فراتاب: مه‌نسوور جیهانی ـ ڕێوڕەسمی رێزگرتن له پێگەی هونەریی مامۆستا «عوسمان محەمەدی» ژه‌نیاری ناسراویی مۆسیقای ناوچە جۆراوجۆره‌کانی کوردستان لە شاری بۆکان به‌ڕێوه‌ده‌چێت.
ڕێوڕەسمی رێزگرتن له پێگەی هونەریی مامۆستا «عوسمان محەمەدی» بە نازناوی «عوسمانە سوور»، دەنگی ناسراو و بلیمه‌تی مۆسیقای ناوچە جۆراوجۆره‌کانی کوردستان و ژه‌نیاری دیار و لێهاتووی نه‌رمه‌نه‌ی (نایە) بۆ ڕێزلێنان لە شەش دەیە ژه‌نیاری و پێشکه‌ش کردنی مۆسیقای داهێنەرانە و هه‌رمان و ڕێزگرتن لە ٦٥ ساڵ خزمەتی ئه‌ویندارانه‌ی ئەم هونەرمەندە به‌توانایه بە هونەری مۆسیقای فۆلکلۆریکی کوردی به پاڵپشتی ئه‌نجومه‌نی فه‌رهه‌نگی و هونه‌ری ناحوکمی «ئاوای زیره‌ک» به ئاماده‌بوونی مامۆستایانی ناوداری که‌لتوور و هونه‌ر و پێشکه‌ش کردنی مۆسیقای ناوچه‌کان و سه‌مای هه‌ڵپه‌رکێ له کاتژمێر 7ی ئێواره‌ی ڕۆژی پێنجشەمە ٢١ی به‌فرانباری ١٤٠٢ ڕێکه‌وتی ١١ی کانوونه‌نی دووهه‌می ٢٠٢٤ لە هۆڵی ئیداره‌ی ڕۆشنبیری و هونه‌ر لە شاری بۆکان به‌ڕێوه‌ده‌چێت.
لەم کۆڕی رێزلێنانه‌دا به بەڕێوەبەرایەتی هونەریی «مه‌نووچێهر جیهانی» ڕۆژنامەنووس و لێکۆڵەری مۆسیقای ناوچەکان، بە ڕوانگەی «گێڕانەوەیه‌ک له ژیانی مامۆستایانه» لە تەمەنێک چالاکییە هونەرییەکانی مامۆستا «عوسمان محەمەدی» (عوسمانە سوور) ژەنیاری ناوداری ئامێری نایە (نه‌رمه‌نه‌ی) کە خاوەنی خەڵاته‌کانی باشترین ژه‌نیار و مۆسیقاژەن و هەڵبژاردەی یەکەمی فێستیڤاڵەکانی نێوده‌وڵه‌تیی مۆسیقا و ڕێوڕەسمە فۆلکلۆرییە نەریتییەکانە لە وڵاتانی ڕووسیا، کرۆواتیا و جۆرجیا، لە سەروبەندی ٨٤ ساڵەی ته‌مه‌نی پر خێر و به‌ره‌که‌تی ئەم مامۆستا ناوازە و ژه‌نیاره خۆشه‌ویسته له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی ڕۆشنبیری و هونەری ڕێکخراوی ناحوکمی «ئاوای زیره‌ک» به بەڕێوەبردنی دکتۆر "ئیبراهیم عوسمانی" و بە بەشداریی ئەکادیمیای مۆسیقای «زیرەک» به بەڕێوەبردنی "محەمەد مەعرووفی" و هەروەها به هاوکاریی تایبەتی دکتۆر «خه‌شایار سه‌نعه‌تی» فه‌رمانداری شارستانی بۆکان و پشتگیرییه‌کانی خه‌ڵکی هونه‌ردۆستی ناوچه‌که و یارمه‌تیدانی کۆمه‌ڵێک له چالاکانی ئابووری به‌شی که‌رتی تایبه‌ت و کارداهێنه‌ران له پێناو بڕه‌وپێدانی به‌رپرسایه‌تی کۆمه‌ڵایه‌تی و هه‌روه‌ها به هاوڕێیه‌تی داموده‌زگاکانی دیکه‌ی شاری بۆکان له رێبازی بەرزکردنەوەی کولتوور و هونەر و بەرەوپێشبردن و فراوانکردن و په‌ره‌پێدانی هونەری بەرز و به‌پێزی مۆسیقای ناوچەکانی کوردستاندا ڕێزیان لێدەگیرێت و پله و پایه‌ی هونه‌ری ئه‌و مامۆستایه بەرز دەنرخێندرێت.
