خارک؛ مرواریدی در دل خلیج فارس | فراتاب
کد خبر: 9015
تاریخ انتشار: 20 آبان 1397 - 15:15
در میان مردمان خونگرم جنوب:

فراتاب گروه فراسفر: قبل از اینکه هواپیما از تهران به مقصد جزیره خارک بلند شود مهماندار دستورات ایمنی قبل از پرواز را اعلام می کند، اما این مسافران کمتر توجه می کنند انگار این دستورات خیلی تکرار شده است و شاید در ذهن هر کدام از این مسافران حس تلخ دوری از خانواده با شروع روزهای کاری در جزیره همراه می شود، مسافران هواپیما عمدتا از کارکنان صنعت نفت و پتروشیمی هستند و تعداد محدوی از ساکنان بومی جزیره خارک و البته عمدتا مرد. مسافرانی که بیشترشان بعد از ۱۴ روز کاری باید به محل زندگی شان برگردند، تعدادی که سعی می کنند از همان لحظه ورود به هواپیما بخوابند و تعدای هم با خواندن روزنامه ایران خودشان را سرگرم کنند تا شاید تکان های هواپیما را کمتر متوجه شوند، یک سری هم که احتمالا ترس از پرواز دارند مرتب به ساعت هایشان نگاه می کنند تا ببیند چقدر از فاصله یک ساعت و چهل و پنج دقیقه را طی کرده اند، منم که با موسیقی سعی می کنم آرامش داشته باشم، قطعات هواپیما فرسوده شده است ولی انگار همگی به مهارت خلبان ایمان داریم و دلگیر از تحریم های نفتی!

یک ساعت و اندی که می گذرد و پرواز به انتها می رسد، در فرودگاه کوچک جزیره خارک پا به زمین می گذاری آبان ماه است و این بار هوا عالی، برعکس ماهای گرم سال که در هواپیما باز می شد شرجی بودن هوا و بوی تند نفت و گاز که آزار دهنده بود، این بار حس خوبی داری و خوشحال از اینکه جایی که کار میکنی نبض اقتصاد ایران است و  از طریق این جزیره کوچک ۳۲ کیلومتر مربعی، بیشترین درآمد نفتی عاید کشور می شود. البته اگر تحریم ها بگذارند! این جزیره کوچک، از لحاظ تقسیمات کشوری جز استان بوشهر و از توابع شهرستان بوشهر است.

 

آب و هوا

تابستان گرم و شرجی با رطوبت بالا مخصوصا در مرداد ماه، البته در مقایسه با شهرهایی مثل بندر عباس میزان رطوبت و دمای هوا پایین تر است. گرمی هوا معمولاً از خرداد ماه  شروع می شود و تا اواسط مهر ادامه دارد. در اواخر پاییز بخصوص آذر ماه باران های پاییزی شروع می شود که کیفیت هوا را بهبود می بخشد. گاها میزان بارش زیاد است و منجر به سیل خواهد شد پاییز و زمستان جزیره کوتاه است و هوا بینهایت عالی.

 

جاذبه های گردشگری خارک

بلندترین نقطه جزیره کوه دیدبان نام دارد که ارتفاع آن از سطح دریا ۸۷ متر است در این نقطه مدت ها  پیش فانوس کوچکی نیز کار گذاشته بودند، در قسمت شمالی خارک جزیره ای بسیار کوچک به نام خارکو وجود دارد، این نام توسط بومیان منطقه بر آن نهاده شده است. خارک و مخصوصا خارکو می تواند از لحاظ گردشگری و صنعت تورسیم مورد توجه قرار گیرد. آب دریا خیلی شفاف است و ساحل های سفید آن که می تواند مکان مناسبی برای غواصی، گردشگری و علاقمندان به ورزش های آبی باشد که متاسفانه به دلیل وجود پایگاه های مهم صنعتی و نظامی، رفت و آمد به جزیره خارک را محدود کرده است و تردد جز برای اهالی و ساکنان آن ممنوع است. کسانی که تمایل به سفر به جزیره خارک را داشته باشند، باید قبل از هر اقدامی از طریق قانونی دلایل سفر خود را به فرمانداری بوشهر یا بخشداری خارک اعلام کنند و موافقت مکتوب آنان را جهت سفر به این جزیره دریافت کنند. سختی هایی که برای ورود به جزیره وجود دارد و وجود ارگان های مختلفی که بر ورود افراد به جزیره نظارت دارند، باعث شده است که گردشگری در این منطقه رونقی نداشته باشد جه بسا زیبایی های طبیعی این منطقه می توانست در کنار صادرات نفت تاثیر بسزایی در رشد اقتصادی داشته باشد.

