پوتین و ترامپ، سکانداران پیش بینی ناپذیر! | فراتاب
کد خبر: 4716
تاریخ انتشار: 4 آذر 1395 - 11:17
احسان تقوایی
آينده رابطه آمريكا و روسيه؛ تبيين واقع گرايانه چارچوب هاي همكاري و نزاع

فراتاب – گروه بین الملل: هیچ کس خواب نمی بیند، همه چیز واقعی است و دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده شده است و جهان باید برای دست کم 4 سال با ترامپ کنار بیاید. با وجود پیش بینی های اغلب کارشناسان و تحلیل گران بین المللی و همچنین بنگاه های نظرسنجی که شانس هیلاری کلنتون را برای راهیابی به کاخ سفید مساعد می دانستند اما این میلیاردر نیویورکی بود که توانست سیاستمداران را مغلوب خود کند. نه تنها باراک اوباما رئیس جمهوری کنونی آمریکا که از مدت ها پیش ابراز اطمینان کرده بود که رئیس جمهوری بعدی آمریکا دموکرات خواهد بود بلکه بسیاری از سران کشورهای مهم جهان اعم از اتحادیه اروپایی در غرب و ژاپن و کره جنوبی در شرق و بالخره مقامات خاورمیانه تمایل به انتخاب کلینتون برای ریاست جمهوری آمریکا بودند و خود را برای کار با دموکرات ها آماده کرده بودند.

اما در این میان یک استثنای مهم وجود داشت و این کسی نبود جز ولادیمیر پوتین رئیس جمهور مقتدر روسیه که از مدت ها پیش تمایل به برتری ترامپ بر کلینتون را پنهان نکرده بود.تبادل پیام‌های تحسین‌آمیز از سوی «پوتین» رئیس جمهوری روسیه و ترامپ حکایت از آن دارد که روسیه پیروزی ترامپ را در انتخابات هشتم نوامبر امسال در راستای منافع خود ارزیابی می‌کند. تمایل کرملین و پوتین برای پیروزی ترامپ به حدی بود که واشنگتن روسها را به تلاش برای دست بردن در نتایج انتخابات آمریکا با استفاده از خرابکاری های سایبری متهم می کرد. در هر حال ستاره اقبال روسها روشن شد و نامزد جمهوری خواهان توانست برای به دست گرفتن سکان کاخ سفید دست کم تا 4 سال آینده از سوی مردم آمریکا انتخاب شود. اکنون که جهان و روسیه باید سیاست های خود را بر اساس وجود فردی به نام ترامپ در راس سیاست امریکا ببینند این پرسش مهم مطرح می شود که روابط مسکو و واشنگتن در این دوره به چه سمت و سویی هدایت خواهد شد؟ به عبارت دیگر در شرایطی که مناسبات کرملین و کاخ سفید به بدترین دوران خود پس از جنگ سرد رسیده است،آیا ترامپ و پوتین می توانند نسبت به بهبود این روابط که برای هردو طرف لازم و ضروری است حرکت کنند، یا خیر. در مطلب پیش رو تلاش می شود تا با بررسی شرایط موجود و آینده جهانی چشم انداز مناسبات دو ابرقدرت سابق نظام بین الملل را ترسیم کنیم.

 