پەخش و بڵاوکردنه‌وه‌ی به‌ڵگه فیلمێکی دۆکیۆمێنتاری لەسەر ژیانی هونەری و لێکدانه‌وه و پێداچوونەوە بە بەرهەمە مۆسیقاییەکان و گفتوگۆ لەگەڵ هونەرمەندانی مۆسیقا سەبارەت بە پێگەی ئەو مامۆستایه، پێداچوونه‌وه و تێڕوانینێکی گشتی له‌سه‌ر ژه‌نیاریی مامۆستا "عوسمانە سوور" لە فێستیڤاڵە هونەرییەکان و بەدەستهێنانی خەڵاته‌کانی مۆسیقا لە بواره‌کانی نه‌ته‌وه‌یی و نێودەوڵەتی، ئاخاوتنی مامۆستایانی دیار و ناسراوی مۆسیقای ره‌سه‌ن دەربارەی ئەم هونەرمەندە، پێشکەشکردنی به‌رنامه‌ی پێکه‌وه ژه‌نینی ئامێره‌کانی نایه و زه‌ربی کوردی، پێشکەشکردنی مۆسیقای ره‌سه‌ن و ده‌نگبێژی و گۆرانی چڕینی هونه‌رمه‌ندانی پێشه‌نگی فۆلکلۆری ناوچه‌ی موکریان، پێشکەشکردنی به‌رنامه‌ی هه‌ڵپه‌رکێی ره‌سه‌نی گرووپی "نیشتمان" بانه، پەخش و بڵاوکردنه‌وه‌ی مۆسیقای ئۆرکێسترای فیلارمۆنیکی مۆکریان و پێشکەشکردنی به‌یتی "سه‌یدەوان" و پارچە مۆسیقای کۆنسێرتۆی تاکژه‌نی نه‌رمه‌نه‌ی (نایه) و ئۆرکێسترا له ده‌ستگای شوور به ژه‌نیاریی مامۆستا عوسمانە سوور و ئاوازدانان و رێبه‌رایه‌تی ئۆرکێسترا له لایه‌ن "کاوە فەقیه زادە"، هاوکات لەگەڵ پەردەلادان لەسەر پەیکەری سەردیسی مامۆستا "عوسمانە سوور" به‌رهه‌می "ڕێبین حه‌یدەری" و ڕێزلێنان لە مامۆستا "عوسمانە سوور" بە بەخشینی ته‌ندیس، نیشانەیەکی هونەری، کتێب، له‌وحه‌ی رێزلێنان و تابلۆی سوپاسگوزاری و دیاری هونەریی نایاب لە زومره‌ی بەرنامەکانی ئەم کۆڕبەندی ڕێزلێنان و یادکردنەوە دایە کە بۆ ماوەی ٣ کاتژمێر لە هۆڵی ڕۆشنبیری شاری بوکان به‌ڕێوه‌ده‌چێت.
مامۆستا "عوسمان محەمەدی" (عوسمانە سوور) بە یەکێک لە هه‌ره دیارترین و تایبه‌تترین ژه‌نیاره‌کانی ئامێری نه‌رمه‌نای (نایه) له سه‌ر وڵات دادەنرێت. شێوازی ناوازەی ژه‌نیاری و خولقاندنی بەرهەم گه‌لی بێ وێنه و ناوازە و هه‌رمان، ئەم هونەرمەندەی بە مانا ڕاستەقینەکەی لە لوتکەی هونەری مۆسیقای کوردستاندا داناوە، چ لە ڕووی توانا و تەکنیکی پێشکه‌ش کردن و چ لە ڕووی ناوبانگەوە.
