فراتاب- گروه سیاست خارجی: سیاست خارجی دولت روحانی یکی از محورهایی است که در روزهای اخیر به شکل جدی مورد توجه قرار گرفته و نامزدهای انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری بحث‌های زیادی را پیرامون آن مطرح کرده‌اند. در ارتباط با همین موضوع، اردشیر پشنگ سردبیر سایت فراتاب در پرونده اختصاصی روزنامه «روزان» با موضوع «بررسی عملکرد سیاست خارجی دولت یازدهم» پاسخگوی پرسش‌های مرتبط با این حوزه بوده است که متن کامل آن در ذیل می‌آید:
بی‌برنامه‌گی و ابهام سیاست خارجی دیگر نامزدها، انتخاب مجدد روحانی را ضروری می‌کند
دکتر اردشیر پشنگ کارشناس مسائل بین‌المللی در ارتباط با اینکه چرا در بُعد دیپلماسی بار دیگر باید به دولت روحانی اعتماد کرد، خاطر نشان کرد: «بر این باور هستم، مهمترین انتقادی که بر دیگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در قیاس با حسن روحانی می‌توان مطرح کرد در ارتباط با این مساله است که این کاندیداها در موضوع سیاست خارجی، هیچ یک برنامه مشخصی در خصوص برجام، سیاست‌های منطقه‌ای و کنش در برابر قدرت‌های بزرگ همچمون آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه ندارند. حتی در سطحی گسترده‌تر، نه تنها در این حوزه هیچ برنامه مشخصی ندارد، بلکه بعضا کلی‌گویی، ابهام‌گویی و سخنان پر ایهامی را در ارتباط با مسائل حساس و مهم حوزه سیاست خارجی مطرح می‌کنند. این موضوع به اندازه‌ای نمایان است که حتی با یک جستجوی ابتدایی می‌توان به تناقض رویکردهای آنان در چند گفت‌وگو پی برد. برای نمونه در برخی مواقع، به برجام حمله می‌کنند و آن را حتی در مقام خیانت تلقی می‌کنند و در مصاحبه‌ای دیگر، بر خلاف مواضع اولیه، رویکردی ملایم‌تر را اتخاذ می‌کنند. این موضوعنشان می‌دهد که رقبای روحانی در قبال مهمترین مساله سیاست خارجی کشور طی سال‌های اخیر، نه تنها رویکرد روشنی ندارند؛ بلکه نوعی دچار سردرگمی و آشفتگی هستند. سردرگمی در شرایط حساس کنونی می‌تواند برای کشورمان با تبعات سنگینی همراه باشد.»
در دولت احمدی‌نژاد نیز شاهد این آشفتگی بودیم. برای نمونه در یک زمان دولت در ریاض، پروتکل‌های تشریفات را رعایت نمی‌کند (دست در دست پادشاه عربستان می‌گذارد و صندلی خود را کنار پادشاه عربستان قرار می‌دهد) و در زمان دیگر ، در اجلاس اتحادیه عرب شرکت می‌کند که نقشه پشت سر نماینده ایران، خلیج قارس را با عنوان خلیج عرب آورده است اما در شرایطی دیگر شاهد بودیم که همین دولت مواضع بسیار تندی را در قابل این کشورهای اتخاذ می‌کند. نتیجه این ابهام در رویکرد، بدون تردید به تنش‌زایی نیز منتهی شد. از این رو، در مقابل اشخاصی که در حوزه سیاست خارجی مواضع مشخصی ندارند؛ رای دادن مجدد به دولت روحانی که از پیخ‌وخم‌های دیپلماسی و اصول سیاست خارجی مطلع است، ضروری است. وزارت خارجه کشورمان با مدیریت ظریف موفق شده که یکی از مهمترین مشکلات کشورمان در چند دهه اخیر را حل کند و دستاوردهای بزرگی را در عرصه دیپلماتیک داشته است. در مجموع، می‌توان اظهار کرد که در عرصه سیاست خارجی امیدی به نامزدهایی که در برابر روحانی قرار گرفته‌اند، وجود ندارد و می‌توان امیدوار که دولت روحانی با پیروزی در دور آینده، سیاست تنش‌زدایی را در سطح منطقه‌ای در پیش بگیرد و موفقیت‌های بیشتری برای کشور کسب شود.
