فراتاب: کشورهای ایران و عراق دو همسایه مهم هستند که تاریخ پرفراز و نشیبی داشته‌اند. کردها و شیعیان عراق پیوندهای تاریخی مشترک با بیشتر جامعه ایران دارند. این مشترکات فرهنگی و مذهبی بعد از جنگ هشت ساله گرایش و تمایل کمک‌های بشردوستانه و پذیرش آوارگان کرد و شیعه را در ایران بیشتر کرد. ایران تمایل داشت ضمن همکاری‌های بشردوستانه رهبران کُردها و شیعیان را در برابر حزب بعث و صدام حسین به شیوه‌هایی که شرایط را زیاد رادیکال نکند تقویت کنند. همین زمینه‌ایی مناسب شد که پس از سقوط رژیم بعث بیشتر نیروهای سیاسی نزدیک به ایران در ساختار قدرت عراق جدید نقش مهم داشته باشند.
سفر اخیر مصطفی الکاظمین به ایران منجر به توافق بر سر برداشته شدن ویزا برای سفر بین این دو کشور شد. با توجه به رابطه تگاتنگ و لاینفک این دو کشورکه از گذشته تا به اکنون که به آن اشاره کردیم، این توافق می‌تواند مزایای زیادی برای هر دو کشور در برداشته باشد.
توسعه اقتصادی و صادرات
در همین زمینه سیدحمید حسینی دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق معتقد است: «ایران می‌تواند صادرات کالای خود را به سالانه 10 میلیارد دلار برساند و شرایط صادرات 5 میلیارد دلار خدمات فنی و مهندسی و آموزشی نیز فراهم است. بیشترین میزان صادرات به همسایه غربی معمولا از گمرکات خسروی، مهران، غرب تهران، باشماق، کرمانشاه و پیران‌شهر صورت می‌گیرد که معمولا مواد غذایی، معدنی و قطعات صنعتی در صدر اقلام صادراتی هستند. فرصت واردات ۴۰میلیارد دلاری در سال، برای اقتصاد ایران که دچار تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا شده است، پنجره مناسبی است تا بتواند از تنگناهای تحریم‌ها عبور کند. کشور عراق بازاری تشنه، ایده آل، نزدیک، در دسترس و قابل کنترل برای تجار ایرانی و محصولات ایرانی می باشد.» به همین سبب، اشتراکات بین ایران و کشور عراق خصوصا اقلیم کردستان رابطه‌ای دوستانه برقرار کرده که تمایل به ارتقا هرچه بیشتر معاملات تجاری در آن دیده می‌شود.
ورود به بازار جهانی
کشورهای عربی به ویژه آن‌هایی که در اطراف کشور ما هستند، کم جمعیت‌اند و بزرگترین آن‌ها عربستان با 26-25 میلیون نفر است؛ اما کشور عراق با جمعیتی نزدیک به 40 میلیون نفر، پرجمعیت‌ترین کشور نزدیک به ماست. دومین مسئله اینکه موضعی که در کشورهای عربی نسبت به پروژه‌های ایرانی و بحث فارسی وجود دارد، در کشور عراق خیلی کمتر است و عملا در عراق استقبال بهتری از ما می‌شود. مجموع این دو عامل باعث دستیابی ما به یک بازار خاص است که به عنوان کلید ورود به بازار عربی می‌توان روی آن حساب کرد. به عبارتی دیگر ما از عراق نه فقط به عنوان یک هدف که به عنوان یک نقطه شروع استفاده می‌کنیم تا از این طریق بتوانیم به سمت کشورهای دیگر برویم. باید در نظر داشته باشیم که کشورهای عربی آنطور که در تصور ماست به واسطه زبان‌شان خیلی به مرزهای سیاسی قائل نیستند و این یک امر عادی است که مثلا در جده محصولی را که یک نفر در بحرین آن را ساخته از امارات بخریم، گرچه هر کدام از این‌ها یک کشور است اما برای خود آن‌ها یک ارسال زمینی 5-6 ساعته است. بنابراین اگر دیدمان را نسبت به کل بازار عرب زبان اصلاح کنیم می‌بینیم که بازار خیلی بزرگی است که حجم گردش مالی بالایی هم دارد مخصوصا عراق که بیشتر وارد کننده و خریدار است تا تولید کننده، لذا فرصت مناسبی است اگر از آن به خوبی استفاده شود.
رونق صنعت توریسم
در سال‌های اخیر عراقی‌ها بالاترین تعداد ورودی را به ایران داشته‌اند. آمارهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز مؤید این موضوع است؛ در سال ۹۷دو میلیون و ۵۹۸هزار و ۲۳۰نفر عراقی به ایران سفر کردند که این عدد در سال ۹۸به سه میلیون و ۱۶۵هزار و ۸۳۹نفر رسید.
ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق نیز سال ۹۸حداقل هزینه‌کرد هر عراقی در سفر به ایران را یک‌هزار دلار اعلام کرده بود. هرچند برآورد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر این است که عراقی‌ها، مطابق با آمار سازمان جهانی جهانگردی متوسط ۱۴۹۰دلار در سفر به ایران هزینه می‌کنند. برخی مطالعات نیز نشان می‌دهد عراقی‌ها در سفر به ایران روزانه از صد تا هزار دلار هزینه می‌کنند. یقیناً موفقیت در این عرصه می تواند در تعمیق روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دو کشور همسایه نقش کلیدی داشته باشد.
کمک به بازسازی عراق
ایران در تلاش برای حمایت و یاری در بازسازی عراق چندین بار اعلام آمادگی کرده است در گفت و گوی اتاق بازرگانی مشترک دو کشور با ایران اشاره به این کرده است که عراق می‌تواند بخشی از منابع بلوکه شده ایران در عراق را برای بازسازی بکار ببرد و همچنین با تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری های مشترک کاری کرد که بخشی از بازسازی عراق در اختیار ایران قرار گیرد. زمینه برای حضور و فعالیت شركت‌های بخش خصوصی ایران در این عرصه فراهم شده است. مسجدی گفت كه صادرات سه هزار و 200 مگاوات برق، ساخت بزرگترین نیروگاه تولید برق در شمال استان بصره با ظرفیت سه هزار مگاوات و تبادلات تجاری سالانه به ارزش 10 میلیارد دلار به علاوه صادرات گاز به منظور تامین گاز نیروگاه‌های تولید برق عراق بخشی از اقدامات عملی ایران برای برطرف كردن نیازمندی‌های عراق است.
لغو هزینه روادید باعث می‌شود اقتصاد دو کشور در بخش گردشگری هم نهایت شکوفایی برسد زیرا سالانه ایران پذیرای هزاران گردشگر مذهبی عراقی است و در مقابل دست‌کم سالانه ۷میلیون گردشگر و زائر ایرانی هم به عراق سفر می‌کنند.
نویسنده: مژگان رستاری
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
