فراتاب- گروه بین الملل: یکی از تحلیلگران ترک بر این اعتقاد است که دیدار رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا در 16 فوریه از آنکارا با وجود تنشهای بی سابقه مانع ایجاد برخورد در روابط دو کشور شد. اکنون دو کشور به جای بیان اظهارات تهدیدآمیز آشکار و عریان، با یکدیگر به مذاکره می پردازند که این امر تحول مثبتی در نظر گرفته می شود. اوگوز سلیکول سفیر بازنشسته ترک در مقاله ای در حریت اظهار داشت که دیدار تیلرسون بلافاصله پس از دیدار هربرت مک مستر مشاور امنیت ملی امریکا با ابراهیم کالین مشاور رجب طیب اردغان در استانبول و دیدار جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا و نورتن کانیکلی همتای ترک اش در بروکسل در حاشیه نشست ناتو انجام شد. وی در این مقاله از بهبود نگاه دو کشور نسبت به یکدیگر در مقایسه با هفته پیش سخن گفت و ایجاد اعتماد را شرط بهبود و عادی سازی مناسبات و بازگشت به شرایط گذشته دانست. در این راستا مذاکرات گسترده ای از سوی تیلرسون با اردوغان و مولود چاوش اوغلو انجام شد که گرچه دستاورد کمی برای حل مسائل متضاد وجود داشت اما آن ها در عوض به فهم کاملی برای نیاز به عادی سازی در مناسبات خود رسیدند. در این مورد دو کشور برای ایجاد مجموعه ای از مکانیزم های شروع همکاری درباره مسائل حل نشده در اواسط مارس با یکدیگر توافق کردند. تحلیلگران طرفدار ترکیه به سرعت استدلال کردند که مذاکرات سرسختانه اردوغان و هشدارهای شدید چاوش اوغلو، دولت آمریکا را مجبور کرد تا درصدد حل مشکلات با آنکارا برآید. در این راستا در هفته گذشته پس از اظهارات تهدیدآمیز ژنرال آمریکایی مبنی بر واکنش شدید آمریکا به هر اقدام احتمالی ترکیه در منبیج در شمال سوریه که ممکن است نیروهای آمریکایی و شبه نظامیان یگان مدافع خلق تحت حمایت آمریکا را به خطر بیندازد، زمینه ناراحتی اردوغان را فراهم کرد. وی نیروهای نظامی آمریکا در شمال سوریه را تهدید کرد که در صورت مداخله هنگام عملیات نظامی آنکارا «سیلی عثمانی» را دریافت خواهند کرد. چاوش اوغلو اظهار داشت که روابط آمریکا و ترکیه در نقطه حساسی قرار داشته و با احتمال فروپاشی کامل مواجه است.
ممت آست، دلائل سفر تیلرسون به آنکارا را اولاً مشخص کردن عزم و تصمیم دولت ترکیه برای انجام عملیات نظامی علیه یگان مدافع خلق در عفرین و ثانیاً آگاهی از جدی بودن اقدام آنکارا در مورد فراتر بردن عملیات عفرین به منبیج و مرزهای عراق علیه مناطق تحت کنترل یگان مدافع خلق تحت حمایت آمریکا دانست. وی استدلال کرد نمایش قدرت ترکیه در این حوزه سایه خود را بر میز مذاکره گسترانده و واشنگتن را مجبور به اقدام طبق وضعیت جدید کرد. دیگران نیز تصریح کردند که امروزه به دلیل موقعیت استراتژیک ترکیه و میزبانی از تجهیزات نظامی حیاتی آمریکا، دولت ترامپ مجبور است برای حل و فصل مسائلی که روابط دو کشور را سرد کرده، تلاش کند. این امر هر چند زمینه سفر تیلرسون به آنکارا را فراهم کرد، اما همچنان مانع بزرگی در مورد سوریه بین دو کشور وجود دارد و اگر روابط دو کشور عادی نشود این مشکل همچنان باقی خواهد ماند. دولت ترکیه همچنین لیست بلندبالایی از خواسته ها و مطالباتش از جمله استرداد فتح الله گولن واعظ اسلامی ساکن پنسیلوانیا -رهبر کودتای شکست خورده علیه اردوغان در سال 2016- را ارائه داد. به علاوه ترکیه از دولت آمریکا می خواهد به اتحادش با یگان های مدافع خلق پایان دهد؛ زیرا ترکیه آن را سازمانی تروریستی و دولت آمریکا را عرضه کننده سلاح به این گروه ها می داند. با این وجود مهم ترین نگرانی آنکارا رهایی منبیج و سرزمین های شرقی رودخانه فرات از دست یگان مدافع خلق مستقر در این مناطق است.
کانسو کاملیبل نماینده حریت اظهار داشت ارزیابی و انتظار تیلرسون بر این است که این دیدار از حمله احتمالی ترکیه به منبیج جلوگیری کند تا مقامات دو کشور با دیدارهای خود، شکاف های میان دو کشور طی هفته ها و ماه های گذشته را کاهش دهند. آن ها در طول کنفرانس مطبوعاتی با مولود چاوش اوغلو در آنکارا بر این امر تاکید کردند که خواهان روش هاییبرای حفظ این همکاری استراتژیک بین دو کشور هستند و تیلرسون منبیج را مسئله در اولویت خود مطرح کرد. وی گفت: «اینجا یکی از اولین مناطقی است که قصد داریم با ترکیه در این زمینه همکاری کنیم.» چاوش اوغلو گفت: «هدف اول این است که یگان مدافع خلق از منبیج از شرق فرات خارج گردند.» اما با این وجود در طول کنفرانس مطبوعاتی خود از فقدان اعتماد نسبت به آمریکا سخن گفت. در این راستا رویترز از یکی از مقامات ترکیه که خواست نامش فاش نشود، گزارشی را منتشر کرد که طی آن تیلرسون در آنکارا خواهان ایجاد طرحی برای استقرار مشترک نیروهای دو کشور در منبیج هستند. این طرح مشترک تنها زمانی اتفاق می افتد که شبه نظامیان یگان مدافع خلق از منبیج خارج شوند. کاملیبل پیشنهاد استقرار مشترک دو کشور را به دلیل وابستگی دائمی دولت امریکا به شبه نظامیان یگان مدافع خلق مورد چالش قرار داد و آن را انتخابی دشوار برای دولت ترامپ دانست. واشنگتن نشان داده که برای آینده قابل پیش بینی در سوریه برنامه هایی دارد و می خواهد در آنجا باقی بماند. این غیرمحتمل است که دو کشور در خصوص سرزمین های شرق فرات که تحت کنترل یگان مدافع خلق مورد حمایت نیروهای نظامی آمریکاست، سازش و مصالحه کنند.
نویسنده در بخش دیگری واکنش روسیه نسبت به این مسئله را مطرح می کند و معتقد است توافق آنکارا و واشنگتن درباره بخش های شمالی سوریه می تواند از سوی روسیه به عنوان دودلی ترکیه تفسیر شود که در نهایت سبب تبدیل ترکیه به شریک نامطمئنی برای روسیه می گردد. معضل ترکیه در حال حاضر این است که نمی تواند روسیه را عصبانی کند؛ بنابراین تداوم محیط سیاسی و نظامی نامطمئن در سوریه و پتانسیل واقعی وقوع تحولات غیرمنتظره می تواند هر گونه پیشرفت در حل اختلافات ترکیه و آمریکا را تهدید کند؛ چرا که دو طرف که پیش از این به عنوان شرکای استراتژیک عمل می کردند، امروز بیشتر دشمن هستند تا دوست. بنابراین این دشمنی و خصومت می تواند روابط شکننده دو کشور را تهدید کند. در نتیجه اگر چه از برخورد مستقیم بین دو کشور جلوگیری شده، اما تضمینی وجود ندارد که اگر مکانیزم های جدید قادر به ایجاد راه حل های مناسب نباشند، تنش های جدیدی بروز پیدا نکند.
منبع: المانیتور
بازگردان به فارسی: علیرضا علیپور
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