مامۆستا "عوسمان محەمەدی" (عوسمانە سوور) لە ساڵی ١٣١٩ هه‌تاوی (١٩٤٠ی زایینی) لە گوندی قەرەکەند سه‌ر به شاری بوکان لەدایک بووە. لە تەمەنی مێرمنداڵی لە ژێر کاریگەریی شمشاڵی مامۆستا قادر عەبدوڵڵازادە (قاله مه‌ڕە)، ڕاوێژکاری دەستەی دادوه‌رانی فێستیڤاڵی مۆسیقای ناوچەکانی کرمان، دەستی کرد بە فێربوونی شەمشاڵ و زۆری نەخایاند ژه‌نیاریی ئه‌م ئامێره‌ی به‌و شمشاڵه‌ی که مامۆستا قادر عەبدوڵڵازادە (قاله مه‌ڕە)، بۆی کڕێبوو، فێری ژەنینی ئەم ئامێرە بوو، پاشان ڕووی کرده ژه‌نیاریی ئامێری دووزه‌له و دوای ئه‌وه‌ی لێهاتوویی و شاره‌زایی له ژه‌نینی دووزه‌له‌دا به‌ده‌ستهێنا، به شێوه‌ی جیدی و پیشه‌یی خه‌ریکی فێربوونی نه‌رمه‌نه‌ی (نایه) بوو.
پاشان بۆ هه‌رێمی کوردستان سه‌فه‌ری کرد و ژه‌نیاریی مه‌قامه‌که‌انی خۆجێی ناوچه‌که له لایه‌ن "حه‌سه‌ن نه‌ی" له شاری سلێمانی فێر بوو. لە ساڵی ١٣٤٥ هه‌تاوی (١٩٦٦ی زایینی) چالاکی هونه‌ریی خۆی به هاوکاری هونەرمەندانی ناوداری ناوچەی مۆکریان لە باشووری پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژئاوا ده‌ست پێکرد و لەگەڵ گۆرانیبێژانی ناسراوی وەک مامۆستایان حەسەن زیرەک، عەلی خەندان، عەبدوڵڵا هووشمەند (عه‌به ده‌ڕژێ)، سەید عەلی ڕەحیم پوور (سەردەشتی)، سەید ئیبراهیم سەقزی و ... دەستی بە کار و چالاکیی هونەری کردووە.
مامۆستا "عوسمانە سوور" بەرهەمی زۆری هەیە لەوانە نمایشی تایبەت لەگەڵ گۆرانیبێژی جیاواز و لە ساڵانی 1380 هه‌تاوی (٢٠٠١ی زایینی)دا دوو ئەلبوومی مۆسیقای بە ناوی "گۆلی" و "هه‌ژان" بە دەنگی "خه‌بات مولوودی" بە مۆڵەتی فەرمی وەزارەتی ڕۆشنبیری تۆمار و بڵاوکراوه‌ته‌وه، خه‌ریکی ژه‌نیاری و سۆڵۆی تاکژه‌نی نه‌رمه‌نای بووه. ئه‌و مامۆستایه له چه‌ندین خولی مۆسیقای ناوچه‌کانی ئێران له شاره‌کانی کرمان، تاران، سنه، مه‌هاباد، بۆکان، سه‌رده‌شت، سه‌قز به‌شداری کردووه.
پرۆفیسۆر عوسمان محەمەدی (36220) خاوەنی زیاتر لە 60 ساڵ ئەزموونی ژەنینی لە ئۆرکێسترای ناوچەیی و گروپەکانی مۆسیقای ره‌سه‌ن و هاوکاری لەگەڵ هونەرمەندان و مامۆستایانی مۆسیقای دیاری کوردستان.
ئه‌و مامۆستایه ئێستا دانیشتووی شاری بۆکان له پارێزگای ئازه‌ربایجانی رۆژئاوایه و له رێگای پێشکه‌ش کردنی به‌رنامه‌ی هونه‌ری، بژیوی ژیانی خۆی دابین ده‌کات و له نێو خه‌ڵکی هونه‌ردۆستی ناوچه‌کانی کوردستاندا رێز و حورمه‌ت و پله و پایه‌یه‌ه‌یکی هونه‌ری هه‌یه.
گزارش به فارسی
آئین بزرگداشت استاد «عثمان محمدی» نوازنده برجسته نرمه‌نای در بوکان برگزار می‌شود
فراتاب - منصور جهانی: آئین بزرگداشت مقام هنری استاد «عثمان محمدی» ملقب به «عوسمانه سوور» از اساتید موسیقی نواحی ایران و نوازنده مطرح نرمه‌نای (نایه) به همت انجمن فرهنگی و هنری «آوای زیرک» در بوکان برگزار می‌شود.
آئین بزرگداشت مقام هنری استاد «عثمان محمدی» ملقب به «عوسمانه سوور» صدای فاخر موسیقی نواحی ایران و نوازنده برجسته نرمه‌نای (نایه) به پاس شش دهه نوازندگی و هنرنمایی خلاق و ماندگار و تجلیل از 65 سال خدمات عاشقانه این هنرمند فرزانه به هنر موسیقی فولکلوریک کُردی به همت انجمن فرهنگی و هنری مردم نهاد «آوای زیرک» با حضور اساتید سرشناس فرهنگ و هنر و اجرای موسیقی نواحی و حرکات هه‌لپه‌رکی ساعت 19 روز پنج‌شنبه 21 دی ماه 1402 در سالن اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر بوکان برگزار می‌شود.
در این همایش بزرگداشت به مدیریت هنری «منوچهر جهانی» روزنامه‌نگار و پژوهشگر موسیقی نواحی با نگاه «روایتی از زندگی استادانه» از یک عمر فعالیت‌های هنری استاد «عثمان محمدی» (عوسمانه سوور) نوازنده نام‌آور ساز نرمه‌نای (نایه) که دارای جوایز بهترین نوازنده و برگزیده اول جشنواره‌های بین‌المللی موسیقی و آیین‌های سنتی فولکلور در کشورهای روسیه، کرواسی و گرجستان می‌باشد، در آستانه 84 سالگی عمر پُربار این استاد يگانه و نوازنده محبوب از سوی انجمن فرهنگی و هنری مردم‌نهاد «آوای زیرک» به مدیریت دکتر «ابراهیم عثمانی» و مشارکت آکادمی موسیقی «زیرک» به مدیریت «محمد معروفی» و هم‌چنین با همکاری ویژه دکتر «خشایار صنعتی» فرماندار محترم شهرستان بوکان و حمایت‌های مردم هنردوست منطقه و همیاری جمعی از پیشران‌های اقتصادی بخش خصوصی و کارآفرینان در راستای ترویج مسئولیت اجتماعی و نیز با همراهی سایر دستگاه‌های بوکان در راه اعتلای فرهنگ و هنر و ترویج و گسترش هنر فاخر و نجیب موسیقی نواحی کُردستان تجلیل و قدردانی می‌شود.
پخش فیلم مستند زندگی هنری و بررسی آثار موسیقایی و گفت‌وگو با هنرمندان موسیقی در مورد جایگاه ایشان، مروری بر نوازندگی استاد «عوسمانه سوور» در جشنواره‌های هنری و کسب جوایز موسیقی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی، سخنرانی اساتید مطرح و سرشناس موسیقی سنتی درباره این هنرمند، اجرای همنوازی سازهای نرمه‌نی و ضرب کُردی، اجرای موسیقی اصیل و خوانندگی هنرمندان پیشکسوت فولکلور منطقه موکریان، اجرای حرکات هه‌لپه‌رکی سنتی گروه« نیشتمان» بانه، پخش فیلم اجرای موسیقی ارکستر فیلارمونیک موکریان و اجرای بیت «سیده‌وان» و قطعه کنسرتوی تکنوازی نرمه‌نای و ارکستر در دستگاه شور با نوازندگی استاد عوسمانه سوور و آهنگسازی و رهبری ارکستر «کاوه فقیه‌زاده»، همراه با رونمایی از مجسمه سردیس اثر «ریبین حیدری» و تجلیل از استاد «عوسمانه سوور» با اهدای تندیس، نشان هنری، کتاب، لوح سپاس و هدایای نفیس هنری از جمله برنامه‌های این همایش تجلیل و بزرگداشت است که به مدت 3 ساعت در تالار فرهنگسرای شهر بوکان در جنوب استان آذربایجان غربی برگزار خواهد شد.