جزیره خارک قابلیت های شگرف توریستی و تفاوت های خاصی با سایر مناطق ایران دارد که اکنون تمام این قابلیت ها به پای صنعت نفت از میان رفته است.هر چند که به دلیل نبود یا کمبود خاک حاصلخیز در جزیره، زیستگاه گیاهی قابل توجهی شکل نگرفته است، اما در سراسر جزیره درختان لیل (انجیر معابد) و همچنین درختان کُنار و مشعل جنگل در سراسر جزیره به فراوانی دیده می شود.حیات وحش خارک بسیار محدود و منحصر به گله های کوچکی از آهوانی است که تحت نظر اداره محیط زیست خارک مراقبت می شوند، کلاغ های وحشی، پرندگان مهاجر و مارهای سمی و غیرسمی از دیگر جانداران این جزیره است.

جمعیت خارک اکنون بالای ۲۰۰۰۰ نفر است که ۷۰ درصد آن غیر بومی هستند که به دنبال استقرار شرکت ملی نفت ساکن جزیره شده اند، صید انواع ماهی از جمله مشاغلی است که مردمان بومی جزیره از طریق آن امرار معاش می کنند، از نظر هویتی و مذهبی باید گفت که مردمان بومی خارک همگی مسلمان و سنی مذهب هستند، خارک مردمانی مهربان و خونگرم دارد، که در برخورد با آنان این را به خوبی می توان مشاهده و لمس کرد البته درست به مانند دیگر مناطق مختلف کشور که در این زمینه در جهان شهره هستند. شرکت ملی نفتکش، شرکت پایانه های نفتی، شرکت فلات قاره و شرکت پتروشیمی، بیمارستان صنعت نفت، دانشگاه آزاد اسلامی و ... از جمله مهمترین مکان های صنعتی و خدماتی در سطح منطقه هستند.

گورهای معبد پالمیران

در بخشی از  یکی از کوهای خارک گورهای فراوانی وجود دارد که با توجه به عمق کم و سطح مدور برخی از این گورها آن را به زرتشتیان نسبت می دهند، همچنین روی برخی از این گورها نقش صلیب دیده می شود که می تواند نشانگر این باشد که مسیحیان مرده های خود را در آنجا به خاک می سپرده اند.

آتشکده جزیره خارک

در ضلع شرقی بقعه امامزاده میر محمد و روی یک بخش کوهستانی خارک و روی یک بخش کوهستانی خارک زیر بنای یک آتشکده مربوط به زمان ساسانیان وجود دارد  که به طور کامل تخریب شده است و اکنون روی این زیر بنا ، ساختمان کوچکی جهت تاسیسات زلزله نگاری ساخته شده است .

گور دلمن در جزیره خارک

یکی دیگر از آثار مهم تاریخی جزیره خارک دو تخته سنگ  بزرگ بر فراز جزیره خارک است که به صورت ضربی روی هم قرار دارند  ، گریشمن معتقد است که این اثر یک نمونه ازگورهای دلمن بوده است و متعلق به هزاره یکم قبل از میلاد مسیح و حدو سه هزار سال قبل است و اهالی خارک این اثر را خواهران نامیده اند و معتقد هستند که این دو تخته سنگ در واقع دو خواهر بوده اند که برای دوری از اجنبی هو در واقع از خداوند خواسته اند که آنها را به صورت تخته سنگ در آورد.

امامزاده میر محمد حنیفه

یکی از مهمترین و با ارزشترین آثار تاریخی و فرهنگی جزیره خارک ارامگاه امامزاده میر محمد حنیفه است، بنای این ارامگاه در تاریخ ۷۳۸ه.ق ساخته شده است مربوطبه حکمرانی سلسله سلجوقیان در ایران است. بنا بر اعتقادی میر محمد حنیفه فرزند حضرت علی (علیه السلام)که بر اثر ظلم و ستمی که بنی امیه و بنی مروان به خاندان بنی هاشم روا داشتند ، ایشان از مدینه مهاجرت میکنند و در راه بصره در خارک اثامت گزیده اند که بر اثر مسمومیت فوت کرده اند میر محمد همواره مورد احترام عموم مسلمین اعم از شیعه و سنی و حتی دریا نوردان خارجی و بخصوص ساحان هندی و پاکستانی بوده است.

