فراتاب – گروه بین الملل: کنفرانس امنیتی مونیخ نشستی سالیانه است که روسا و مقام های دولتهای بین المللی در آن شرکت میکنند و در مسائل امنیتی با هم به گفتگو و رایزنی می پردازند. این گزارشی از جایگاه، مواضع و عملکرد دولت هند در صحنه ی بین المللی و محیط امنیتی حاصل از محورهای این کنفرانس است.

در ابتدا باید اشاره کرد که دلیل شرکت دولت هند در این نشست، اهمیت سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی این کشور برای بقیه ی جهان است. هند با مساحتی بالغ بر 3،287،263 هفتمین کشور پهناور دنیا، با جمعیتی نزدیک به یک میلیارد و چهارصد هزار نفر، دومین کشور پر جمعیت و با درآمدی قریب به سه تریلیون دلار، پنجمین اقتصاد و دومین اقتصاد پر رشد دنیا است. این کشور واقع در جنوب آسیا، کشوری حیاتی در شمال اقیانوس هند است. این کشور همسایه کشور هایی همچون چین و پاکستان که هر در کشورهای دارنده ی سلاح های هسته ای همچون هند هستند، مشکلات عدیده ای برای این کشور ایجاد میکنند. یکی از مشکلات امنیتی بحث بر انگیز که این سه کشور را درگیر میکند مسئله کشمیر است. از طرف چین در نظر دولت هند، توسعه ی اقتصادی در منطقه ی اکسای چن و همچنین کریدور اقتصادی چین و پاکستان، این تحرکات را به نحوی محاصره میپندارد.

مسئله ی دیگر مربوط به کشمیر که هند با آن دست و پنجه نرم میکند، وجود گروه ها ی تکفیری مورد حمایت دولت پاکستان است. کشمیر در نظر دولت هند یک مسئله ی دو جانبه است که تنها دو دولت قادر به حل آن میباشند و هرگونه درخواست میانجیگری از طرف دولت سوم و سازمان ملل را رد میکند. کشمیر یکی از ده موضوعات کلیدی ذکر شده در گزارش سالیانه ی امسال کنفرانس امنیتی مونیخ بوده است.

امسال در این نشست، مقام بلند پایه ی هند که حاضر بود، وزیر امور خارجه هند سوبرامانیام جیشانکار بوده است که در حاشیه ی این نشست با نانسی پلوسی، رئیس اکثریت نمایندگان کنگره آمریکا و ابراز تشکر از او بابت حمایت او در مورد گسترش روابط آمریکا و هند دیدار کرد. یک مسئله که برای روابط دو جانبه آمریکا و هند است خبر دادن جیشانکار از سفر دولتی اتی دونالد ترامپ به هند در اواخر ماه فوریه است و دیدار او از هند و ایراد سخنرانی در استادیوم تازه تاسیس در احمد آباد است. مورد دیگر مربوط به کشمیر، رد پیشنهاد مصالحه ی دموکراتیک سناتور جمهوریخواه لیندزی گرام بنا بر مداخله و میانجیگری آمریکا در مسئله کشمیر از طرف وزیر امور خارجه است. سوا از دیدار با نانسی پلوسی، جیشانکار با مایک پمپئو هم دیدار داشت و در مورد روابط دو جانبه به گفتگو پرداختند. همینطور او نیز با کلی کرافت، سفیر آمریکا در سازمان ملل نیز دیدار داشت. هند و آمریکا از سال 2005 به بعد، تصمیم به گسترش روابط و ایجاد نوعی روابط استراتژیک گرفته اند.

در حاشیه ی این نشست، وزیر امور خارجه هند با همتا ی پرتغالی خود دیدار داشت و از او بابت حمایت پرتغال از توسعه و گسترش روابط هند و اتحادیه اروپا قدردانی کرد. همچنین جیشانکار با وزرای امورخارجه کویت و گرجستان دیدار و در مورد مسائل روابط دو جانبه به گفتگو پرداختند.

برآوردی که میشود از حضور هند در این نشست داشت این است که این اولین بار حضور مقام دولت هند بعد از تحولات بسیاری که جامعه ی هند را دستخوش تغییر داده است و به حدی وجهه ی بین المللی آن را خدشه دار کرده است. اولین تحول، حذف ماده  360 قانون اساسی که خود مختاری کشمیر را تضمین میکند است. دولت ملی گرای مودی در پی واکنش اعتراضی مردم کشمیر این منطقه را محاصره کرده، رهبران آن را بازداشت، اینترنت شهر ها را قطع و حکومت نظامی اعلام کرد.

دومین تحول قانون شهروند ی و مهاجرت جدید و تبعیض آمیز هند است که دویست میلیون شهروند مسلمان الاصل هند را در یک خلا قانونی قرار می دهد است. در پی تصویب این قانون در بسیاری از شهرها تجمعات عظیمی علیه دولت برپا شد و با انتخابات شورای شهر دهلی نو و پیروزی حزب سوم آم آدامی این تجمعات ضد دولتی همچنان ادامه دارد.

هند از این لحاظ برای صحنه ی امنیتی جهان مهم است چون هند یک کشور مهم برای ایالات متحده برای مقابله با چین است. چین با روابطش با پاکستان قرار است بزرگترین پروژه ی عمرانی خود که با احیای جاده های ابریشم سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا را متصل کند، هند را در تنگای جغرافیایی و اقتصادی میگذارد. البته ناگفته نماند که در چند سال گذشته، قدم های مثتی گرچه کم در راستای تنش زدایی بین دو کشور برداشته است. مورد دیگر که نگران کننده برای کارشناسان است، هند دارنده ی سلاح هسته ای است که با تحرکات ضد پاکستان، دو کشور را بار دیگر به مرز تقابل هسته ای آورده است. اهمیت هند در این است که با وجود گسترش تنش های قومی و فرقه ای و احساسات ضد اسلامی در هند، دولت این کشور قابلیت ایفای نقش سازنده در ایجاد ثبات در منطقه ی خود و حتی جهان را دارد.

نویسنده: فرزان صفری، کارشناسی ارشد مطالعات هند دانشگاه تهران

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است