فراتاب: در سال‌های اخیر، بازار جهانی طلا شاهد نوسانات شدید و پیچیده‌ای بوده است. این نوسانات تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیکی قرار داشته‌اند که از جمله می‌توان به سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی، تغییرات نرخ بهره، بحران‌های ژئوپلیتیکی و تأثیرات نرخ ارز اشاره کرد. در حالی که تقویت ارزش دلار و سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو آمریکا باعث کاهش جذابیت طلا در برخی از مقاطع شده، بحران‌های اقتصادی و سیاسی موجب افزایش تقاضا برای آن به‌عنوان یک دارایی امن گشته است. این گزارش به بررسی نوسانات قیمت طلا در سال‌های اخیر، تأثیر بانک‌های مرکزی، بحران‌های سیاسی و اقتصادی، مقایسه قیمت طلا در ایران و جهان، و پیش‌بینی‌های آینده این بازار می‌پردازد.
۱. نوسانات قیمت طلا و عوامل مؤثر بر آن
در سال‌های اخیر، قیمت جهانی طلا تحت تأثیر سیاست‌های پولی و شرایط اقتصادی جهانی تغییرات چشمگیری داشته است. از جمله مهم‌ترین عواملی که بر نوسانات قیمت طلا تأثیر گذاشته‌اند می‌توان به تغییرات نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا، بحران‌های اقتصادی جهانی و تنش‌های ژئوپلیتیکی اشاره کرد. افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا معمولاً موجب تقویت ارزش دلار و کاهش جذابیت طلا می‌شود، اما در شرایط بحران اقتصادی یا سیاسی، تقاضا برای طلا به‌عنوان دارایی امن افزایش می‌یابد و قیمت آن رشد می‌کند.
بطور مثال در ابتدای سال ۲۰۲۵، فدرال رزرو با ادامه سیاست‌های انقباضی و افزایش نرخ بهره به ۶٪، تأثیر زیادی بر قیمت طلا گذاشت. هرچند قیمت طلا کاهش یافت، اما همچنان در سطوح بالا باقی ماند. در ژانویه ۲۰۲۵، قیمت هر انس طلا به حدود ۲۶۰۰ دلار رسید، که نسبت به اوایل سال ۲۰۲۴ افزایش داشت. این روند نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای طلا به‌عنوان یک دارایی امن در مواجهه با بحران‌های اقتصادی است.
۲. نقش بانک‌های مرکزی در تعیین قیمت طلا
بانک‌های مرکزی از طریق خرید و فروش ذخایر طلا تأثیر مستقیمی بر قیمت آن دارند. در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای در حال توسعه، برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا اقدام به خرید طلا کرده‌اند. این افزایش تقاضا معمولاً موجب رشد قیمت طلا می‌شود.
از جمله در سال ۲۰۲۴، بانک‌های مرکزی مجموعاً ۱۲۰۰ تن طلا خریداری کردند که این مقدار در سال ۲۰۲۵ به ۱۳۰۰ تن افزایش یافت. این افزایش ذخایر، قیمت طلا را در برخی ماه‌های سال ۲۰۲۵ به بیش از ۲۶۵۰ دلار در هر انس رساند.
۳. تأثیر جنگ‌ها و بحران‌های سیاسی بر قیمت طلا
طلا همواره به‌عنوان یک دارایی امن در زمان بحران‌های سیاسی و جنگ‌ها مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. در سال‌های اخیر، افزایش تنش‌ها در مناطق مختلف جهان از جمله خاورمیانه، بحران‌های اقتصادی و جنگ‌های تجاری تأثیر مستقیمی بر قیمت طلا گذاشته است.
۴. پیش‌بینی آینده بازار طلا بر اساس تحلیل‌های اقتصادی
تحلیل‌گران بازار طلا پیش‌بینی‌های متفاوتی برای سال‌های آینده ارائه داده‌اند. برخی بر این باورند که در صورت ادامه سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی و افزایش نرخ بهره، قیمت طلا کاهش خواهد یافت. اما در مقابل، برخی دیگر معتقدند که با افزایش تنش‌های اقتصادی و سیاسی، قیمت طلا رشد بیشتری خواهد داشت.
۵. مقایسه بازار طلا در ایران و سایر کشورها
بازار طلا در ایران تحت تأثیر متغیرهایی مانند نرخ ارز، تورم و سیاست‌های اقتصادی قرار دارد. افزایش نرخ دلار تأثیر مستقیمی بر قیمت طلا در ایران داشته است. در ایران، نوسانات ارز و سیاست‌های اقتصادی داخلی در کنار تحولات جهانی موجب شده که قیمت طلا همواره در حال تغییر باشد.
مقایسه با بازار جهانی
قیمت جهانی طلا: در ابتدای ۲۰۲۵، هر اونس طلا در بازار جهانی حدود ۲۶۰۰ دلار بود. اما قیمت طلا در ایران با نرخ دلار ۸۵ هزار تومان، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در ایران به ۶ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان رسید.
امروز، قیمت جهانی هر اونس طلا ۲۸۹۴ دلار است و قیمت هر اونس طلا در ایران با نرخ دلار ۹۱ هزار تومان، معادل ۲۶۴ میلیون تومان محاسبه می‌شود.
تاریخچه‌ای از نوسانات قیمت طلا
در طول دهه‌های گذشته، بازار جهانی طلا نوسانات قابل‌توجهی را تجربه کرده است. در سال ۱۹۷۱، قیمت هر اونس طلا ۳۵ دلار بود که تا نوامبر ۲۰۱۰ به ۱۴۱۴ دلار رسید؛ یعنی طی ۳۹ سال، قیمت طلا حدود ۴۰ برابر افزایش یافت. در ژانویه ۱۹۸۰، قیمت طلا به رکورد بی‌سابقه ۸۵۰ دلار رسید که ناشی از افزایش نرخ تورم و تنش‌های ژئوپلیتیکی بود. در اوت ۱۹۹۹، قیمت طلا به ۲۵۱ دلار کاهش یافت، اما در سال‌های بعد با افزایش تقاضا و بی‌ثباتی‌های اقتصادی، روند صعودی خود را از سر گرفت.
در سال ۲۰۱۱، قیمت طلا به بالاترین حد خود تا آن زمان، یعنی ۱۸۹۵ دلار رسید.
در سال‌های بعد، قیمت طلا نوساناتی را تجربه کرد و در سال ۲۰۲۰ با شیوع ویروس کرونا و بی‌ثباتی‌های اقتصادی، بار دیگر افزایش یافت و به رکوردهای جدیدی دست یافت. در حال حاضر، قیمت جهانی هر انس طلا حدود ۲۶۸۰ دلار است.
نتیجه‌گیری
بازار طلا در سال‌های اخیر تحت تأثیر سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی، بحران‌های ژئوپلیتیکی و نوسانات نرخ ارز قرار داشته است. قیمت جهانی طلا بین ۲۵۰۰ تا ۳۲۰۰ دلار در هر اونس نوسان داشته و پیش‌بینی‌ها درباره آینده آن وابسته به تحولات اقتصادی و سیاسی است. در ایران نیز افزایش نرخ دلار باعث رشد قیمت طلا شده است. سرمایه‌گذاران باید با تحلیل شرایط اقتصادی داخلی و بین‌المللی، تصمیمات آگاهانه‌ای در خصوص خرید و نگهداری طلا اتخاذ کنند.
گزارش از ژوان صالح‌پور از اعضای کلاس آموزش روزنامه‌نگاری، نویسندگی و برندسازی فراتاب
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