حل بحران هسته‌ای بزرگ‌ترین دستاورد دولت یازدهم بوده است
این کارشناس مسائل بین المللی در بخشی دیگر از اظهارات خود با تاکید بر اینکه مهمترین ماموریت و اقدامی که وزارت خارجه دولت یازدهم به ریاست محمد جواد ظریف به نمایندگی از کلیت نظام انجام داد، حل بحران پیچیده هسته‌ای بود، می‌گوید: «تا پیش از برجام تمامی کشورهایی که پرونده آن‌ها در شورای امنیت سازمان ملل زیر فصل هفتم منشور قرار گرفته که نهایتا امکان بهره‌گیری از قوه قهریه در برابر دولت خاطی را مطرح می‌کند، همگی دچار سرنوشت یکسانی شده‌اند و آن‌هم دادن مجوز و یا بهانه به کل و یا بخشی از اعضای شورای امنیت برای انجام حمله نظامی و سرنگونی نظام سیاسی در این کشورها بوده است. برای نمونه می‌توان به سرنوشت کشورهای عراق و لیبی اشاره کرد اما باید بر این امر تصریح کنیم که با مدیریت روحانی و تحت تدابیر ظریف ایران به اولین کشوری تبدیل شد که بدون زمینه ایجاد حمله نظامی به کشورمان فراهم شود، بتواند از دیپلماسی مساله حل و فصل شود. این موضوع در شرایطی است که طی 8 سال فعالیت دولت نهم و دهم، در پرونده هسته‌ای با نوعی بن‌بست بزرگ مواجه شده بودیم. از این رو، دستاورد تیم وزارت خارجه ایران در حل مساله هسته‌ای را باید بسیار دارای اهمیت دانست. بدون هیچ اغراقی می‌توان حل مساله هسته‌ای را که به تدریج زمینه‌ساز تهدید برای کشورمان می‌شد، با توجه به برخی کارشکنی‌ها در سطح نظام بین‌الملل دستاوردی تاریخی و مهم قلمداد کرد.»
واقعیت آن است که تدابیر دولت روحانی در حل پرونده هسته‌ای نه تنها سایه جنگ را از سر کشور برداشت، بلکه موجب شد این تهدید بزرگ به فرصتی تبدیل شود که در سایه آن، پرستیژ ایران را نزد افکار عمومی جهانی احیا کند. زمانی این موفقیت چشم‌گیرتر می‌شود که اکنون شاهد هستیم، ترامپ رئیس جمهور جدید بارها توافق برجام را بدترین توافق تاریخ معرفی می‌کند و اعلان کرده اگر دست او بود، برجام را پاره می‌کرد. در این وضعیت تدبیر و دیپلماسی منطقی کشورمان موجب شد که در همان دوران اوباما و با مدیریت جان کری این توافق مهم و تاریخی امضاء شود. واقعیت آن است که اگر توافق در آن مقطع حاصل نمی‌شد و مذاکرات تا دولت ترامپ ادامه داشت، بدون تردید توافقی حاصل نمی‌شد. در واقع، حل مهمترین مساله سیاست خارجی کشورمان بعد از انقلاب که حتی می‌توان آن را از 8 سال جنگ تحمیلی حساس‌تر ارزیابی کرد، دستاورد بسیار بزرگی است. در نتیجه باید امیدوار باشیم که با تداوم کار دولت فعلی، این رویه به سطح منطقه نیز تسری پیدا کند و امکان توافق با قدرت‌ها منطقه‌ای از جمله ترکیه و عربستان حاصل شود. در مجموع، بر این باور هستم که پیشبرد روند مثبت فعلی در عرصه دیپلماسی با مدیریت دیپلمات‌های متخصص و کاردان دولت روحانی امکان‌پذیر است؛ در نتیجه ضروری است که مجددا به دولت روحانی اعتماد کرد. همچنین، با توجه به حضور ترامپ در مسند قدرت که موضعی تند و خصمانه را نسبت به ایران دارد، در اینده نیز ما نیازمند افراد و دیپلمات‌هایی هستیم که بتوانند در برابر این ادعاهای مقابله کنند و حقانیت و صلح‌طلبی ایران را در جامعه جهانی نشان دهند.
منبع: روزان
