فراتاب – گروه فراسفر: مهاباد یکی از شهرهای کردنشین جنوب استان آذربایجان­غربی، در منطقه­ای خوش آب و هوا و سرسبز، در دامنه رشته کوه­های لند­شیخان و ساحل رودخانه مهاباد قرار دارد. شهر مهاباد از لحاظ قومی مسکن کردهای مکری، از زیر شاخه ­ی کردهای سوران  بوده و مردم این شهر مسلمان و مذهب شان سنی شافعی می­باشد. این شهر از قدیم به دارالعلما و شهر شعرا و ادیبان مشهور بوده است. این شهر به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی سه استان کردستان، آذربایجان­غربی و شرقی دارای موقعیتی استراتژیک بوده و به عنوان یک شهر کاملا توریستی شناخته شده و دارای مردمی خون­گرم و مهمان­نواز بوده، که هر ساله اقامتگاه مسافران زیادی می­باشد.

جاذبه­ های گردشگری شهر مهاباد

از جاذبه ­های گردشگری و تاریخی شهر مهاباد می توان به غار سهولان، دخمه سنگی فخریگاه، برده ­کونته، حمام میرزا­ رسول، دریاچه سد مهاباد، تالاب کانی برازان، تاناکورا و بازارچه مهاباد، موزه سرای استاد همین، آرامگاه بداق ­سلطان و مسجد سرخ (مسجد جامع) مهاباد اشاره کرد.

غار آبی - تاریخی سهولان با قدمتی 70 میلیون ساله

غار سهولان دومین غار آبی ایران و از پدیده­های شگفت انگیز طبیعی است، که در روستای سهولان در فاصله 42 کیلومتری از شهر مهاباد و در مسیر مهاباد - بوکان قرار دارد.سهولان به زبان کردی به معنی یخبندان است که این نامگذاری به دلیل اختلاف دمای درون و بیرون غار است که بین 10 الی 15 درجه است و همچنین  مردم محلی آن را  «کونه کوتر» یعنی لانه کبوتر نیز می‌نامند. دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر درون غار است.این پدیده‌ی زیبا و طبیعی به عنوان دومین غار آبی بزرگ در ایران بعد از  غار علی ­صدر همدان شناخته می‌شود، همچنین به عنوان یکی از کم‌ نظیرترین غارهای طبیعی کشور نیز به شمار می‌رود.غار سهولان دارای دو ورودی است، که به هم راه دارند و می‌توان از هر یک از آن‌ها وارد غار و از دیگری خارج شد. فاصله ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه به 50 متر می­رسد و عمق آب در برخی قسمت­های آن 30 متر است. بعد از ورود به غار و پایین رفتن از پله­ها، با سوار شدن بر قایق­ های پارویی که  قایقران در طول مسیر پدیده‌ها و اشکال را به بازدید­کنندگان معرفی می‌کند. می‌توان از شگفتی‌های نهفته در دل این غار مانند اشکال فیل، عروس دریایی، خوشه انگور، هواپیما و ... که از رسوبات داخل غار تشکیل شده­اند و همچین حیواناتی مانند خفاش و کبوتر چاهی دیدن کرد. کف غار سهولان از حوضچه‌ های بزرگ و کوچک آبی تشکیل شده که توسط دالان­های باریک به هم متصل می‌شود و آب دریاچه غار بسیار شفاف و زلال است.این جاذبه در سال 1379 در فهرست آثار طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده  و  هر ساله پذیرای گردشگران ایرانی و خارجی بوده است.

 سد مهاباد نزدیکترین سد به شهر در جهان

سد مهاباد قبل از انقلاب توسط مهندسان یوگوسلاوی در ابتدا به دور از شهر احداث شده، اما اکنون به واسطه گسترش شهر مهاباد این سد در داخل شهر قرار گرفته است. در دو طرف دریاچه سد مهاباد مسیرهای ارتباطی به شهرهای سردشت و پیرانشهر قرار دارد. از نواحی دیدنی اطراف این دریاچه می‌توان به جزیره گردشگری تاقه دار (تک درخت) در مسیر منتهی به سردشت و  قاضی­آباد و سر میدان در مسیر منتهی به پیرانشهر اشاره کرد. دریاچه این سد منظره­ی زیبایی به شهر بخشیده و محل مناسبی برای تفریحات آخر هفته شهروندان مهابادی و همچنین شنا و صید ماهی (کپور، زرد ماهی، سفید رودخانه ای و ...)  می­ باشد. هر ساله با آغاز فصل بهار بسیاری از مسافران و گردشگران نوروزی، از محل تاج سد مهاباد بازدید و از جلوه‌های زیبا و چشم انداز‌های طبیعی و با نشاط این سد در امنیتی کامل دیدن می‌کنند.

موزه مردم شناسی حمام میرزا رسول

یکی دیگر از جاذبه ­های گردشگری شهر مهاباد موزه مردم شناسی حمام میرزا رسول واقع در مرکز و در نزدیکی بازار قدیمی شهر مهاباد می ­باشد. تاریخ ساخت این بنای قدیمی بصورت دقیق مشخص نیست، ولی با توجه به فرم معماری بنا و احتمال هم­ دوره بودن آن با مسجد جامع شهر احتمالاً قدمت آن به اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجار می رسد. سربینه، گرمخانه، گنبد و فضای انتقالی از بخش‌های موجود در این حمام است و معماری آن نیز همانند دیگر حمام‌ های قدیمی ایران می­باشد. ورودی قدیم و اولیه حمام از راسته بازار بوده است. پس از طی کردن پله­ های ورودی به سمت پایین و رسیدن به  یک فضای مکث ،از یک گوشه وارد فضای سربینه می­شویم. دو فضای گرمخانه و سربینه دارای پلان­های مربع نابرابر بوده و فضاهای پش­بند در اطراف آن­ها واقع شده ­اند. هر کدام از گنبدهای گرمخانه و سربینه دارای چهار نور گیر در بغل و یک نورگیر در مرکز گنبد هستند. تفاوت اندازه و ارتفاع گنبدها به فضاهای بنا تنوع خاصی بخشیده است و توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می ­کند. موزه مردم شناسی مهاباد در سال 1388 در فضایی بالغ بر 537 متر مربع در داخل این حمام افتتاح گردید. در این موزه جلوه­هایی از فرهنگ این منطقه شامل لباس ها و پوشش های مردان و زنان، انواع ابزار آلات و ادوات مورد استفاده در قدیم در مشاغل مختلف کشاورزی، آهنگری، سفالگری و مسگری و همچنین در قسمتی از موزه انواع ظروف سفالی، مسی و انواع سکه های قدیمی که در این مناطق متداول بوده به نمایش گذاشته شده است.

تالاب کانی برازان: اولین سایت پرنده ­نگری در ایران

یکی از با ارزش­ترین زیستگاه­های طبیعی استان آذربایجان غربی تالاب کانی برازان می­باشد، که در جنوب دریاچه ارومیه و به فاصله‌ی ۳۰ کیلومتری از شمال شرقی مهاباد با مساحتی بالغ ۹۰۷ هکتار قرار دارد، کهآب این تالاب از  طریق رودخانه مهاباد تامین می­شود. محققان بالغ بر ۷۵ گونه از پرندگان آبزی و کنار آبزی را در این تالاب شناسایی کرده­اند. از این پرندگان می‌توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، خروس کولی دم سفید، اردک مرمری، پرستوی دریایی، باکلان کوچک، پلیکان سفید، کشم بزرگ و عروس غاز اشاره کرد.بهترین زمان برای بازدید از تالاب کانی برازان از اواخر آبان ماه تا اواسط بهمن ماه می­باشد. ترکیب صدای پرندگان، قورباغه و آب و هچنین انعکاس نی­زار و شن­زارها و سنگ و صخره در آب، مناظر بی نظیری را به همراه آرامش واقعی خلق می­کند.

تاناکورا و بازارچه: مهاباد مرکز تاناکورای ایران

شهر مهاباد بنیانگذار تاناکورا در ایران بوده و دارای بزرگترین تاناکورای کشور می­باشد. بیشتر شهرهای ایران، بخش عمده‌ای از اجناس مورد نیاز دست دوم خود را از تاناکورای مهاباد تامین می‌کنند. نام این بازار از سریال سال­های دور از خانه (اوشین) گرفته شده است. در یکی از ماجراهای این مجموعه نقش اول فیلم با کمک خانواده­ اش مغازه­ای که اجناس را به قیمت ارزان فروخته، به وجود می­آورند و نام آن را تاناکورا می­گذارند. تاناکورا بازاری جالب در شهر مهاباد می­باشد که از هرگونه وسایل دست دوم و استوک خارجی با کیفیت بالا و با قیمت پایین­ تر در آن عرضه می­شود این اجناس عمدتا از کشورهای اروپایی، آمریکایی و کانادایی و کشورهای آسیایی عمدتا ژاپن و کره­جنوبی و توسط شرکت­های بین المللی که در امور خیریه فعالیت دارند، وارد ایران می­شوند.این لباس­ها عمدتا در گذشته به طور رایگان به کشورهای جهان سوم ارسال می­شد، اما به دلیل سود سرشاری که این اجناس برای صادرکنندگان خارجی آن در برداشت هم اکنون به یک تجارت تبدیل شده است. لباس‌های دست دوم بعد از ورود به عراق و عمدتا اقلیم کردستان عراق به صورت قاچاق به شهر مهاباد انتقال داده می­شوند. از ویژگی های این بازار بوی خاص اجناس به دلیل مواد ضدعفونی و همچنین نحوه عرضه اجناس این بازار می­باشد. این بازار هر ساله پذیرای مسافرانی از طبقات مختلف با سلیقه ­های متفاوت از سراسر کشور می­باشد. در کنار این بازار شهر مهاباد دارای بازار اجناس نو نیز می­باشد، که مهمترین بازارچه­ های عرضه این اجناس شامل بازارچه اصغری، نور، نوین و ... که عرضه کننده انواع اجناس ایرانی و خارجی به صورت عمده و خرده می ­باشند.

گزارش از محمد خضرپور 

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است