دیدگاه های ترامپ نسبت به روسیه

روسیه به دلیل اهمیت این کشور در نظام بین المللی و همچنین تعارض های سطح بالایی که با آمریکا داشته و دارد یکی از موضوعات کلیدی در زمان تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری امریکا بود. دو نامزد اصلی یعنی ترامپ و کلینتون در تبلیغات انتخاباتی و همچنین مناظره های صورت گرفته هرکدام سیاست ها و رویکردهای متفاوتی را در قبال روسیه از خود نشان می دادند. از یک طرف هیلاری کلینتون که مدافع حفط وضع موجود بود و از طرف دیگر دونالد ترامپ بود که آنچنان خواهان تغییر وضع موجود بود که برخی اوقات به ساختار شکنی موضوعیت پیدا می کرد.در شرایطی که از نگاه خانم کلینتون، ولادیمیر پوتین «یک زورگو» است که باید «همواره در برابر او ایستاد چون هر آنچه را که بتواند خواهد گرفت»، ترامپ معتقد بود روسیه و آمریکا لزوماً نباید دشمن یکدیگر باشند، بلکه باید زمینه‌های مشترکی را براساس منافع مشترک پیدا کنیم. ترامپ ضمن حمایت از حملات هوایی روسیه به مخالفان رژیم در سوریه، معتقد بود که روسها از افراط گرایی اسلامی ضربه خورده اند. « آمریکای بزرگ » شعار انتخاباتی است که ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی خود از ان بهره می گرفت. این شعار اگر بخواهد در عمل سرمشق ترامپ در دوران ریاست جمهوری قرار گیرد به سود روسها است،چرا که از نگاه روس‌ها درگیر شدن آمریکا با مشکلات داخلی خود، حضور این کشور را در عرصه بین‌المللی کاهش داده و به تبع آن موجب رهایی روسیه و باز شدن دست این کشور در تعیین معادلات جهانی خواهد شد.

رویکرد کاخ سفید به روسیه در دوران ترامپ،رویکردهای عملی

مبارزات انتخاباتی در آمریکا به پایان رسید و ترامپ توانست رئیس جمهور شود، این که آیا وی در دوران سلطه خود بر کاخ سفید آیا به شعارهای داده شده پیشین به ویژه در رابطه با روسیه عمل می کند یا خیر، پرسش مهمی است که در این رابطه مطرح می شود. در این زمینه دست کم دو دیدگاه کلی وجود دارد. نخستین دیدگاه با اتخاذ دیدگاهی منفی( از نظر برخی واقعی) بر این امر تاکید دارد که تعارض های واشنگتن و مسکو در دوران ترامپ نیز تداوم خواهد یافت. بر این اساس و به رغم موضع دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، تحریم های روسيه ادامه خواهد یافت. اتحادیه اروپایی طی سالهای اخیر همواره رویکردی دنباله رو و همگرا با آمریکا را داشته است و به نظر می رسد با وجود اظهارات اعلامی صورت گرفته از سوی رهبران اروپایی، آنها با واشنگتن همراهی کنند. فدور لوکیانوف رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه نیز در این رابطه با بیان این که به نظر نمی رسد کفه ترازو در اتحادیه اروپا به نفع لغو تحریم های ضد روسی تغییر کرده باشد،معتقد است دونالد ترامپ هم در اولین اقدام خود به لغو مجازاتها نمی‌پردازد، زیرا نمی‌تواند با نخبگان کشور مقابله کند.علاوه بر این به نظر می رسد  بحران اوکراین همچنان یکی از امور اصلی در روابط با روسيه خواهد بود.در مورد سوریه هم می‌تواند موقعیت مشابهی بروز کند. تلاش ناموفق روسیه و آمریکا برای نیل به توافق در مورد این کشور باعث مي‌شود نیل به توافق بزرگ جدید غیرمحتمل باشد.ممکن است توافق در مورد هیچ کدام از این امور میسر نشود. در این صورت مي‌شود انتظار اقدام تند ترامپ و پیاده کردن سیاست اعمال فشار شدید بر مسکو و از جمله اعمال فشار قهرآمیز را داشت. احتمال بکار گرفتن مجازاتهای جدید بالا است.

