عراق عبدالمهدی؛ بندبازی در موازنه | فراتاب
کد خبر: 9186
تاریخ انتشار: 19 فروردین 1398 - 16:38
دکتر قدرت احمدیان

فراتاب - گروه بین الملل: عقیده عمومی بر آن است که با سقوط صدام توازن سنتی قدرت در خاورمیانه به نفع ایران تغییر کرد. از خوشبختی های ایران بود که ایالات متحده با حمله به عراق، حذف صدام و درگیر کردن این کشور به آشفتگی زمینه های بسط نفوذ ایران در عراق و خاورمیانه را فراهم کرد. باور رایج آن است که در عصر پساصدام هیچ دولتی بدون جلب توجه و رضایت ایران در عراق نمی تواند به قدرت برسد و بر حکمرانی ادامه دهد. این قضیه در دولت نوری مالکی و عبادی کم و بیش واقعیت داشت. اجماع نظر میان مثلث ایران، جریان صدر و نزدیکان آیت الله سیستانی و نیز رضایت ضمنی امریکا به حضور عادل عبدالمهدی در نخست وزیری عراق انجامید.

این مثلث با وجود اختلاف نظر در حوزه های مختلف و علیرغم سوابق سیاسی پیچیده توانستند بر نخست وزیری عبدالمهدی توافق کنند. بعد از استقرار دولت جدید در عراق و تثبیت قدرت عادل عبدالمهدی اکنون نوبت نقش آفرینی این کمونیست سابق فرا رسیده است. نخست وزیری که از حمایت جریان صدر، ایران، مرجعیت و آمریکایی ها بهره مند است، می داند که جریانات سیاسی داخلی و خارجی ذی نفوذ در عراق امکان دیگری غیر از حمایت از او ندارند. مکعب روبیک تنظیم یافته در عراق تا اطلاع ثانوی قابل بهم ریختن نیست. چنین مساله ای ظرفیت های لازم را در اختیار عبدالمهدی قرار می دهد تا بتواند نقش های منطقه ای مهمی را در عراق جدید بازی کند. بویژه تلاش نخست وزیر برای رفع نگرانی های اهل سنت در داخل و عربستان سعودی در خارج می تواند ظرفیت عبدالمهدی را چند برابر کند.

بر همین مبنا عادل عبدالمهدی نخست وزیری خواهد بود که امید را برای یک عراق با ثبات احیا می کند و این امکان را به عراق می دهد که در رقابت های استراتژیک منطقه ای میان ایران و عربستان بیشترین بهره را برای منافع ملی عراق فراهم سازد. اکنون عراق به کانون توجه دو دولت رقیب منطقه ای تبدیل شده است. هر دو دولت رقیب با عطش فراوان در صدد تقویت روابط با عراق و سرمایه گذاری در این کشور هستند. مشکلات ناشی از تحریم ایران را به دولت عراق وابسته می کند تا جاییکه مهمترین پنجره تنفس اقتصادی برای ایران را می توان مرزهای غربی دانست. عربستان هم در راستای جبران روابط ناکام گذشته با عراق، سراسیمه بدنبال حضور در این کشور است. اگر در گذشته عراق عرضه تاخت و تاز قدرت های منطقه ای بود اکنون این دولت عراق است که میز بازی سیاست در منطقه را می چینید. عبدالمهدی با درک رقابت های منطقه ای ایران و عربستان در صدد است تا از تعارضات بالقوه و بالفعل این دو کشور برای ارتقای جایگاه عراق و بازگرداندن ثبات و استقلال سیاسی استفاده کند. به نظر می رسد مساله میانجی گری عادل عبدالمهدی در روابط منازعه آمیز ایران و عربستان بیش از آنکه بازتاب درخواست و نیاز دو رقیب منطقه ای باشد محصول تکاپوی نخست وزیر برای بهره گیری موثر از ظرفیت های موجود در منازعه این دو کشور است.

کمونیست سابق با نشان دادن تمایل به بسط روابط با ایران در صدد امتیاز گیری از عربستان و با ابراز علاقه به حکومت سعودی بدنبال ترساندن ایران و کسب امتیاز از این کشور است. از این روی، تکاپوی دیپلماسی منطقه نخست وزیر نه تنها معطوف به ایجاد آشتی میان دو رقیب نیست بلکه کاملا در جهت بهره گیری از ظرفیت این دو رقیب برای نجات عراق از نفوذ قدرت های منطقه ای، جلب سرمایه های خارجی، رونق تجارت با همسایگان ،جلب رضایت و حمایت ایالات متحده و بالاخره تثبیت قدرت دولت در عراق پسا صدام است.این تکاپو نوعی بازی با موازنه قدرت میان ایران و عربستان است که نتایج مثبت و قابل پیش بینی فراوانی را برای عراق در پی خواهد داشت.هرچند این تکاپو به ظرافت های خاص و هوشمندی فوق العاده نیاز دارد و شبیه حرکت بر لبه تیغ است.

دکتر قدرت احمدیان استاد روابط بین الملل دانشگاه رازی کرمانشاه

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار