در این گزارش از شکست مداوم بسیاری از کشورها در مبارزه با فساد پرده برداشته شده و بر این نکته تاکید شده که ناکامی در مبارزه با فساد، در تشدید بحران دموکراسی در سراسر جهان نقش داشته است.

در بخش دیگری از گزارش این موسسه آلمانی آمده است که عاملان فساد در همه جا با هدف ایجاد چرخه‌ای از فعالیتهای «شرورانه»، دموکراسی را نابود کرده‌ و سعی داشته‌اند با تضعیف نهادهای دموکراتیک، قدرت کنترل اوضاع و مهار فساد را از آنها بگیرند.

این گزارش بر اساس وضعیت نهادهای دموکراتیک و شاخص‌های فساد در ۱۸۰ کشور انجام شده و به هر کدام از این کشورها امتیازی بین صفر (بالاترین حد فساد) تا صد (عاری از فساد) داده است.

این شاخص بر پايه بررسی مدیران و مدیریت دولتی، نظرخواهی از فعالان اقتصادی و کسانی که در امور يک کشور صاحب نظر هستند، تهيه می‌شود. به همین ترتیب فساد مالی از دیدگاه این سازمان به معنی «سوء‌استفاده» از موقعيت سياسی و دولتی‌ با هدف دستيابی به منافع مادی و شخصی‌ است.

دانمارک و نیوزیلند با دریافت به ترتیب۸۸ و۸۷ امتیاز در راس این فهرست قرار دارند و سومالی، سوریه و سودان جنوبی به ترتیب با ۱۰، ۱۳ و ۱۳ امتیاز در پایین‌ترین جایگاه هستند.

دِلیا موریرا روبیو (Delia Ferreira Rubio) مدیر سازمان شفافیت بین‌الملل با اشاره به تهدید بسیاری از نهاد های دموکراتیک در جهان می‌گوید: در سراسر جهان بسیاری از نهادهای دموکراتیک در معرض تهدید هستند و این تهدیدها عمدتا از سوی رهبرانی با تمایلات اقتدارگرا یا دیدگاههای عوام‌گرایانه انجام می‌شود. ما باید برای افزایش کنترل‌ها و ایجاد توازن میان قدرتها و برای حمایت از حقوق شهروندان تلاش بیشتری کنیم.

 

 

وضعیت مناطق مختلف جهان در گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده، بیش از دو سوم کشورها امتیازی کمتر از ۵۰ گرفته‌اند. همچنین در مقایسه با سال ۲۰۱۲ میلادی میزان فساد تنها در ۲۰ کشور جهان کاهش یافته است که آرژانتین، ساحل عاج، استرالیا، چین و مالت در میان آنها دیده می‌شوند.البته هیچ کشوری نتوانسته در این رده بندی حائز امتیاز کامل شود.

رده بندی سال 2018 نشان می دهد که تنها کشورهای آرژانتین، گویان، سنگال و ساحل عاج توانسته اند در طول 20 سال گذشته شاخص فساد را کاهش دهند که این نشان از عزم این کشورها در مبارزه با فساد دارد.

تحقیقات سال جاری، بیشتر نشان می دهد که ارتباط فاحشی میان فساد و سلامت دموکراسی ها وجود دارد در واقع کشورهای دارای نرخ بالای فساد، نهادهای دموکراتیک و حقوق سیاسی ضعیف دارند.

در گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل به این نکته اشاره شده که هیچیک از کشورهایی که صاحب سیستم دموکراتیک هستند کمتر از پنجاه امتیاز نگرفته‌اند، و به ‌ندرت کشوری که صاحب این نوع ساز و کار سیاسی نیست، بیشتر از ۵۰ امتیاز گرفته‌ است.

با توجه به این موضوع، نمرات سازمان شفافیت بین‌الملل برای مجارستان و ترکیه به ترتیب هشت و نه امتیاز در طی شش سال گذشته کاهش یافته است. در همان زمان رتبه در زمینه آزادی های سیاسی ترکیه از رتبه «آزادانه» به «آزاد» در بررسی های سازمان «خانه آزادی» کاهش یافت. مجارستان هم کمترین نمره برای حقوق سیاسی را از زمان سقوط کمونیسم در سال 1989 ثبت کرد. این ارقام نشان دهنده وخامت حاکمیت قانون و نهادهای دموکراتیک و همچنین کاهش سریع فضا برای جامعه مدنی و رسانه های مستقل در این کشورها است.

در سراسر جهان، رهبران سیاسی که به عنوان رهبران پوپولیست شناخته می شوند، با دست گرفتن قدرت دموکراسی را تضعیف می کنند. نرخ فساد بالا می تواند به حمایت بیشتر از نامزدهای پوپولیست کمک کند.