دیدگاه دوم بر این امر تاکید دارد که دوران ترامپ شاهد بهبود روابط روسیه و آمریکا در صحنه جهانی خواهیم شد. انتخاب شدن دونالد ترامپ به سمت رئیس‌جمهور آمریکا باعث فعالیت شدید متحدان اروپایی آمریکا شده است. نتایج انتخابات موضوع اصلی نشست دو روزه شورای امور خارجه اتحادیه اروپا و همچنین نشست مشترک وزرای امور خارجه و دفاع بود.اظهارات ریاست اتحادیه اروپا و ناتو حاکی از قاطعیت آنها برای کاهش ریسک‌ها و جلوگیری از حرکات شدید در روابط با آمریکا و نیل به استمرار سیاست آن نسبت به روسيه، ایران و امنیت جمعی است.عملیات کاهش هزینه‌های انتخاب شدن ترامپ برای روابط دوجانبه فوق العاده دشوار خواهد بود. برای درک میزان دشواری این امر مي‌شود به سخنان لیندسی گراهام جمهوریخواه سرشناس اشاره کرد که گفته است "کلمات دونالد ترامپ و سیاست خارجی از هم آسمان تا زمین فاصله دارند... ترامپ حین صحبت از روسيه "به احمق شباهت پیدا می‌کند".اتحادیه اروپا و ناتو دوستون نظم جهانی معاصر بشمار میروند اما پس از پیروزی ترامپ هردوی این نهاد با چالشهای جدی مواجه شده اند. نزدیکی بالقوه واشنگتن به مسکو نگرانی شدیدی را در کشورهای حوزه بالکتیک و بالکان و دربین روسای ناتو ایجاد کرده است.نکته دیگر این که کشورهای اتحادیه اروپایی در مورد تحریم های جدید علیه روسيه وحدت نظر ندارند و پیروزی دونالد ترامپ باعث شد "لابی روسی" در اتحادیه اروپا تقویت شود.

ولادیمیر پوتین دیروز در مراسم دریافت استوارنامه از سفرای جدید در کرمیلین اظهار داشت: ما بیانیه های قبل انتخاباتی نامزد ریاست جمهوری آمریکا( دونالد ترامپ) را شنیدیم که در راستای بازسازی روابط بین روسیه و آمریکاست. پوتین گفت : ما می فهمیم  که این اقدام با احتساب انحطاطی که متاسفانه بین روابط روسیه و آمریکا ایجاد شده است ، راه آسانی نیست . همانطوریکه گفتم تقصیر ما نیست  که روابط بین دو کشور در چنین وضعیتی قرار گرفت. اما روسیه آماده بازسازی روابط تمام عیار با آمریکاست.ترامپ بلاتردید به پوتین به عنوان یک رهبر نیرومند توجه می‌کند.مسکو بلاتردید سخنان ترامپ در مورد بجا نبودن دخالت آمریکا در امور هر منطقه و تحمیل خواسته خود به هر کس را مورد استقبال قرار می دهد. همچنین باید گفتاروپا از  پیروزی ترامپ واقعاً تکان خورده است. نخبگان سیاسی که به آمریکا دموکراتها امید بسته بودند در نتیجه پیروزی ترامپ وارد اردوی شکست خورده شدند.


نتیجه
ترامپ در شرایطی سکان هدایت ایالات متحده را بر عهده می گیرد که امروز هیچ بازیگر بزرگی نیست که از موقعیت کنونی راضی باشد.امروز بازیگران کلیدی در مورد مهم‌ترین اصول و موازین نظم جهانی با هم اختلاف داشته و مشروعیت سیاسی یکدیگر را قبول نمی‌کنند. پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث شد بحث‌های بسیاری در مورد سیاست خارجی آینده آمریکا مطرح شود. اگر شعارهای تبلیغاتی ارائه شده از سوی ترامپ در دوران ریاست جمهوری وی عملی شود می تون شاهد سودمند شدن روسیه از این امر شد. در چنین شرایطی اوضاع سیاسی کنونی  برای روسیه امکان تحکیم مواضعش را دراروپا و چین و ایران بوجود خواهد آورد. روسیه همچنین نفوذ خود را در آسیا و در خاورمیانه افزایش خواهد داد. ولی باید این نکته نیز در نظر گرفته شود که رئیس‌جمهور آمریکا در امور سیاست خارجی دست تنها تصمیم نمی‌گیرد. او از این لحاظ با محدودیت‌های کنگره مواجه مي‌شود، علاوه بر این، سرویس‌های ویژه، دستگاه دولتی، منافع کمپانی‌های آمریکایی و حتی نظر متحدان آمریکا در خارج بر نظر او اعمال نفوذ می‌کنند. به همین دلیل رفتار جنجالی ترامپ با سیاستی که در عمل پیاده خواهد شد تفاوت دارد.با این حال بعید نیست آمریکای ترامپ تلاش کند تا با روسیه معامله ای را انجام دهد اما برسر چه چیزی معلوم نیست.

احسان تقوایی؛ پژوهشگر مسائل روسیه و عضو شورای نویسندگان فراتاب

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار