فراتاب: «ندا قاسمی» دختری کُرد، زاده 30 خرداد 1366 در شهر کرمانشاه است، درست در اوج زمانی که زادگاهش زیر حملات شدید هوایی ارتش بعث در سالهای پایانی جنگ ایران و عراق بود. در حالیکه از نظر تحصیلی فردی موفق و اینک دانشجوی دکترای شیمی آلی در دانشگاه تهران است، اما به نظر میرسد رویاهایش را نه در آزمایشگاهها و در میان لولهها و مواد و ترکیبات شیمیایی بلکه در عرصه هنر هفتم و دنیا و صحنههای پرهیاهوی سینما و تئاتر جستجو میکند. خود او میگوید این رویا را از همان کودکی و تنهاییهای ناگزیرش برای خود بافته است، نخستین بار اما در 20 سالگی کارش را با تئاتر در کرمانشاه شروع کرد و در همین سال جایزهای نیز دریافت میکند. بلافاصله وارد شبکه تلویزیونی استانی کرمانشاه میشود و در اینجا گاه به عنوان مجری، گاه بازیگر تئاتر و در بیشتر مواقع در نقش دوبلور به ایفای نقش میپردازد. اما جدیدترین و شاید جدیترین نقش او، بازی در سریال نونخ و در نقش دختری بنام «شیرین» است. او طی دو فصل مختلف از این سریال، یکی از بازیگران حلقه اصلی است، و قسمت به قسمت با پررنگ شدن نقشاش گویی مهارت و تبحرش نیز بیش از پیش میشود، این امر را در واکنش مخاطبان در رسانهها و شبکههای اجتماعی میتواند دید. در حاشیه مراسم تجلیل از عوامل سریال نون.خ که توسط «مرکز گفتمان صلح برای همه» برگزار شد، فرصتی دست داد تا با این هنرمند با استعداد و پرآتیه از نزدیک مصاحبهای داشته باشیم که متن کامل آن در ادامه خواهد آمد:
فراتاب: خانم قاسمی در جایی گفتهاید که علاقه به بازیگری و تئاتر را از همان کودکی داشتهاید، لطفا در این باره کمی بیشتر توضیح دهید و چگونه شد که بدنبال تعبیر رویای به نوعی شیرین کودکیتان گام برداشتید؟
ندا قاسمی: بله درست است من از بچگی وقتی که خیلی کوچک بودم تقریبا شاید هشت- نه سال بیشتر نداشتم همیشه با خودم تکرار میکردم که میخواهم بازیگر شوم موضوع را با خانواده که مطرح کردم آنها انتظار داشتند تمرکز بیشتر روی تحصیل باشد و من مجبور شدم هر دو کار را با هم دنبال کنم و نهایتا در جوانی و نخستین فرصتی که بدست آوردم به یادگیری و کارآموزی در تئاتر دست زدم.
فراتاب: حالا در این بین چطور شد که رشته شیمی را برای تحصیلات دانشگاهی انتخاب کردید، و این رشته را تا مقطع دکترا ادامه دادهاید؟ (بطور کلی کمی از وضعیت تحصیلیتان، دانشگاههای مقاطع لیسانس، فوق لیسانس، دکتری، نمراتتان و رتبههای کنکور و درس خواندتان بگویید)
ندا قاسمی: هر کسی مسیر زندگی مشخص و مختص به خودش را دارد من هم در مسیر زندگیام تا بدینجا موقعیتهای داشتهام که یکی از آنها من را رهنمون به سمت رشته شیمی کرد. لیسانس و فوق لیسانس شیمی را در دانشگاه رازی کرمانشاه طی کردم و در آزمون دکترا با رتبه 40 در دانشگاه تهران پذیرفته شدم و حالا دانشجوی این دانشگاه در رشته شیمی آلی هستم. در کل زندگی حرفهایم به دو بخش تقسیم میشود بخشی از آن که تحصیلی است و بخشی دیگر هنری است که البته همیشه برایم هنر در اولویت بوده و هست.
فراتاب: آیا صرفا یک خانم دکتر بازیگر میخواهید باشید و یا در حوزه تخصصیتان نیز برنامهها و اهدافی دارید؟
ندا قاسمی: در رشته تخصصی دانشگاهیام که فعلا دانشجو هستم و مشغول درس خواندن و کارهای پژوهشی مربوطهام و باید دید که چه پیش خواهد آمد. البته اهدافم را نمیتوانم چندان باز کنم و مایل نیستم عمومیشان کنم اما همانطور که اشاره کردم هنر و بطور خاص بازیگری در اولویت کاریام هست.
