فراتاب- بین الملل: دانيل رایش استادیار مطالعات سیاسی تطبیقی در دانشگاه آمریکایی بیروت، بیشتر درباره فوتبال و سیاست می نویسد و کتاب موفقیت و شکست کشورها در بازی های المپیک توسط انتشارات راتلج از او به چاپ رسیده است. در ادامه با نظرات او را درباره یکی از بزرگ ترین رویدادهای ورزشی جهان و به ویژه نقش خاورمیانه در آن آشنا می شویم.
غيدا طياره: چه چیز جام جهانی 2018 نظرتان را جلب کرده است؟
دانيل رايش: مشاجرات سیاسی در خاورمیانه راه خود را به جام جهانی باز کرده است. وزیر دفاع اسرائیل آویگدور لیبرمن ادعا کرد مهاجم آرژانتینی لیونل مسی، پنالتی اش را به این خاطر از دست داد که آرژانتین آخرین بازی دوستانه اش با اسرائیل درست قبل از جهام جهانی را لغو کرد. لیبرمان گفته بود مسی می توانست از آن بازی به عنوان یک تمرین استفاده کند. من شک دارم از دست دادن پنالتی ربطی به این موضوع داشته باشد و باور دارم پس از آن که اسرائیل محل بازی را از حیفا به اورشلیم تغییر داد تا آن را در متن جشن های 70 سالگی اسرائیل قرار دهد، آرژانتین تصمیم درستی گرفت که بازی را لغو کرد. اسرائیل در تلاش بود بازی را سیاسی کند و شکست خورد.
موضوع جالب دیگر در جام جهانی بازی افتتاحیه روسیه و عربستان سعودی بود. در طول بازی، تبلیغات خطوط هوایی قطر (Qatar Airways) بر دیواره های اطراف زمین در استادیوم ظاهر می شدند. این قطعاً برای قطر در اختلافاتش با عربستان سعودی یک دستاورد بود و برای سعودی ها یک سرافکندگی. قطع کانال ورزشی BeIN (وابسته به شبکه الجزیره) در عربستان و امارات متحده عربی و راه اندازی کانال پخش غیرقانونی مسابقات به احتمال بسیار با هزینه دولتی گامی دیگر در بدتر شدن منازعه ای بود که همین حالا هم یک سال است ادامه دارد.
نهایتاً، چیزی که من به شخصه تا این لحظه در جام جهانی دوست داشته ام تشویق و حمایت زنان ایرانی از تیم شان بود و از این طریق درخواستی جدی برای حضور تماشاگران خانم در بازی های فوتبال در ایران مطرح شد.
غيدا طياره: آیا نسبت به گذشته شاهد جام جهانی های برابری طلبانه تری خواهیم بود؟
دانيل رايش: این تمایل در میان بهترین بازیکنان جهان وجود دارد که در پنج لیگ برتر اروپا -انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا- بازی کنند. این مسئله فاصله میان بازیکنان بیشتر کشورها را پر کرده است. با این حال، برای تیم های کشورهای با سنت فوتبالی کم سابقه تر که بیشتر از بازیکنان لیگ های داخلی شان استفاده می کنند، مثل عربستان سعودی، رقابت دشوار است.
غيدا طياره: آیا فساد در فیفا فوتبال جهان را تحت تاثیر قرار داده و اگر این طور است این تاثیر چگونه بود؟
دانيل رايش: در اقتصاد جام جهانی چرخشی از سمت غرب به شرق صورت گرفته است. به دلیل رسوایی های مربوط به فساد، اسپانسرهای سنتی غرب بیرون رفته اند و جایشان را اسپانسرهایی از روسیه، چین و قطر پر کرده اند. این که در بازی افتتاحیه، رئیس فیفا، جیوانی اینفانتینو، میان رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین و شاهزاده سعودی محمد بن سلمان، نشسته بود، علاوه بر این که به خاطر بازی میان روسیه و عربستان سعودی بود، معنایی نمادین دارد. این انتخاب معنی دارتر می شود وقتی اشاره کنیم که سران دولت های دیگری نیز در استادیوم حضور داشتند.
غيدا طياره: جام جهانی بعدی در قطر است. چه اشکالات بالقوه ای در آن دور از بازی ها به نظرتان می رسد؟
دانيل رايش: جام جهانی 2022 در قطر برگزار خواهد شد، هر چند شاید همه از این امر خوش شان نیاید. قطر از ورزش به عنوان ابزار سیاست خارجی به منظور کمک به امنیت ملی خود و کسب قدرت نرم برای این کشور استفاده استراتژیک کرده است. قطر آن قدر هوشمند بود که بازیکن برزیلی نیمار جونیور را درست بعد از بحران سیاسی در خلیج فارس به باشگاه پاری سن ژرمن که قطر مالک آن است، منتقل کند تا با این کار گفت و گوها درباره قطر در رسانه های جهانی را تغییر دهد. با این همه، قطر تنها در صورتی به اهداف سیاست خارجی اش دست خواهد یافت که انتظارات کشورهای غربی برای اصلاحات در این کشور، به ویژه در زمینه بهبود شرایط زندگی و کار کارگران مهاجر را برآورده کند.
موضوع دیگر این است که اگر اسرائیل به جام جهانی 2022 راه یابد، امکان به وجود آمدن تنش هایی در جهان عرب وجود خواهد داشت، هر چند احتمال آن کم است. قطر در میان شرایط فیفا برای میزبانی جام جهانی، به این سازمان اطمینان داده است که اسرائیل در صورت راهیابی به جام، در این کشور پذیرفته خواهد شد. با توجه به این که قهرمانان اسرائیلی پیش از این در رویدادهای ورزشی قطر، مثلاً در جام جهانی شنا در دوحه شرکت کرده اند، تعهد قطر در این زمینه معتبر محسوب می شود.
غيدا طياره: چه زمانی کشوری آسیایی، خاورمیانه ای یا آفریقایی برنده جام جهانی خواهد شد؟
دانيل رايش: تا اینجا، تیم های آن کشورهایی از آفریقا یا خاورمیانه که توان رقابت داشته اند، از مهاجران نسل دوم یا سوم به اروپا تشکیل شده اند. این مسئله درباره تیم الجزایر در 2014 صادق بود که در مرحله یک هشتم نهایی چیزی نمانده بود با لشکر لژیونرهایش آلمان را ببرد (در این بازی پس از نود دقیقه بدون گل، تیم آلمان در دقیقه 93 توسط شورله به گل رسید. دقیقه 118 نیز مسوت اوزیل موفق شد دروازه خالی الجزایر را باز کند، اما در دقیقه 121 ژابو یکی از گل ها را جبران کرد و اختلاف را به حداقل رساند). در واقع، تیم الجزایر تیمی از بازیکنان فرانسوی بود که والدین یا اجدادی اهل الجزایر داشتند. چالش در تمام خاورمیانه این است که بازیکن ها را در خود این کشورها پرورش دهند. ملیت دادن به بازیکنان خارجی مستعد هم ابزار سیاسی بسیار مورد استفاده ای است، به ویژه در کشورهای خلیج. این که چنین سیاستی تا چه حد به پرورش بازیکنان بومی کمک می کند، مسئله ای است قابل پرسش و بررسی. کشورهای خاورمیانه و آفریقا باید به مردم خود باور داشته باشند و شروع کنند به تقویت خود آنها.
منبع: کارنگی
برگردان به فارسی: مهتاب محبوب
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
