فراتاب - گروه تاریخ: شيخ سعيد پالو (1865-1925) شيخ و رهبر كاريزماتيك نقشبندي كه در سال 1925 نخستين قيام بزرگ كرد را در جمهوري مدرن تركيه رهبري نمود. بعد از موفقيت هاي ابتدايي، اين قيام توسط نيروهاي بسيار مجهز تركيه درهم شكسته شد و شيخ دستگير شد و متعاقب آن در روزي ۲۹ ژوئن در شهر دیاربکر به اتهام خيانت به تركيه به دار آويخته شد. از آن زمان تا كنون مشاجره بر سر اينكه شيخ سعيد رهبري يك قيام ناسيوناليستي كرد را عهده دار بوده يا صرفا يك قيام واكنشي مذهبي ادامه داشته، در محافل مختلف برقرار بوده است. در واقع هر دو سوي مدعی، استدلالات معتبري را از آنچه كه روي داده است ارائه داده اند. اين قيام توسط سازمان آزادي تدارك ديده شد; سازماني سياسي كه شيخ سعيد را به دليل پيروان فراوانش كه خود فاقد آن بود به رهبري نظامي برگزيد. هدف صريح اين قيام استقرار يك دولت مستقل كردي بر مبناي اصول اسلامي و محترم شمردن اصول آن بود كه توسط سكولار تركيه با الغاي خلافت نقض شده است.
از شوربختي كردها شيخ سعيد توانست فقظ كردهاي زازاكي را به ميدان آورد. كردهاي علوي به دليل اينكه بر اين باور بودند كه در يك تركيه سكولار از موفقيت بهتري برخورد خواهند بود تا يك كردستان سني رهبري شده توسط شيخ نقشبندي، در صفوف ترك ها عليه كردها جنگيدند. ديگر قبايل كردي به سادگي بي طرف ماندند. شيخ سعيد نيز ظاهرا هنگامي كه در حال خروج از منطقه بود توسط يكي از قبايل تسليم دشمن مي گردد. قيام آرارات نيز كه در سال 1930 به اوج خود رسيد مي تواند در موقعيتي مانند قيام شيخ سعيد مد نظر واقع گردد.