فراتاب: خانوادهتان در این بین شما را بیشتر به کدام یکی از یان دو (کار تخصصی و یا بازیگری) تشویق میکنند؟
ندا قاسمی: مثل اکثر خانوادهها طبیعتاً خانوادهام بیشتر تمایل به ادامه تحصیل و تمرکزم بر دانشگاه داشتند و در اوایل بسیار با کار بازیگریام مخالفت کردند بخصوص مادرم که اصلا دوست نداشت این کار را انجام بدهم! خانوادهام به تئاتر علاقهای نداشتند و به همین دلیل تئاتر هم نمیرفتیم اما بعد از آنکه برای اولین تئاتری که بازی کردم، جایزهای دریافت کردم با شوق بسیار آن را به مادرم نشان دادم از این زمان نگاه آنها کمکم متفاوت شد و هرچه جلوتر رفتم میزان حمایتشان بیشتر و بیشتر گردید.
فراتاب: بجز دانشگاه و بازیگری، آیا به کار و یا فعالیت دیگری مشغول هستید؟
ندا قاسمی: همان زمان شروع کار بازیگری وارد رادیو کرمانشاه شدم و به عنوان بازیگر واحد نمایش، گوینده و در کنارش کار دوبله را هم شروع کردم و الان چند سالی است به صورت حرفهای در رادیو، در واحد نمایش و همچنین دوبله و صداپیشگی فعالیت میکنم.
فراتاب: خب بریم به سراغ «نونخ»، مردم شما را با نقش شیرین در این سریال میشناسند، در فصل اول مجال کمتری به شیرین داده شد، اما در فصل دوم حضور شیرین در سریال پررنگتر شد، بطور کلی چگونه با این نقش ارتباط برقرار کردید و در کل شیرین چه میزان با ندا قرابت و تطابق دارد؟
ندا قاسمی: در حقیقت شخصیت شیرین اصلا با شخصیت خودم نزدیک نیست و تفاوتهای بسیاری بین ندا و شیرین وجود دارد، اما به مرور زمان شیرین برایم جذابیت پیدا کرد و به زبانی دیگر شیرین برای خودم هم خیلی شیرین شد! او یکی از دختران نوری خانزاده است، هنرمند است، خصوصیات شخصیتیاش به عنوان دختر وسطی، در میانه دو دختر دیگر نوری است، هر قدر جلوتر رفتیم ارتباط حسیام با این نقش بیشتر و بیشتر شد و فکر میکنم شیرین در دل بسیاری از مخاطبان نیز نشست!
فراتاب: به نظر خودتان نقش شما به عنوان یک دختر کُرد چقدر توانست تصویر زنان و دختران کرد را بازنمایی کند؟
ندا قاسمی: من خودم یک دختر کُرد و اهل کرمانشاهم در این سریال هم شیرین دختری کُرد بود که در منطقهای کُردنشین زندگی میکرد طبیعتاً مثل هر انسان دیگری بخشی از ویژگیهایش از جمله فرهنگ پوشش یا برخی اخلاق و منشها متاثر از فرهنگ کُردی است و بخش دیگر و حتی بیشترش شبیه دیگر دغدغههای دختران جوان نه فقط در مناطق کردنشین و ایران بلکه در کل جهان است. لذا به نظرم شیرین نمایندهی خودش است مثل هر انسانی که نمایندهی خودش است پس اگر در یک سریال خانمی به عنوان یک کُرد ایفای نقش میکند لزوماً نمایندهی کل زنان و دختران کُرد نیست. هدف نونخ هم این نبوده که بطور مثال خصوصیات خاصی از زنان کُرد را بازنمایی کند، سریال یک سریال سرگرم کننده بوده و شخصیت شیرین هم با تمام ضعفها و ویژگیهای بارزش تنها یک دختر مهربان و اهل هنر کُرد هست در یک خانوادهی کُرد که حامی پدرش و خواهرهایش هست در نتیجه شیرین را تنها باید نمایندهی شیرین به عنوان یک دختر کُرد دانست و نه فراتر از آن.
