فراتاب استان کردستان- یکی از نشانه های توسعه نیافتگی مناطق را می توان تخلیه منابع طبیعی و سرمایه ای آن منطقه و انتقال سرمایه ها به خارج از آن دانست. خام فروشی شکلی از همین تخلیه منابع طبیعی محسوب می شود که در کشور ایران در سطح وسیع مشاهده می شود، تخلیه منابع طبیعی و خارج کردن آنها آنچنان با سرعت و بی وقفه در حال انجام است که مسئولین ارشد در رأس هرم قدرت در کشور مجبور شدند رای به توقف و ممنوعیت خام فروشی را صادر کنند.
استان کردستان نیز از آنجا که با دارا بودن 400 معدن که 192 معدن در استان فعالند و از نظر ارزش مواد معدنی جزو استان های برخوردار به شمار می آید از این قاعده مستثنی نبوده و دست دلالان در حال کشیدن شیره جان مواد معدنی این استان زرخیز هستند.
در این میان، سنگ لاشه با ۷۲، مرمریت و سنگ مرمر با ۳۰ و پوکه معدنی با ۱۴ معدن بیشترین فراوانی معادن در حال فعالیت استان کردستان را دارند و حدود هزار و 209 نفر نیز در این حرفه سخت به کار اشتغال دارند.
یکی از ظرفیت های قابل اعتنا در این زمینه که ضروری است بدان توجه شود وجود معادن غنی سنگ های تزیینی و به ویژه سنگ مرمر در این استان است. عمده شهرستان‌هایی که در آنها معادن سنگ مرمر شناسایی شده‌اند، قروه، بیجار و دهگلان هستند و از این میان سنگ قروه یکی از بهترین نمونه‌های سنگ‌های مرمر در جهان است که معادن سنگ مرمر باباشوراب و قصلان، از درجه کیفی بالایی برخوردار هستند.
سال 96 بود که سخن از جهانی شدن سنگ مرمر کردستان به میان آمد، 500هزار تن ذخیره سنگ مرمر برای کردستان ذخیره ای که در سازمان جهانی مالکیت فکری موسوم به WIPO ثبت و در جمع محصولات استراتژیک صادراتی جهان قرار گرفت و امید می رفت که این اقدام گامی بلند باشد برای ایجاد تحول در حوزه سنگ های تزیینی این استان و جلوگیری از خام فروشی آن. اما با گذشت چند سال از ثبت جهانی سنگ مرمر کردستان، همچنان شاهدیم که اکثر این ذخیره ملی و طبیعی، همچنان در قالب خام فروشی از استان خارج می شود.
در سال 97 افشین شیخ‌اسماعیلی، رئیس اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان در اظهار نظری از برداشت غیر اصولی این محصول ابراز نگرانی کرده و گفته بود که این ذخایر محدود هستند و دست‌کم می‌توان تا ۱۵ سال آینده از آنها برداشت کرد و برداشت غیر اصولی از این معادن باعث شده است که کیفیت این ذخایر افت کند.
بنا به گفته این مقام مسئول اگر مناطق جدید برای استخراج این سنگ شناسایی نشوند تا ۱۵ سال آینده ذخایر فعلی به پایان خواهند رسید.
به هر حال انتظاری که پس از ثبت جهانی سنگ مرمر کردستان می رود این است که شتاب بیشتری به فراوری این محصول و صادر کردن آن به بازارهای جهانی داده شود، از آنجا که کردستان از موقعیت جغرافیایی مناسبی به جهت مرزی بودن برخوردار است لذا با عنایت به قانون دولت مبنی بر ممنوعیت خام فروشی، امید می رود که تحول قابل قبولی در این حوزه در کردستان صورت بگیرد.
البته نباید از مشکلات و چالش های پیش رو برای موضوع نیز غافل شد. تعطیلی معادن، ضعف صنایع فرآوری، فقدان قابلیت برنامه ریزی برای فرآوری برخی مواد معدنی، مغایرت نرخ خرید صنایع داخلی از معدنکاران با قیمت جهانی مواد خام معدنی، فراهم نبودن زمینه برای فروش داخلی مواد خام معدنی، معضل تسهیلات بانکی و نرخ سود بالا، غفلت از بخش فرآوری مواد معدنی، تاثیر ظرفیت استخراج معدن بر موضوع خام فروشی، بی ثباتی در برنامه ریزی برای بهره برداری و تولید در بخش معدن و خام فروشی برخی سنگ‌ها توسط معدن داران و فعالان بخش صنایع معدنی از جمله آسیب‌های فعلی در حوزه معادن سنگ است.
تمامی این آسیب ها، مواردی هستند که باید دولت برای آنها چاره اندیشی کرده و در راستای رفع این موانع قدم بردارد تا بتوان به قانون ممنوعیت خام فروشی، جامه عمل پوشانید.
گفتنی است که کردستان ۶۲۰ میلیون تن ذخیره معدنی دارد و این ذخایردر قالب ۱۸ نوع ماده معدنی است که به ۲ دسته فلزی و غیرفلزی تقسیم می‌شوند. ذخایر فلزی شامل طلا، سنگ آهن، منگنز، ذخایر غیرفلزی شامل مصالح ساختمانی، پوکه، سیلیس، فلدسپات، دولومیت، باریت و سنگ نمک، سنگ لاشه، شن و ماسه و سنگ‌های تزئینی شامل مرمر، مرمریت، گرانیت، چینی و کریستال هستند.
گزارش از ظریفه احمدی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
