فراتاب: انسان از بدو تولد و قبل از حرف‌زدن از طریق گوش‌دادن با صداها و آواهای محیط آشنا می‌شود و لالایی خواندن مادر برای فرزند اولین آشنایی انسان با موسیقی و صدای پر از سوز و احساس زن است کە آرامش را بە روح و روان فرزندش منتقل می‌کند اما این صدای پر از احساس زن در خیلی از جوامع فقط در پستوی خانە‌ها و در کنار گهوارە فرزندش اجازە خواندن دارد.
در گذشته در جامعه ایران و از جمله در کردستان هم بە دلیل تاثیرات جامعه سنتی و برخی ارزش‌های مذهبی و نیز ریشە فرهنگ مردسالاری بر خانوادە‌ها آواز خواندن زنان در محافل عمومی، رادیو و تلویزیون را عیب و ننگی بزرگ برای خانوادە و حتی طایفە می‌دانستند، زنان حتی در جمع‌های خصوصی و خانوادگی جرات نداشتند در مقابل پدر یا برادر و حتی همسر خود آواز بخوانند و این باور و سیستم فکری بر روی بسیاری از زنان غالب شدە بود و آواز خواندن در مقابل مردان را امری گناە و بە نوعی بی‌حجب و حیایی می‌دانستند.
اما در این بین خانوادە‌هایی هم بودند کە با صدای زن مشکلی نداشتند مثل محمد شریف ولیدی مدرس موسیقی و آواز کە چون کوە استوار کنار دخترش فتانە ایستاد و راە را برای آواز خواندن دخترش هموار کرد.
اولین خواننده زن کُرد کە در رادیو ملی
فتانە ولیدی در سال ١٣٣٢ در شهر سنندج متولد شد و از سن ٧ سالگی آواز خواندن را نزد پدرش محمد شریف ولیدی و حسن کامکار آغاز کرد او اولین زنی بود کە در دهە ٤٠ در رادیو ملی ایران آواز خواند، فتانە بیش از ٦٠ آواز را اجرا کرد اما خیلی زود و در سن ٢١ سالگی بە علت بیماری روحی برای همیشە از آواز خواندن فاصلە گرفت و سرانجام در سوم مهر ١٤٠٣ در سن ٧١ سالگی برای همیشە صدایش خاموش شد و از دنیا رفت.
بعد از پخش شدن صدای فتانە و ورودش بە رادیو، زنان قدمهای هرچند کمی بە سوی علنی کردن و آواز خواندن برداشتند و خوانندە‌های دیگری هم چون شهین طالبانی آوازهای فتانە رو بازخوانی میکردند و درهمان حال کە زنان بە استقلال فردی خود پی بردە بودند، انقلاب شد. با پیروزی انقلاب اسلامی ورق دوبارە علیە زنان برگشت و رسما طبق قانون آواز خواندن و صدای زن ممنوع و حرام اعلام شد لذا صدای زنان دوبارە بە پستوی خانە‌ها برگشت.
شکستە شدن سکوت و صدای زنان پس از انقلاب اسلامی
این بار زنان نە تنها خانوادە‌ها وجامعە بلکە حکومت هم با صدایشان مشکل داشت ولی همچنان برخی از آنها بە صورت زیرزمینی و به عبارتی دیگر غیرقانونی مشغول فعالیت بودند، تا اینکە برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی «قشنگ کامکار» خوانندە کُرد سنندجی همراە برادرانش بە روی صحنە رفت و علاوه بر ساز زدن در هم‌خوانی‌ها بقیه گروه را همراهی می‌کرد و بدین ترتیب راە را دوبارە برای ورود زنان و همراهی کردن زنان با مردان در اجراهای گروهی و هم‌سُرایی باز کرد. از این زمان به بعد گروە‌های موسیقی مختلفی از بانوان تشکیل شد و کنسرت‌های بانوان البتە مختص فقط بانوان فعالیت خود را آغاز کردند.
اولین کنسرت بانوان در سنندج
اولین کنسرت بانوان در سننج سال ١٣٨٣ توسط گروە «چریکه سنه» بە سرپرستی «شرمین زرنشان» اجرا شد و مورد استقبال زیادی قرار گرفت.
اما در حال حاضر با وجود اینکە بسیاری از خانوادە‌ها پشتیبان و همراە دختران‌شان هستند و فرقی بین آواز و موسیقی مانند هنرهای دیگر برای هر دو جنس زن و مرد نمی‌بینند از یک طرف همچنان تک‌خوانی عمومی زنان ممنوع است و از طرف دیگر هم چنان زنانی هستند که از پخش شدن صدایشان بیم دارند و بە قول خودشان مجبورند فقط برای دل خودشان بخوانند.
مشکلات زنان خوانندە در دنیای امروز
اما یکی دیگر از مسائلی کە خوانندە‌های زن در زندگی خصوصی و اجتماعی خود دارند، مساله ازدواج و زندگی مشترک است زیرا هنوز هم مردانی هستند کە آواز خواندن زنان را پذیرش نکردە‌اند و از زنان می‌خواهند قبل از شروع و تشکیل زندگی مشترک، زندگی هنری و آواز خواندن را کنار بگذارند و هم‌چنین مسائلە قانونی کە هنوز هم صدای زنان در مکان‌های عمومی و جاهایی کە مرد باشد را حرام می‌داند و آواز خواندن‌شان و کاری هنری‌شان را غیرقانونی و به نوعی جرم می‌داند.
گزارش از بیان قمری از اعضای کلاس روزنامه‌نگاری و برندسازی فراتاب – دوره 15.
