فراتاب: محمد بن سلمان جوان، جاه‌طلب و به شدت جویای نام و دیده شدن است، شاهزاده‌ای که گویی عادت بر حرکت روی خط تعادل ندارد چه وقتی که دستور قتل جمال خاشقچی را به شیوه‌ای فجیع صادر کرد، چه اینک که سودای ابتکاری عملی برای جهان آینده با کلیک زدن ابرپروژه نئوم را در سر دارد طرحی که برخی آنرا خیالی می‌خوانند اما او نه فقط می‌خواهد یک ایده مبتکرانه و جسورانه را به پیش ببرد، بلکه در سایه آن در سودای تبدیل کردن بورس سعودی به سه بورس نخست معتبر جهانی است!
فراتاب: نئوم، شهری بدون کربن که شاهزاده محمدبن‌سلمان قصد دارد با آن بورس عربستان را در بین سه بازار سهام برتر جهان قرار دهد. او در مجموعه‌ی نئوم خانه‌ها، ادارات، پارک‌ها و مدارس را در یک نمای آیینه‌ای به طول ۱۷۰ کیلومتر لایه‌بندی خواهد کرد. این طرح «لاین» نام دارد.
اما اینک وضعیت پروژه نئوم چگونه است، یکی از تازه‌ترین خبرها چنین می‌گوید: در پی لغو قراردادهای اسپانسری دو شرکت فعال بازی‌های ویدئویی در قبال پروژه‌ی نئوم عربستان، نظمی‌النصر رئیس اجرایی پروژه‌ی نئوم اخیرا با برگزاری نشستی به تیم ارتباطات خود گفت: «اگر به من نگویید چه کسی مسؤل است من با یک اسلحه که از زیر میز خود برمی‌دارم به همه‌ی شما شلیک می‌کنم». به گفته‌ی جمعی از کارمندان فعلی و سابق اکثر افراد حاضر در آن جلسه از آن زمان نئوم را ترک کردند که این تنها بخشی از موج ترک این پروژه از سوی کارکنان خارجی آن بوده‌است.
پیشینه‌ی فعالیت بازار اوراق بهادار در عربستان
زمینه‌های شکل‌گیری بازار سرمایه در عربستان سعودی را بایست در اوایل دهه ۲۰۰۰ دنبال کرد. در ژوئیه ۲۰۰۳، با انتشار قانون بازار سرمایه، سازمان نظارت بر این بازار تأسیس و وظیفه‌ی تنظیم مقررات و نظارت بر بازار سهام و اوراق بهادار عربستان را عهده‌دار شد.
درسال ۲۰۰۷ تداول (نهاد اختصاصی اوراق بهادار عربستان) پس از دریافت مجوز‌های لازم از سوی شورای وزیران سعودی به عنوان یک شرکت سهامی شکل گرفت.
تداول نهمین بازار بزرگ سهام درمیان ۶۷ عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها، بزرگ‌ترین بازار سرمایه در میان کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس و سومین بازار بزرگ سهام در میان بازارهای نوظهور جهان به‌شمار می‌آید. اما عربستان سعودی بزرگ‌ترین صادرکننده‌ی نفت در جهان هم، حتی با افزایش مداوم قیمت نفت خام، از افزایش قیمت‌های جهانی و نرخ تورم در امان نیست.
در حال‌حاضر شاخص بورس بازارهای خلیج‌فارس به رهبری بازارهای سهام عربستان سعودی در بحبوحه‌ی نگرانی سرمایه‌گذاران از افزایش نرخ بهره، کاهش نرخ رشد اقتصادی و بحران روسیه و اوکراین افت چشم‌گیری پیدا کرده است.
صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۱۵ پیش‌بینی کرده بود که ذخایر مالی عربستان تا سال ۲۰۲۰ ته خواهد کشید. پس از آن بود که شاهزاده‌ی جوان درصدد برنامه‌ریزی برای توسعه‌ی اقتصادی کشورش برآمد که چشم‌انداز ۲۰۳۰ و ساخت شهر ۵۰۰ میلیارد دلاری نئوم نمونه‌هایی از طرح‌های او هستند.
ابرشهر هوشمندی که قراراست در یک موقعیت ژئوپلیتیک راهبردی در مجاورت مصر، اردن و سرزمین‌های اشغالی بنا شود؛ سرمایه‌گذار اصلی پروژه‌ی نئوم صندوق سرمایه‌گذاری این کشور است و تکمیل این طرح توسعه با فناوری پیشرفته و در منطقه‌ای به مساحت ۲۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع در سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده است.
محمدبن‌سلمان، درباره‌ی سرمایه‌گذاری در این طرح گفت: «تمامی پروژه‌هایی که صندوق سرمایه‌گذاری دولتی در آن حضور داشته باشند در بورس عرضه می‌شود.» او تاکید کرد: «هدف ما این است که عربستان‌سعودی را به یکی از سه بازار بزرگ سهام جهان تبدیل کنیم.»
راهکاری برای عبور از اقتصاد متکی به نفت، الگویی برای تمام اقتصاد‌های نفت‌محور
محمدبن‌سلمان با اشاره به این‌که پروژه‌ی نئوم توسط مجموعه‌ای از مغز‌های مبتکر در زمینه‌ی مهندسی معماری و ساخت‌وساز برنامه‌ریزی و مدیریت می‌شود تأکید کرد که احداث شهر هوشمند لاین نشانه‌ی تعهد مستحکم سعودی به ارائه‌ی الگویی برای همه‌ی جهان است که طرح‌های جسورانه‌ای برای دور شدن از اتکا به نفت طراحی کرده‌است.
اما خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی از این پروژه نوشته این یک پروژه‌ی شبه‌خیالی با هزینه‌های نجومی است که به نتیجه نخواهد رسید.
نویسنده: فرنوش رستمی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
