فراتاب: در یک روز تابستانی ماه جولای در گرمای شدید داکا، پایتخت بتنی بنگلادش، معترضین بر مجسمه ی بلند قامتی آویزان شدهاند و با صندلهای خود بر صورت او ضربه میزنند تا حدی که عینک برنزی او شکسته میشود. این مجسمهی پدر ملت، مجیب الرحمان، پدر نخست وزیر سابق بنگلادش شیخ حسینه است که 4 سال پس از استقلال بنگلادش در آگوست 1975، به دستور حکومت کودتایی بنگلادش در سمت نخست وزیر از خانهی خود رانده و در حیاط منزلش تیر باران شد.
بنگلادش در چند سال گذشته با نام شیخ حسینه دختر مجیب الرحمان، رهبر آزادیخواه پاکستان شرقی و معروف به پدر ملت بنگلادش گره خورده است. شیخ حسینه از سال 2009، پس از پشت سر گذاشتن موانع بسیاری توانست بلاخره پس از 30 سال جایگاه شایستهی خود را به عنوان نخستوزیر این کشور بدست بیاورد. اما به همان مقدار که بخت به روی این خاندان روی خوش نشان داده است به همان مقدار افول نیز با این خاندان عجین است.
بنگلادش پس از استقلال هند از بریتانیا و جدایی سرزمین مسلمان نشین پاکستان، جزئی از قسمت شرقی این کشور در سال 1947 بود. در فاصله ی سالهای 1947 و 1971، بنگلادش به طور رسمی نه به عنوان بخشی از پاکستان بلکه به عنوان یک مستعمره با آن از سوی دولت پاکستان اداره و رفتار میشد. مجیب الرحمان به عنوان فعال مدنی و اجتماعی سعی در همگرا کردن مردم بنگال در جامعهی پاکستان از طریق احقاق حق آموزش زبان و شرکت در انتخابات پارلمانی این کشور تلاش مینمود. در سال 1970، پس از شرکت در انتخابات پارلمان پاکستان، حزب او توانسته بود اکثریتی نسبی در پارلمان پاکستان بدست آورد که این با مخالفت دولت نظامی یحییخان مواجه شد. بین سالهای 1970 و 1971 در فاصلهای 9 ماهه، خونینترین جنگ تاریخ مدرن شبه قاره هند شکل گرفت که منجر به دخالتهای خارجی کشورهایی بزرگ همچون هند، بریتانیا، انگلیس و روسیه شد. نهایتا در سال 1971، بنگلادش به رهبری مجیب الرحمان به عنوان یک کشور رسما استقلال خود را یافت. اما پس از 4 سال، در کودتایی مجیب الرحمان، همسرش و سه پسر او به جز دو دختر او شیخ حسینه و شیخ ریحانه توسط دولت نظامی در منزل خود تیرباران شد. شیخ حسینه و خواهر او که در خارج به سر میبردند توانستند پس از چند سال در دههی 80 و 90 به بنگلادش بازگردند و همواره با حزب جماعت اسلامی و حزب ملی بنگلادش که احزاب موافق حکومت پاکستان و دولت کودتایی ضیا بودند همیشه در نبرد بود. او توانست با رهبری حزب عوامی لیگ بلاخره پس از سالها دولتهای کوتاه مدت و آشوب سیاسی سکاندار عرصهی سیاست بنگلادش بشود.
در دورهی او بنگلادش به مدت ده سال یکی از با ثباتترین و پر رشدترین اقتصادهای شبه قاره بود که به عنوان مرکزی برای تولید پوشاک برندهای جهانی شناخته میشد اما در سال 2024، پس از یک ماه تظاهرات دانشجویان که منجر به مرگ 300 نفر شد و شیخ حسینه پس از ترک نخستوزیری در حال حاضر پناهنده هند میباشد نه تنها ستارهی بخت این خاندان با بیثباتی سیاسی این کشور افول کرده است بلکه سرنوشت این کشور نیز در هالهای از ابهام قرار دارد.
نویسنده: فرزان صفریثابت – پژوهشگر مسائل شبهقاره
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
