دشواریهای بارزانی پس از رفراندوم! | فراتاب
کد خبر: 6670
تاریخ انتشار: 9 مهر 1396 - 17:57
سعيد محبوبي نژاد

فراتاب - گروه بین الملل: شخصا معتقدم اين همه پرسي، منطقه را با پيامدهاي هويتي و امنيتي در سطح دولت ملت ها مواجه خواهد ساخت و سطحي از بي ثباتي را به همراه خواهد آورد. بسياري از صاحبنظران و مرتبطين با حوزه كردي و عربي بر اين اعتقادند كه همه پرسي يك حركت نمادين از سوي مسعود بارزاني بود و برهمين اساس تلاش دارد تا خود را طلايه دار حركت استقلال طلبانه كردها معرفي كند، از طرفي مي توان همه پرسي اخير در اقليم كردستان را ميوه كال و نارسي ناميد كه بارزاني از درخت عراق پساداعش چيده و اكنون بايد منتظر ماند و ديد كه اين ميوه نارس، با جداشدن از بدنه خود، يعني عراق به چه سرنوشتي دچار خواهد شد.
البته برگزاري همه پرسي را بايد از زواياي مختلف تحليل كرد. از منظر كردي اين اقدام يك حق تاريخي و اجتناب ناپذير تلقي مي شود. آقاي جلال طالباني رئيس جمهور پيشين عراق در حاشيه يك جلسه به يكي از دوستان حقير گفته بود: «بعد از جنگ دوم خليج فارس و انتفاضه عراق در لندن با جان ميجر نخست وزير وقت انگليس ملاقات كردم، از من پرسيد از ما چه مي خواهيد، گفتم: كردها هيچ چيز از شما نمي خواهند و تنها همان چيزي را از شما مي خواهند كه قبلا وعده آن را داده ايد، او با تعجب پرسيد آن وعده چيست؟ من پاسخ دادم آنچه را در قرارداد سور داديد و در لوزان گرفتيد را به كردها بدهيد، ميجر با لبخندي جواب داد: هيچ چيز شما يعني همه چيز شما!»
اما از منظر ساير بازيگران منطقه اي و فرامنطقه اي اقدام به همه پرسي نگراني هايي را در سطوح امنيتي و هويتي به همراه خواهد داشت.
بنظر مي رسد فارغ از برخوردهاي تند و غيرمنطقي ناشي از فضاي پسارفراندوم، اين موضوع در چارچوب امنيت ملي جمهوري اسلامي نياز به تبيين راهبردي دارد. در واقع ما در اين شرايط نيازمند تدوين سناريوهاي مختلف براي نحوه مواجه شدن با پيامدهاي داخلي از يكسو و ازسويي نحوه تعامل با اقليم مي باشيم. اما تاكنون شاهد واكنش هاي بعضا متفاوتي در سطوح رسمي و غيررسمي، يا دولتي و آكادميك بوده ايم كه بايد بازخورد هريك از اين تحليل ها را در سطح كلان بررسي كرد.
در سطح دولتي واكنش ها تاكنون طبيعي و منطقي و بعضا با نوعي افراط مطرح شده است. در واقع طبيعي است كه نگاه حاكميتي به اينگونه مسائل بايد در چارچوب قواعد و حقوق بين الملل و پذيرش حق حاكميت براي دولت ها و قلمرو و وحدت سرزميني آنان باشد. اما در سطح غيررسمي ما شاهد اين اجماع در داخل نبوده ايم. از اين منظر نخبگان داخلي ضمن توجه به برخي نگراني هاي ناشي از پسارفراندوم و تأثيرات منفي آن، بر اصل احترام به حقوق قوميت ها نيز اشاره و تأكيد كرده اند.
اما در كنار اين تأئيد و تكذيب ها، بنظر مي رسد پس از گذشت چند روز از همه پرسي اقليم كردستان، تغييراتي در مواضع طرف هاي درگير در قضيه كردي بوجود آمده است. از يك طرف اظهارات مسعود بارزاني مبني بر اعلام آمادگي براي تعويق استقلال به مدت دو سال و نيز سخنان نيچروان بارزاني مبني بر اينكه همه پرسي در چارچوب كردستان عراق صورت گرفته را مي توان نوعي انعطاف در مواضع كردي و با هدف كاهش فشارهاي سياسي و نيز نوعي عقب نشيني تاكتيكي از سوي رهبران اقليم ارزيابي كرد و از سوي ديگر شاهد دو رخداد مهم نيز در طي روزهاي اخير بوده ايم، كه مجموعا مي تواند كفه تحولات را به سود بغداد و به ضرر بارزاني تغيير دهد:

  • اول موضع گيري آيت الله سيستاني عليه رفراندوم و 
  • دوم موضع گيري صريح وزارت خارجه آمريكا عليه مشروعيت همه پرسي اقليم

اما در کا بنظر مي رسد بارزاني از اين پس با شرايط سختي روبرو خواهد شد كه قدرت مانور و ابتكار عمل را از وي سلب خواهد كرد. اين دو موضوع بهانه اي خواهد شد تا منتقدين همه پرسي حملات خود را عليه بارزاني افزايش دهند. در مجموع چنين بنظر مي رسد كه روزهاي آينده، روزهاي سختي براي اقليم كردستان و شخص مسعود بارزاني باشد.

سعید محبوبی نژاد - پژوهشگر مسائل عراق و خاورمیانه

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار