فراتاب – گروه سیاسی: امروز 121مین سالروز تاسیس نخستین مدرسه علوم سیاسی در ایران به فرمان مظفرالدین‌شاه و با حمایت میرزا نصرالله‌خان نائینی ،وزیر خارجه وقت، و پیشنهاد فرزندش «میرزا حسن‌خان مشیرالملک (بعدها مشیرالدوله و معروف به حسن پیرنیا)» است.

مدرسه‌ای که با بودجه سالانه چهارهزار تومان و با گرفتن هفده دانشجو آغاز بکار کرد. به گفته میرزا حسن‌خان –نخستین رئیس آن- هدف مدرسه، پذیرش شاگرد از میان خانواده‌های نجبا و اصیل مملکت برای یادگیری سیاست و کمک به امور وزارت خارجه بود.

میرزاحسن خان خود دانش‌آموخته حقوق و دارای تجربه دیپلمات بودن در مسکو بود، نخستین دروسی که برای مدرسه علوم سیاسی برگزید شامل زبان فرانسه، حقوق بین‌الملل، تاریخ و جغرافیا بود در سالهای بعد دروس فقه اسلامی (حقوق اسلامی)، ادبیات، حقوق دیپلماسی اقتصاد، حکمت، شیمی، منطق و روانشناسی هم به دروس دوره اضافه شد.

طول دوره چهار سال بود و مدرک دیپلم آن معادل لیسانس امروزی بود و فارغ التحصیلان آن به پیشنهاد وزیرخارجه وقت و تصویب شاه در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های ایران در کشورهای مختلف مشغول به کار می‌شدند.

نخستین فارغ التحصیل این مدرسه «عبدالله مستوفی» نویسنده معروف سه‌گانه «شرح زندگانی من» است که ابتدا در کنسولگری ایران در مسکو و بعدها به عنوان استاندار آذربایجان و نیز رئیس اداره ثبت و املاک به کار مشغول شد. از دیگر چهره‌های شاخص مدرسه علوم سیاسی تهران می‌توان به «علی‌اکبرخان دهخدا» نویسنده و پژوهشگر شهیر اشاره کرد دهخدا نیز پس از فارغ التحصیلی مدتی به عنوان یکی از دیپلماتهای سفارتخانه ایران در وین مشغول به فعالیت شد.

از دیگر روسای مشهور این مدرسه می‌توان به «محمدعلی فروغی» نخست وزیر دوران حساس انتقال قدرت از رضاشاه به محمدرضاشاه پهلوی و علی‌اکبرخان دهخدا اشاره کرد.

عمر این مدرسه زیر نظر وزارت خارجه سی‌سال بیشتر نبود و البته پس از تحویل به وزارت معارف، بعدها سنگ بنای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در دوران سلطنت رضاشاه پهلوی شد.

نکته طلایی و قابل تامل اینکه بسیار به ندرت پیش می‌آمد کسی فارغ التحصیل این مدرسه شود و از سوی دولت‌های وقت و بخصوص وزارت امورخارجه دعوت به کارنشود! امری که درروزگار ما به پدیده‌ای نادر تبدیل شده کافی است نگاهی کرد به وضعیت شغلی اکثر فارغ التحصیلان علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در دانشگاه‌های برجسته ایران، و در می‌یابیم که اکثریت آنها از مشاغل تخصصی این حوزه دور هستند!

و همچنین جالب است بدانید از سیزده وزیر و سرپرست وزارت خارجه چهاردهه اخیر تنها دو نفر (کریم سنجابی و محمدجواد ظریف) دارای تحصیلات پایه و سپس تکمیلی حقوق و علوم سیاسی هستند!

نویسنده اردشیر پشنگ

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است