کد خبر: 808
تاریخ انتشار: 21 فروردین 1395 - 21:55
د.اسماعیل محمودی
ایستاری بر چالش های فراروی عبادی جهت عبور از دولت ناکارامد ائتلافی

فراتاب -  سرویس بین الملل: در آستانه سیزدهمین سال حذف صدام حسین،  مخوف ترین رئیس جمهور تاریخ عراق، چنان پیداست افکار عمومی عراق که چشم به راه یک عراق آزاد و توسعه یافته پساصدام بود اینک چنان ناامید و شوکه است که بندرت از رفتن صدام احساس شعف می کند و حتا  امنیت آن دوره را  می طلبد و آرزو می نماید. دوره ایی که  در آن جان و سامان عراقیان، بیهوده  به تاراج و یغما رفت.

در دوران پساوحشت صدام،  به جای آزادی، رفاه، عمران، توسعه و آشتی ملی، اینک مردم عراق،  نا امنی وصف ناپذیر ، خشونت پراکنی عریان قومی و مذهبی، سیطره دهشتناک داعش، گسترش فساد  مالی و بحران های پی در پی  را تجربه می نمایند و به عبارتی مردم عراق بدترین زیست را تجربه می نمایند. از اینرو ناگزیز می پرسند با وجود فروش  رویایی  و خیالی نفت  و فقدان کمترین عمران ، آبادانی و امنیت در عراق و خاصه بغداد ، سرنوشت این  همه پول نفت  چه شد؟ می پرسند باوجود این طیف عظیم فساد مالی، چرا هیچ سیاستمدار فاسدی بازخواست نمی شود؟ می پرسند عراق به کجا میرود و آیا موقعیتی بدتر و دهشتناک تر از این برای عراق وجود دارد؟

بی شک در پیدایش این وضعیت بغرنج، فارغ از مشکلات ساختاری و تاریخی جعل کشور عراق، سیاست های فاحش و غیر قابل اغماض امریکا و  مساله داعش ، متهم ردیف نخست، نخست وزیر پیشین عراق  نوری مالکی است . مالکی باوجود فروش سرسام آور نفت ، نه تنها کمترین عمران و توسعه و امنیت  را در بغداد و عراق موجب نشد بلکه  دامنه  خصومت های قومی و مذهبی عراق را شدت بخشید و عملا عراق را به آستانه یک خصومت برگشت ناپذیر قومی و مذهبی سوق داد. خصومتی که  دولت حیدر عبادی را عملا زمینگیر ساخته است.

حیدر عبادی که مقام وی محصول توافقات سیاسی معطوف به سهم خواهی های قومی و مذهبی است پس از مشاهده شدت و تداوم نارضایتی ها و  شنیدن آخرین اولتیماتوم ها از سوی اشخاص تاثیرگذاری چون آیت الله سیستانی و مقتدا صدر ، مصمم به انجام اصلاحات بنیادین شده است و گزینه نخست وی، متوجه تغیر کابینه است تغیر از یک کابینه متضاد، توافقی ، شلوغ و  ائتلافی به یک کابینه محدود و تکنوکرات است. چنان پیداست،  تکنوکرات کلید واپیسن امید عبادی جهت برون شد ازاین وضعیت بغرنج و بحرانی است و اینک پرسش اساسی این است که آیا  حیدری عبادی  در عبور از این وضعیت موفق خواهد شد و به عبارتی چالش های فراروی نخست وزیر تکنوکرات گرا چیست؟

گمان می رود توافقات قومی – مذهبی ، نفوذ  مالی و نظامی نوری مالکی در لایه های قدرت، مطالبات متضاد و متفاوت  کسان ذی نفوذی چون مقتدا صدر و عامری،  فقدان یک برنامه منسجم و کارکردی و عملی جهت آشتی ملی و نزدیک کردن اعراب سنی و شیعی و کردها، حضور داعش در عراق و تسری فساد به تمامی لایه های دولت در زمره مهمترین چالش های فراروی عبادی باشند که در اینجا تیتروار و فشرده بدانها پرداخته خواهد شد.

1-تدوام حضور داعش چه به صورت فیزیکی و فکری به مثابه تشدید خصومت های مذهبی و عمیق تر نمودن شکاف  مذهبی و قومی است و پیداست بی اعتنایی به راهبرد عملی جهت آشتی ملی از سوی دولت عبادی، موجب تداوم حضور داعش در عراق و چالش آفرینی  در اجرای برنامه های عبادی است.

2-پیداست  دولت حیدر عبادی محصول توافق سه لیست اصلی، اعراب شیعی، اعراب سنی ها و کردهاست و اینک  عبادی در پی عبور ازاین سنخ توافقات و دولت ائتلافی است . فارغ از خواست معطوف به جدایی کردها و اعلان آن توسط مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان، مطمنا آموزه ها و تجربه های تاریخی عراق نشانگر این واقعیت بوده است که  تفوق یک طرف موجب حذف و به حاشیه راندن دیگر طرف ها شده و اینک بسیار سخت و ناپذیرفتنی می نماید که طرف های سیهم در قدرت به بهانه ایجاد یک دولت تکنوکرات از سهم خود عدول نمایند.

3- با توجه به فضای سیاسی ، نظامی و اجتماعی عراق، چنان می نماید قدرت های موازی با قدرت حیدر عبادی در سطح بسیار گسترده ایی قابل مشاهده است، قدرت شخصیت های مذهبی تاثیرگذاری چون آیت الله سیستانی و مقتدا صدر، قدرت شخصیت های نظامی و جنگ سالاری چون هادی عامری، قدرت مالی و نفوذ شخصیت های سیاسی چون مالکی و جعفری ، قدرت شخصیت های طایفی و مذهبی اعراب سنی و نیز روسای احزاب کردها  از زمره این قدرت های موازی و هم سطح با حیدر عبادی شخص اول دولت است.

 مجموع این لایه ها قدرت  در عراق چنان گسترده، تودرتو و  متناقض است که تصور پذیرش قدرت عبادی به مثابه تنها قدرت اجرایی سخت و ناپذیرفتنی است. ازاینرو نزدیک کردن و راضی کردن این طیف ها و نیز ایجاد دستوراتی فرای این قدرت های دخیل  و ذی نفود بسیار بعید و ناشدنی می نماید. با این توصیف رویکرد عبادی در گزینه دولت تکنوکرات  و امید به ایجاد یک دولت تکنوکرات جهت عبور از این وضعیت بغرنج و بحرانی، بیشتر به یک رویا می ماند تا یک واقعیت تحقق پذیر.

نظرات
آخرین اخبار