استاد «عثمان محمدی» (عوسمانه سوور) از برجسته‌ترین و شاخص‌ترین نوازندگان ساز نرمه‌نی در سطح کشور به شمار می‌آید. شيوه نوازندگی منحصر به فرد و خلق آثار بی‌نظير و ماندگار، این هنرمند را به معنای واقعی در اوج و قله هنر موسيقی کُردستان، هم از نظر توانايی و تکنيک اجرا و هم از لحاظ شهرت قرار داده است.
استاد «عثمان محمدی» (عوسمانه سوور) سال 1319 در روستای قره‌کند از توابع شهرستان بوکان دیده به جهان گشود. در سن نوجوانی با تأثیرپذیری از شمشال استاد «قادر عبدالله‌زاده» مشهور به «قاله مه‌ره» مشاور هیأت داوران جشنواره موسیقی نواحی کرمان به فراگیری شمشال پرداخت و به زودی نوازندگی این ساز را با شمشالی که استاد «قاله مه‌ره» برایش تهیه کرده بود، فرا گرفت و سپس به نوازندگی ساز «دوزله» روی آورد و پس از کسب مهارت لازم در نوازندگی دوزله به صورت جدی و حرفه‌ای به فراگیری ساز «نرمه‌نای» پرداخت.
او سپس به کُردستان عراق رفت و نوازندگی مقام‌های محلی را نزد استاد «حسن نی» در شهر سلیمانیه آموخت. در سال 1345 فعالیت هنری خود را با همکاری هنرمندان مطرح منطقه موکریان در جنوب استان آذربایجان غربی آغاز کرد و با خوانندگان سرشناسی همچون استاد حسن زیرک، علی خندان، عبدالله هوشمند «عه‌به ده‌رژی»، سیدعلی رحیم‌پور (سردشتی)، سیدابراهیم سقزی و ... در مجالس و برنامه‌های مختلف هنری به اجرای برنامه پرداخت.
استاد «عوسمانه سوور» دارای آثار بسیار متعددی شامل اجراهای خصوصی به همراه خوانندگان مختلف می‌باشد و در سال‌های دهه 1380 در ضبط و تولید دو آلبوم موسیقی به نام‌های «گولی» و «هه‌ژان» که با صدای «خه‌بات مولودی» با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده‌اند، به نوازندگی و سولوی تکنوازی نرمه‌نی پرداخته است. ایشان در چندین دوره جشنواره موسیقی در شهرهای تهران، سنندج، مهاباد، بوکان، سردشت، سقز و جشنواره سراسری موسیقی نواحی ایران در کرمان شرکت نموده و با کسب رتبه‌های برتر، جوایز و لوح تقدیرهای مختلفی را از این رویدادهای هنری به دست آورده است.
استاد «عثمان محمدی» (عوسمانه سوور) دارای بیش از 60 سال سابقه نوازندگی در ارکسترهای منطقه‌ای و گروه‌های موسیقی سنتی و همکاری با هنرمندان و استادان برجسته موسیقی کُردستان می‌باشد. وی در حال حاضر ساکن شهرستان بوکان در استان آذربایجان غربی بوده و از راه نوازندگی امرار معاش می‌کند و در بین مردم هنردوست مناطق کُردستان از احترام و جایگاه خاصی برخوردار است.
