کد خبر: 8955
تاریخ انتشار: 23 مهر 1397 - 15:04
دکتر علی سعادت

 

فراتاب – گروه بین الملل: خاشقچي تكه اي ديگر از پازل تقابل «اسلام اخواني» و «جريان هاي افراطي» در منطقه است. تقابل پنهان عربستان و تركيه در قالب دو گفتمان «سني گرايي افراطي» و «اخوان ليبرال» سالهاست كه در منطقه جريان دارد و اين تقابل از انقلاب هاي عربي، آن هم سالها پيش آغاز شده است؛ در طول سالهاي گذشته ابعاد مختلفي به خود گرفت. پس از تلاش تركيه براي حضور در متن انقلاب هاي عربي و صدور آن به ساير كشورها، عربستان به جدي ترين مخالف صدور «اخوانيسم با قرائت تركيه» بود كه اوج اين جدل در سوريه نمايان شد.

  بحران سوريه كه به شكل يك انقلاب دموكراتيك در جريان بود، در تعبیر تركيه بعد از گذر از سوريه مي بايست به عربستان و امارات مي رفت تا «ژئوپولتيك اخواني» یا همان «عثمانی گرایی جدید» تركيه تكميل گردد. در اين رهگذر عربستان «مفهموم انقلاب» را از تحولات سوريه از بين برد و تلاش كرد نيروهاي «افراطي سلفي» را جايگزين «ليبرال هاي انقلابي» طرفدار تركيه نمايد، بماند كه ايران از ظن خود يار دولت اسد شد و روند تحولات را تغيير داد.

بعدها عربستان براي ريشه كن كردن نحله هاي اخواني باحالتی تهاجمي به مصر رفت و با كودتاي پرخرج «دولت اخواني مرسي» را سرنگون كرد. اين پايان كار نبود، عربستان پايگاه هاي داعش را در ليبي مستقر كرد تا اخوانيسم نتواند در آنجا پا بگيرد.

 بدبيني عربستان به حماس (كه يار وفادار تركيه شده است) از همين اختلاف ها ناشي مي شود يعني خطر آنقدر براي عربستان جدي است كه اسرائيل را به حماس ترجيح مي دهد. تحريم قطر در باشگاه اخوان و حمايت تمام قد تركيه از اين كشور نيز ادامه اين زنجير تقابل بود كه اثرات اين جنگ سرد در منطقه همچنان باقي است.

موضوع خاشقچي و قتل احتمالي روزنامه نگار پرآوازه و منتقد رژيم سعودي آن هم در استانبول- جولانگاه سرويس هاي اطلاعاتي دنيا- مسئله ديگری از تقابل دو گفتمان متفاوت در جهان اهل تسنن است. وقتي انگشت اتهام عربستان به سوي «توطئه قطر» نشانه مي رود، سرنخ هايي را نمايان مي كند كه رابطه قتل روزنامه نگار عربستانی اختلاف هاي تركيه و عربستان را بيش از پيش نمايان ميكند.

سازمان اطلاعاتي تركيه در چند روز گذشته «اسناد محدودي» را رونمايي مي كند تا نشان دهد اطلاعات بيشتري از اين فاجعه دارد. وقتي رشوه پنج ميليارد دلاري عربستان فاش مي شود منظور اين است كه تركيه به هزينه هاي بيش از اين هم راضي نخواهد بود و بعدها همین موضوع ابزار چانه زنی در امتیازات رد و بدل شده خواهد شد.

 فاش شدن اسناد و جزئيات بيشتر، مي تواند وجهه عربستان و به ويژه بن سلمان تازه وارد را در محافل روشنفكري غرب را به شدت تخريب كند و اين همان برتري گفتمان «اسلام تركيه اي يا اخواني» بر گفتمان «عربستاني» است. اين برگ برنده در فريزرهاي اطلاعاتي تركيه ذخيره خواهد شد تا به موقع عليه رقيب به كار گرفته شود.

 اردوغان بلافاصله براي نمايش پرستيژ دموكراسي در تركيه ، «كشيش برانسون» را آن هم با حكم مقام قضايي آزاد مي كند تا تفاوت تركيه با عربستان را به رخ بكشد. تركيه گزينه هاي احساسي را هم روي ميز داشت، مثل حمله به كنسولگري و اخراج سركنسول به عنوان عنصر نامطلوب كه اجرائي نشدن آنها همگي به معني صبر ديپلماتيك تركيه است.

به هر حال قتل خاشقچي به زودي از تیتر اول رسانه هاي منطقه ای و بين المللي كمرنگ و حذف خواهد شد و ادامه ماجرا به بده بستان هاي زير ميزي و ديپلماتيك دو كشور واگذار خواهد شد. طرح چنین مباحثی در این مقاله بهانه ای شد تا این موضوع را  یادآور شوم که خويشتن داري از درگيري مستقيم ايران با رياض و بهره مندي از فرصت هاي ايجاد شده در اختلاف دو قدرت جهان اسلام (ترکیه و عربستان ) فرصتی است تا ایران را به بهره مندی بیشتر از اختلافات رقیب ترغیب نماید.

علی سعادت مدرس دانشگاه و مدیرگروه ترکیه شناسی اسلام معاصر و عضو شورای نویسندگان فراتاب

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
ادم
| |
2018-10-30 16:24:48
میتونه درست باشه ما چه کنیم که جذاب باشیم برای افکار عمومی و دولتهای منطفه و سپردن خاور میانه به ما از طرف کشورهای بزرگ
آخرین اخبار