آمریکا با از دست دادن چهار امتیاز نسبت به سال گذشته، امتیاز متوسط ۷۱ را به دست آورده و برای اولین بار از سال ۲۰۱۱ میلادی به این‌سو از مجموعه بیست کشور برتر این فهرست خارج شده است.

برزیل دو امتیاز از سال گذشته کمتر دریافت کرده و تا رتبه 35 نزول کرده است. برزیل کمترین نمره را در 7 سال گذشته از سازمان شفافیت بین‌الملل گرفته است. رئيس جمهور جديد این کشور در کنار وعده خاتمه دادن به فساد در این کشور به قدرت رسیده و با توجه به اقتدارگرایی وی به نظر می رسد که بسیاری از نهاد های دموکراتیک در برزیل محدود شوند.

 

 

در شرق اروپا و آسیای مرکزی مبارزه با فساد همچنان ضعیف است و تصویری روشنی از کاهش فساد در این دو منطقه نمی دهد. در این بخش، تنها یک کشور امتیازی بیشتر از 50 در مبارزه با فساد دارد و این نشان از پیشرفت کم این مناطق در مبارزه با فساد است. تنها شاخص فساد در سه کشور از این منطقه بالاتر از میانگین جهانی 43 است.

گرجستان تنها کشور این منطقه است که با امتیاز 58 بیشترین امتیاز را دارد. به دنبال آن مونته نگرو (45) و بلاروس (44) در رتبه های بعدی قرار دارند. در پایین جدول این منطقه، ترکمنستان با 20 امتیاز پایین ترین نمره در منطقه را دارد و پس از آن ازبکستان (23) و تاجیکستان (25) در رتبه های بعدی قرار دارند.

از روسیه تا آذربایجان، اوکراین و ازبکستان، بسیاری از نهادهای دموکراتیک در سراسر این منطقه اغلب از طرف حکومت‌های اقتدارگرا در معرض تهدید هستند . دولت های اروپای شرقی و آسیای مرکزی در نظارت و حفظ توازن در کشور که پایه های دموکراسی را کنترل می کنند ناتوان هستند.در بسیاری از کشورهای بازمانده از شوروی سابق این موضوع وجود ندارد و این امر به گروه ها و افراد قدرتمند اجازه می دهند تاثیرات خود را بر از طریق لابی گری های غیرقانونی بر حکومت بگذارند.

 

 

14 کشور از 20 کشوری که در صدر جدول کمترین کشورهای فاسد قرار دارند، در این منطقه حضور دارند. در میان مناطق مختلف جهان، کشورهای اروپای غربی و اتحادیه اروپا توانسته‌اند بیشترین امتیاز را کسب کنند؛ متوسط امتیاز در کشورهای واقع در این مناطق ۶۶ بوده است. دانمارک بار دیگر صدر جدول را با 88 امتیاز در اختیار خود قرار گرفته و کشورهای فنلاند، سوئد و سوئیس با امتیاز 85 در رتبه های بعدی قرار دارند.

در بین کشورهای این منطقه، بلغارستان با 42 امتیاز در قعر جدول این منطقه قرار دارد. بعد از این کشور یونان با 45 و مجارستان با 8 امتیازی که نسبت به سال گذشته از دست داده با 46 امتیاز در رتبه های بعدی قرار دارند. به طور کلی با میانگین نمره 66 درصدی از 100، اروپای غربی و اتحادیه اروپا به مراتب بهتر از سایر نقاط جهان در زمینه فساد هستند.

در چند سال گذشته، چندین کشور در این منطقه شاهد افزایش قدرت رهبران سیاسی با گرایش های پوپولیستی بوده اند و تلاش کرده اند تا شهروندان را از برخی از گروه های مورد نظر خود بترسانند. به طور خاص، رهبران چندین کشور از احساسات ضد مهاجرتی برای ترویج و توجیه اصول غیر دموکراتیک استفاده کرده اند.

این گروه ها اغلب از مرامنامه هایی استفاده می کنند که از شفافیت برخوردار نیستند و در معرض دخالت و سوء استفاده از عوامل خارجی قرار می گیرند. این موضوع می تواند روند انتخابات و انتخابات دموکراتیک را تضعیف کنند. به طور کلی در سراسر اروپا، اعتماد شهروندان به دموکراسی آسیب دیده است. در واقع، براساس گزارش روزنامه گاردین، تحقیقات نشان می دهد که یک چهارم از اروپایی ها برای پوپولیست ها رای می دهند و احزاب پوپولیست بیش از سه برابر شدن در دو دهه گذشته سه برابر شده اند.

در مجارستان و لهستان، لفاظی های پوپولیستی اغلب مورد استفاده قرار می گیرند تا افکار عمومی را بی اعتبار کنند. در هر دو کشور، نهادها و ارزش های دموکراتیک در معرض خطر هستند و دولت به طور مستقل در رسانه ها و سیستم قضایی مداخله می کند.

 

 

گزارش شاخص‌ جهانی فساد در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا واقعیتی تلخ را نشان می دهد. با وجود تلاش هایی که در کشورهای این منطقه در راه مبارزه با فساد شده است بیشتر این کشور ها، در مبارزه با فساد ناموفق بوده اند.

در این منطقه امارات متحده عربی با امتیاز 70 بالاترین نمره را در مبارزه با فساد دارد و بعد از این کشور قطر با 62 امتیاز در رتبه دوم قرار دارد. سوریه با 13، یمن 14 و لیبی با 17 امتیاز در آخر جدول کشورهای این منطقه در شاخص فساد هستند.

با میانگین نمره 39، منطقه خاورمیانه و منطقه شمال آفریقا پائینتر از مناطق آمریکای جنوبی و آسیا و اقیانوسیه (نمره متوسط برای این دو منطقه 44 است ) قرار دارد و تنها کمی بهتر از اروپای شرقی و آسیای مرکزی (نمره متوسط 35) و و کشورهای جنوب صحرای آفریقا با میانگین نمره 32 است.

براساس گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل در این منطقه هر تلاشی برای دموکراتیزاسیون به نوعییک مأموریت غیرممکن می رود. آزادی های مدنی تحت کنترل سرکوب دولت قرار می گیرند و قرارداد اجتماعی بین دولت ها و شهروندان آنها برای چندین دهه شکسته شده است و با توجه به این مسائل جای تعجب نیست که فساد با سرعت زیادی در حال رشد در این منطقه است.

در بسیاری از کشورهای عربی، افراد قدرتمند به طور فعالانه بر سیاست های دولتی تأثیر گذاشته و صندوق های دولتی و دارایی های دولتی را برای منافع خود با هزینه شهروندان منحرف کرده اند. با اینکه قوانین ضد فساد در این کشورها تصویب می شوند، اما به ندرت به مرحله اجرا می رسند.

امسال هر شاخص ضد فساد دو کشور مراکش و مصر با 3 امتیاز افزایش به ترتیب با نمرات 43 و 35 بهبود یافته است و با توجه به متوسط 43 شاخص جهانی هر دو کشور می توانند امید به بهبود رتبه خود داشته باشند.

در مراکش، دولت پس از سالها تاخیر و با تلاش های مداوم گروه های جامعه مدنی به منظور ایجادیک قانون جامع، قانون دسترسی به اطلاعات را تصویب کرد. با این حال، در شکل فعلی آن، این قانون به شدت توسط گروه های جامعه مدنی، از جمله گروه «شفافیت بین المللی مراکش»، برای نقص های زیاد و محدودیت ها، مورد انتقاد شدید قرار گرفته است.

در مصر، علیرغم افزایش سه امتیازی این کشور در بحث مبارزه با فساد اصلاحات کمی در انجام شده که در حال حاضر در حال به چالش کشیدن کشور است. فعالان سازمان های مدنی همچنان با ممنوعیت سفر رو به رو می شوند و فعالان اجتماعی دستگیر می شوند. کمیته کنترل اداری، بدنه اصلی در حال بررسی موارد فساد، بازگرداندن برخی از دارایی های دولتی در پی تدوینیک استراتژی مبارزه با فساد چهار ساله است.

ایران در این گزارش، امتیاز متوسط ۲۸ را کسب کرده است و در میان۱۸۰ کشور به همراه گینه، لبنان، مکزیک، پاپوآ گینه نو و روسیه رتبه ۱۳۸ را دارد.

شاخص ایران در سال ۲۰۱۸ میلادی۲۸ در نظر گرفته شده‌است. در سال ۲۰۱۷ این شاخص برای ایران۳۰ بود، در سال ۲۰۱۶، ۲۹ و یک سال پیش از آن نیز۲۷. سال پیش این رتبه ۱۳۰ و یک سال قبل از آن نیز۱۳۱ بود. از کشورهای همسایه ایران، افغانستان با ۱۶ امتیاز در جایگاه۱۷۲، عراق با 18 امتیاز در رتبه 168، ترکمنستان با امتیاز 20 در رتبه 161، آذربایجان با 25 امتیاز در رتبه 152 و ارمنستان با 35 امتیاز در رتبه 105 قرار دارد.