 

نفت و صادرات نفت در خارک

مخازن نفتی

در مرتفع ترین نقطه جزیره خارک که لایه های مرجانی محکم و مقاومت بالایی دارد مخزن عظیم نفتی با ظرفیت های متفاوت طی چندین پروژه احداث شده است. همچنین از این مخازن در شرایط بحرانی که شرایط جوی برای پهلو گیری نفت کش ها مناسب نیست جهت ذخیره سازی نفت استفاده می شود. این مخازن که در ارتفاع ۲۰۰ فوتی از سطح دریا بنا شده اند این امکان را به نفت خام می دهد که با نیرو جاذبه به سمت اسکله ها هدایت شود. مخزن دخیره سازی نفت به صورت استوانه های قطور و عمودی بنا شده اند که ظرفیت آنها از یکصد و چهل هزار تا یک میلیون بشکه متفاوت است. سقف این مخازن از نوع شناور بوده و با بالا و پایین رفتن سطح نفت در داخل مخازن حرکت می کند، شناور بودن سقف مخازن نفتی به میزان قابل توجهی از خروج گازهای سبک همراه نفت جلوگیری می کند از کاهش مرغوبیت نفت نیز می کاهد. میزان دخیزه سازی نفت خام متناسب با تعداد مخازن موجود در سرویس در هر مقطع زمانی متغییر است .

 

صادرات نفت

در ابن جزیره یکی از مهمترین پایانه های صادرات نفت جهان  بنا شده است در طول جنگ ایران و عراق  بیش از ۹۰ درصد از صادرات نفت ایران از این جزیره انجام می گرفت. جزیره خارک از نخستین جاهایی بود که متجاوزین عراقی مورد حمله قرار دادند، باید گفت که تمرکز حملات دشمن بر این جزیره ، متاثر از نقش خارک به عنوان اصلیترین پایانه صادرات نفت کشور و نقش مهم آن در تامین منابع مورد نیاز جنگ بود .خارک در طول ۲۸۸۸ روز جنگ تحمیلی ۲۸۳۴ بار مورد حمله موشکی و هوایی عراق قرار گرفت که از این میزان ۵۵۹ مورد آن حمله موثر بر علیه تاسیسات این جزیره بود.

جزیره خارک دارتی سه میدان نفتی بزرک به نامهای فروزان، ابوذر و درود است این میدان ها اکنون در حال تولید نفت هستند، اما معروفیت خارک تنها به دایل وجود این میادین نفتی نیست بلکه وجود دو اسکله بسیار بزرگ که امکان بارگیری و صدور نفت خام را به وسیله کشتی های بزرگ نفت کش در خاک ایران فراهم کرده است اهمیت بیشتری به این جزیره می دهد.

جزیره خارک که بیش از ۹۵ درصد از صادرات نفت ایران از پایانه های آن انجام می گیرد دارای دو اسکله معروف به نامهای اسکله تی و آذر پاد است. که اولی در شرق و دومی در غرب جزیره واقع شده است. بیشتر کارکنانی که در واحدهای صنعتی نفت مشعول به کار هستند به صورت اقماری یعنی ۱۴ روز کار و ۱۴ روز استراحت کار می کنند، کلا کار در صنعت نفت متوقف نمی شود و بعد از ۱۴ روز کاری گروه بعدی وارد جزیره خواهند شد، البته کار بر روی سکوها و کشتی های نفتی به مراتب سخت تر و سنگین تر است. که گاهی ممکن است که ۶ ماه کاری بر روی کشتی اقامت داشته باشند، دوری از خانواده و سختی های محیط کاری از جمله تنش های است که همیشه برای این کارکنان سخت کوش صنعت وجود دارد در دل هر کدام از این افراد یک خانواده است و یک داستان و کلا افرادی که تاب آوری بالایی در این نوع مشاغل نداشته باشند آسیب پذیری بیشتری را خواهند داشت. داشتن همکار خوب در در این نوع مشاغل خودش یک نعمت است.

 

گزارش از سروه فرجی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار