فراتاب- گروه بین الملل: المانیتور دو روز پیش در 28 دسامبر، یادداشتی به قلم بریانت هریس در خصوص اقدامات بازدارنده کنگره آمریکا در روند بازسازی سوریه منتشر کرد. آن چه بیش از همه در این یادداشت قابل توجه است، تلاش های مصرانه کنگره برای استفاده از کمک های مالی سازمان ها و موسسات مختلف برای بازسازی سوریه به عنوان اهرم فشار است. متن کامل این یادداشت به شرح زیر است:
هرچند اپوزیسیون سوریه نتوانست رئیس جمهور، بشار اسد را به صورت نظامی از میان بردارد، کنگره آمریکا امیدوار است با استفاده از دلار آمریکا و مسائل مالی به عنوان اهرم تحمیل، انتقالی سیاسی در سوریه به وجود بیاورد. البته این امر زمانی محقق می شود که آمریکا اطمینان یابد که بودجه اش، فقط برای مناطق تحت سلطه خودش استفاده می شود.
هفته گذشته، کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان، هیچ کمکی به مناطق تحت سلطه اسد را تایید نکرد. حتی حکومت ترامپ هر گونه کمک غیر انسانی به مناطق تحت حکومت اسد را متوقف کرد. این لایحه احتمالاً مورد توجه دو حزب کنگره و دو حامی احزاب جمهوری خواه و دموکرات، از جمله ادرویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا و نماینده دموکرات ها، الیوت انگل را به دست آورد. آدام کیسینجر و برندان نیز به رهبری کمیته به این قانون پیوستند. رویس از این لایحه به عنوان «قانونی عرفی برای اطمینان ایالات متحده از عدم تقویت رژیم اسد و شبه نظامیان تحت حمایت ایران توسط این کمک ها» اشاره کرد.
رویس افزود: «بیش از هفت سال است که مردم سوریه مورد حملات گسترده از جمله حملات شیمیایی قرار گرفته اند. کنگره هزینه های بازسازی سوریه پس از هفت سال جنگ بسیار مخرب که شمار زیادی از مراکز جمعیت را به ویرانی کشانده و میلیون ها آواره به وجود آورده است، را بین 200 تا 350 میلیارد دلار تخمین می زند».
رابرت فورد سفیر سابق اوباما در سوریه گفت: «دلیل این که آمریکایی ها و به تبع آن ها کشورهای اروپایی و نیز ژاپن، کویت، عربستان سعودی و ... حاضر به کمک به سوریه و ثبات آن نشدند این بود که آنان بر این باورند بازسازی سریع با یک سرمایه مالی واقعی توسط حکومت سوریه حداقل 5تا 10 سال به طول می انجامد». به این ترتیب، لایحه ارایه شده توسط ترامپ محدودیت های گسترده ای برای تامین مالی بازسازی سوریه و تثبیت سوریه در قلمرو تحت کنترل اسد، در سال های 2018 تا 2022 ایجاد می کند؛ مگر این که رییس جمهور به کنگره اطمینان خاطر بدهد رژیم اسد چندین معیار و شرط سخت گیرانه را برآورده خواهد کرد.
رژیم اسد برای دریافت کمک های بازسازی ایالات متحده، باید «برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه» را آغاز و اجازه «بازگشت پناهندگان سوری و بی خانمان ها به خانه هایشان» را صادر کند و در حالی که اقدامات لازم برای بهبود وضعیت حقوق بشر را انجام می دهد، برای ایجاد قوه قضائیه مستقلی بکوشد. علاوه بر این، رژیم باید حملات علیه غیرنظامیان و زیرساخت های غیرنظامی و وابستگی خود را به حمایت نظامی ایران متوقف کند، «توسعه و گسترش موشک های کروز بالستیک» متوقف شده و مطابق با هنجارهای بین المللی سلاح های شیمیایی باشد.
انگل نماینده دموکرات ها در کنگره گفت: «تا زمانی که اسد به حقوق مردم خود احترام نگذارد و تا هنگامی که در مسیر آینده ای بهتر برای خود قرار نگیرد و مسئولیت جنایات جنگی رژیم سوریه را نپذیرد، ایالات متحده برای بازسازی مناطق تحت کنترل رژیم اسد تلاشی نمی کند».
این عضو کنگره افزود: «دمشق (اسد) را باید با توجه به حامیانش در مسکو و تهران، شکست داد». وی ادامه داد: «ما باید از هر گونه سناریویی که به، به قدرت رسیدن اسد بینجامد، جلوگیری کنیم تا خشونت و ستمگری علیه مردم سوریه خاتمه یابد».
اما ممانعت از تلاش برای بازسازی رژیم اسد نباید آن گونه که واشنگتن امیدوار است، ساده باشد!! با توجه به این واقعیت که روسیه و ایران -متحدان کلیدی اسد- به دنبال توافق برای بازسازی مناطق تحت حمایت اسد هستند، این امر خیلی ساده به نظر نمی رسد.
برای مثال تهران، قبلاً متعهد به تاسیس پنج نیروگاه در حلب شده است. با این وجود، فورد تلاش می کرد، باعث کاهش تعهدات بازسازی مسکو و تهران شود.
به گزارش المانیتور «یک شرکت خصوصی در روسیه قراردادی امضا کرده که بر طبق آن از 25 درصد درآمد های نفتی برای بازسازی سوریه استفاده خواهد کرد». «این تفاوت بزرگی با آن چه گفته شد دارد؛ روس ها کمک نمی کنند، آن ها در واقع بر اساس معیاری تجاری کار می کنند».
چین نیز در ماه اوت پس از افتتاح نخستین نمایشگاه سالانه دمشق بعد از آغاز جنگ، 2 میلیارد دلار در پارک های صنعتی سوریه سرمایه گذاری کرد. در این میان آمریکا علاوه بر کنترل و ممانعت از کمک های دو جانبه به اسد و مناطق تحت حمایت وی، از پروژه های بین المللی موسسات جهانی مانند بانک جهانی، سازمان ملل، صندوق بین المللی پول و استفاده از دلار آمریکا در این پروژه ها ممانعت می کند.
فورد اعلام کرد: «ما احتمالاً می توانیم برای مدت زمان طولانی، کمک های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی به دولت سوریه را قطع کنیم». با این وجود، بانک جهانی و صندوق بین المللی پول هنوز طرح پیشنهادی خود را برای بازسازی سوریه ارائه نداده اند.
فورد خاطر نشان کرد: «بانک جهانی در حال حاضر با توجه به این موضوع (نظارت آمریکا) بسیار مراقب و محتاط است. در یک برنامه عادی بانک جهانی، دولت را با یک سری موافقتنامه که شرایط وام و شروط احتمالی را تعیین می سازد، درگیر می کند».
فورد ضمن ستایش از محدودیت های این لایحه در خصوص کمک به رژیم اسد، هشدار داد که این مسئله احتمالاً تاثیر قابل ملاحظه سیاسی ای نخواهد داشت. فورد گفت: «واضح است وقتی دولت بشار اسد از سلاح های شیمیایی و بمب ها در بیمارستان ها و واحدهای غیر نظامی بی پروا استفاده می کند، در مورد رفاه شهروندان خود نگران نیست».
فورد گفته است که کمک های بازسازی به رژیم اسد، به دلیل فساد، غیر قابل اتکا بوده و به روال جاری دولت سوریه در نابودی کمک های بشردوستانه کمک می کند. در واقع فساد درون دولت اسد بسیار شگفت انگیز است. با این وجود آمریکا بدون هیچ مشکلی معافیت های صریحی برای سازمان های محلی در قلمرو تحت کنترل اسد ایجاد کرده و هزینه های برنامه های تامین کننده نیازهای بشردوستانه مانند غذا، خدمات پزشکی و لوازم، لباس، آموزش و پرورش و... را تامین می کند.
با این وجود، رژیم اسد اغلب مانع رسیدن کمک های بشردوستانه به قلمرو تحت کنترل مخالفان مانند گوتا در حومه شرقی دمشق می شود. به عنوان مثال، رژیم اسد تا دیروز به گروه های کمک های مستقل اجازه نداد تا مجروحان مخالف زخمی محاصره شده در حومه دمشق را تخلیه کنند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد هفته گذشته برای تسهیل دسترسی بیشتر به کمک های بشردوستانه به سوریه، مجوزی صادر کرد؛ مجوزی برای تامین کمک کشورهای منطقه به سوریه به طور مستقیم از طریق ترکیه و اردن برای یک سال دیگر. با این وجود، روسیه و چین هر دو از دادن رای خودداری کردند و نگرانی ها درخصوص استفاده مسکو از حق وتوی خود در سازمان ملل متحد برای جلوگیری از کمک مستقیم به مناطق تحت کنترل شورشیان در آینده نزدیک را افزایش دادند.
نویسنده: بریانت هریس
برگردان به فارسی: عاطفه حسینی دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه مفید