فراتاب: بطور کلی وقتی در ذهنتان کلید واژههای «زن کُرد» و «دختر کُرد» عبور میکنند، چه برداشتها و حسی به آنها دارید، به عبارتی دیگر برای شما این کلید واژهها نماد چه مفاهیم و تصاویری هستند؟
ندا قاسمی: همانطور که ذکرش شد زاده و بزرگ شده کرمانشاهم و طبیعتاً به عنوان دختری کُرد در میان زنان و دختران کُرد بزرگ شده و رشد کردهام زنان کُرد عموما زندگی سختی داشتهاند، بسیار سختکوش، پرتلاش و با غیرت هستند. فکر میکنم که یکی از ویژگیهای اساسی مردم کُرد همین غیور بودنشان است خودم متولد بحبوحه جنگ ایران و عراق هستم شاید این شرایط ایجاب میکرد که زنان هرچه بیشتر غیرتشان را نشان دهند، بطور کلی اگر بخواهم در ذهنم کلید واژهی زن کُرد را در نظر بگیرم بلافاصله در کنارش کلماتی همچون صلابت، غیرت و سختکوشی در ذهنم شکل میگیرند.
فراتاب: بطور کلی پیام اصلی که در متن و محتوای سریال «نون خ» برای مخاطبانش نهفته است چه هست؟
ندا قاسمی: این سریال از ابتدا قرار بود با تم طنز و سرگرم کننده ساخته شود. در عید نوروز 98 فصل اول آن پخش شد و فصل دوم نیز قرار بود در ماه رمضان پخش شود که به دلیل شیوع کرونا و شرایط مرتبط با آن زمان پخش را جابهجا کردیم. هدف این بود که سریال سرگرم کننده باشد و در کنار آن بتوانیم فرهنگ و حال و هوای مناطق کُردنشین و مردم کُرد را به تمام ایران معرفی کرده و به تصویر بکشیم. در این تاکید کارگردان محترم سریال بر استفاده از بازیگران بومی از یکسو و همدلی و سرگرمی در کار و منشی که بازیگران بومی داشتند از سوی دیگر باعث شد که کار به خوبی دیده شده و تاثیر مثبتی بر مخاطب داشته باشد و عموماً بازخوردها و بازتابهای مثبت خیلی خوبی داشته باشد.
فراتاب: انتخاب موسیقیهای فاخر کُردی از اساتید برجسته کُرد نظیر سیدعلی اصغر کردستانی، حسن زیرک، مظهر خالقی و ناصر رزازی از جمله نقاط عطف سریال نون خ به شمار میرود، میتوانید در این باره بیشتر برایمان توضیح دهید
ندا قاسمی: همینطور است موسیقیهای زیبا و دلنشینی برای سریال انتخاب شدند، انتخاب آنها بر عهده خود آقای آقاخانی بود آقای آزمند نیز مشاورههایی میدادند. در حقیقت موسیقیهای غنی، قوی و گاه فراموش شده و قدیمی از برجستهترین اساتید کُرد انتخاب شدند تا هم جذابیتهای سریال بیشتر شود و برای مخاطبان کُرد نوعی تداعی نوستالژیهای گذشته و مناطق و فرهنگ کُردی باشد و هم مردم دیگر نقاط ایران بدانند که چه کارهای متنوع، فاخر و بزرگی در موسیقی کُردی داریم. که خوشبختانه بازتاب بسیار خوب و گستردهای هم داشت. یکی از ویژگیهای مردمان کُرد که در اینجا باید به آن اشاره کنم این است که هنر در وجودشان است و به همین دلیل هنرمندان بسیاری در کردستان داریم و در این بین موسیقی جایگاه ویژهای در میان مردم دارد. خوشحالم با این انتخابهای خاص و زیبا توانستیم بخش کوچکی از کارهای برجسته هنرمندان بزرگ کُرد را منتشر کنیم و امیدوارم این رویه در فصلهای بعدی نیز ادامه پیدا کند.
