر به منطقه غوطه شرقی متهم کرد. اما به طور کلی بر خلاف آن چه که در ظاهر نشان داده شد، هدف این نشست تخریب و نابودی پیشرفت های نشست سوچی نبود.
لودریان وزیر امورخارجه فرانسه در مصاحبه اش همانند اظهاراتش در مجلس ملی فرانسه اظهار داشت که موضع رسمی دولت فرانسه مخالفت با ابتکار روسیه نیست ولی دولت فرانسه تنها چارچوب قانونی و مشروع حل بحران سوریه را فرایند ژنو تحت حمایت سازمان ملل متحد میداند. یک منبع دیپلماتیک فرانسه که نخواست نامش افشا شود در مصاحبه با المانیتور اظهار داشت: «پرونده اسد در هسته و کانون نشست گروه پنج قرار نداشته است و تنها بخشی از یک تصویر بزرگتر است». وی همچنین اظهار داشت: «جامعه بین المللی نمی توانند کاربرد تسلیحات شیمیایی از سوی سوریه و کره شمالی را بپذیرد.» باید یادآوری شود که رژیم کره شمالی از عامل عصبی به نام ماده وی ایکس برای قتل کیم جونگ نام (برادر ناتنی رهبر کره شمالی) در فوریه 2017 در فرودگاه بین المللی کوالالامپور استفاده کرد. وی در ادامه اظهار داشت: «اگر ما به این امر واکنش نشان ندهیم، امروز یا فردا این تسلیحات وارد خیابان های پاریس خواهند شد.»
موضوع خلع سلاح امروزه در محافل دیپلماتیک فرانسه به طور گسترده مطرح است. نشست پاریس نیز می تواند تلاش جدید فرانسه برای دستیابی به جای پایی دیپلماتیک در سوریه باشد، در حالی که در گذشته ابتکار «ایجاد گروه تماس سوریه» تحت حمایت سازمان ملل توسط امانوئل مکرون با شکست همراه بود. اکنون دولت فرانسه همراه با ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی در گروه پنج نقش مهم و تعیین کننده ای ایفا می کنند. دولت ایالات متحده آمریکا همچنان موضع مشخصی در مورد نشست سوچی ندارد که این امر حاکی از بی توجهی گسترده این کشور نسبت به فرآیند حل و فصل سیاسی بحران سوریه است؛ چیزی که مورد پذیرش فرانسه قرار نگرفته است.
یک منبع دیپلماتیک فرانسه که نخواست نامش افشا شود در مصاحبه با المانیتور اظهار داشت: «سقوط و شکست سرزمینی دولت اسلامی عراق و شام (داعش) احتمالاً منافع رو به کاهش واشنگتن را در بحران سوریه تحریک می کند ... حضور ایالات متحده در کنار ما می تواند وزن بزرگتری برای نقش ما در این کشور فراهم کند.» طرف دیگری که نقش مهم در این گروه پنج ایفا می کند، دولت عربستان سعودی است که درصدد تشویق مشارکت کمیته مذاکرات ارشد (مخالفان سوریه که در ریاض مستقر هستند) در کنگره گفتگوی ملی سوریه بود اما در نهایت این کمیته علیه سوچی رای داد و تمام تلاش های عربستان سعودی با شکست روبرو شد. گروه پنج می تواند تجسم محدودیت ها و ضعف های دیپلماتیک دولت فرانسه در مسئله سوریه باشد؛ زیرا آن ها به طور ضمنی از روسیه به عنوان حکم اصلی بحران استقبال می کنند.
از سوی دیگر در بحران لیبی دولت فرانسه فعالیت ها و اقدامات گسترده تری انجام داد. در واقع اولویت برتر این کشور در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، مسئله لیبی بوده است. مهم ترین اولویت های اصلی آن، مهار جریان مهاجرت و مبارزه با تروریسم در این کشور است در حالی که تاکنون نتایج محدودی برای آن ها داشته است. سیاست پاریس در لیبی جنگ زده، نزدیکی و همسو کردن طرف های مختلف است. برای نمونه در جولای گذشته نشستی بین فیلد مارشال خلیفه حفتر (و رئیس ارتش ملی لیبی) و فیاض السراج نخست وزیر دولت وحدت لیبی در سن کلود فرانسه با حضور لودریان برقرار شد اما تاکنون هیچ نتیجه ای نداشته است.
در اول فوریه امانوئل مکرون در سخنرانی پیش از مجلس تونس اظهار داشت: «مداخله نظامی بریتانیا و فرانسه علیه لیبی در سال 2011 م. یک اشتباه عمیق بوده است.» این اقرار پراگماتیک (عملگرایانه) از واقعیت استراتژیک، نمایشی از تحریم سیاست خارجی فرانسه در دوره مکرون می باشد. آیا چنین اقدامی در پرونده سوریه هم اتفاق می افتد؟ دولت فرانسه در طول دوران ریاست جمهوری فرانسیس اولاند به دنبال سرنگونی بشار اسد بود ولی در دوران امانوئل مکرون شاهد این هستیم که آن ها نه تنها برای آینده نزدیک حضور اسد را پذیرفته اند، بلکه فرانسه در این دوره از طراوتی دیپلماتیک برخوردار است و در زمینه سوریه شاهد انعطاف پذیری های سیاسی این کشور هستیم. بنابراین احتمالات ممکن در مسئله لیبی، در مسئله سوریه به دلیل عواملی از جمله وجود تسلیحات شیمیایی و نقش منحصر روسیه در فرایند صلح امکان پذیر نیست.
نویسنده: ایگور دلانو
منبع: المانیتور
بازگردان به فارسی: علیرضا علیپور
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