فراتاب: اما در این بین یکی از انتقاداتی که از سوی برخی فعالین فرهنگی کُرد به سریال میشود به نحوه انتخاب زبان در این سریال بر میگردد، آنچه که در سریال مشهود است، بازیگران در بیشتر زمان به زبان فارسی با لهجه کُردی صحبت میکنند و در پارهای موارد با گویش کلهری که در استانهای کرمانشاه و ایلام یا شهرهایی نظیر بیجار رایج است، جملاتی را در دیالوگهای خود به کار میبرند، نظر شما در این خصوص و پاسختان به منتقدین چیست؟
ندا قاسمی: همانطور که میدانیم کُردی یک زبان قوی و تاریخی است که گویشها و لهجههای متعددی نیز در نقاط مختلف دارد، و تاکنون فیلمهای فاخر زیادی نیز به زبان کُردی ساخته شده است اما چرا در سریال نونخ زبان فارسی در کنار عمدتاً لهجه کرمانشاهی انتخاب شد باید بگویم سریال اولاً از شبکه سراسری ایران پخش میشد پس سریالی است برای کل مخاطبان ایرانی با هرزبانی که دارند. اگر سریال را با زبان کُردی بازی میکردیم قطعاً بخش قابل توجهی از مخاطبان از دست میرفتند و نمیتوانستند ارتباط نزدیکی بگیرند. ممکن است برخی بگویند میتوانستید به زبان کُردی با زیرنویس فارسی اینکار را بکنید، حتی به این موضوع نیز بسیار فکر شد، اما سریال یک سریال طنز و سرگرم کننده بود و همانطور که میدانیم نمیتوان ریزهکاریها، ظرافتها و هنرهای کلامی را واقعا زیرنویس به زبانی دیگر کرد! پس مساله زبان برای فهم همه جامعه هدف مخاطب مهم بود هدف سریال هم منتقل کردن جذابیتها و ویژگیهای خاص و مثبت کُردها به کل ایران بود به همین دلیل نهایتاً ترکیب زبانی همانی شد که در سریال دیدید و اتفاقا با استقبال بسیاری از سوی چه کُردها و چه غیرکُردها روبرو شد. همچنین ما در سریال بازیگران کُرد از مناطق مختلف با گویشهای متفاوتی از زبان کُردی داشتیم که در کنار هم بازی میکردیم به همین دلیل به تناوب در جاهای مختلف سریال سعی میکردیم لهجههای مختلفی از زبان کُردی را نیز در برخی جملات مورد استفاده قرار دهیم و اتفاقا به باور خود من، اینکار ما یعنی بازی کردن کُردها با گویشهای مختلف زبان کُردی در لوکیشنهای متفاوت از جغرافیای کُردی به نوعی نشاندهنده اتحاد و همدلی کُردها بود که در سریال نونخ بازنمایی شده بود. از سوی دیگر تلاش شد تا با انتخاب موسیقیهای خاص کُردی، جغرافیا و فرهنگ و مراسمهای کُردی و نیز پوشش کُردی سریال کاملا رنگ و بوی فرهنگ کُردی به خود بگیرد و به نوعی زیباییها و جذابیتهای مردم کُرد، فرهنگ و جغرافیایشان را برای همگان نشان دهیم.
فراتاب: و اما بعد از فصل دوم نون.خ آیا کار جدید دیگری در دست دارید؟
ندا قاسمی: بعد از فصل دوم همچنان کار دوبله و گویندگی را انجام میدهم امیدوارم اگر مساله قرنطینه به دلیل کرونا اجازه دهد و فضا بازتر شود چند کار تئاتری که صحبتهایی در موردش شده است را شروع کنم.
فراتاب: به کرونا و قرنطینه اشاره کردید در این روزهای قرنطینهنشینی زمانتان را چگونه سپری میکنید؟
ندا قاسمی: در این روزها خیلی سعی کردم که از فرصت استفاده کنم و با توجه به اینکه خیلی از کارها از جمله کار خود ما در نونخ هم تعطیل شده است بیشتر به کارهای دانشگاهیام رسیدگی کنم و در کنار آن به ورزش و مطالعه چند کتاب خوب دست زدهام در کل برای خودم این قرنطینه به یک فرصت خود تبدیل شده است.
فراتاب: و در پایان از عالیترین هدفی که به عنوان یک بازیگر سینما و تلویزیون در زندگی حرفهای هنریتان بدنبالش هستید برایمان بگویید؟
ندا قاسمی: عالیترین هدف، واقعیتش من معمولا هر هدفی را که دنبال کردم به محض اینکه بهش رسیدم، یک هدف تازه دیگر خواستم خواستم یعنی هدف بالاتری را دنبال کردم. نمیتوانم بگویم عالیترین برای من چی خواهد بود. این خصوصیت هم نمیتوانم بگویم که خصوصیت خوبی بوده یا بد بلکه همیشه به من کمک کرده که جلو بروم و پیشرفت کنم هر روز هم تلاش میکنم برای پیشرفت و بهتر شدن از دیروز و امیدوارم در بازیگری بتوانم یک روزی بهترین شوم!
فراتاب: با سپاس از وقتی که در اختیار فراتاب قرار دادید.
ندا قاسمی: من هم برای شما و تیم خوب رسانهایتان آرزوی موفقیت دارم.
عکس نخست: رضا رجایی
عکس دوم: رسول پیرهوشیار
متن مذکور در شماره نخست ماهنامه فراتاب کُردی منتشر شده است
شما میتوانید برای مطالعه دیگر مطالب این ماهنامه، نسخه آنلاین آن را از طریق یکی از دو لینک زیر تهیه کنید: