فراتاب: در دل شب‌های شمال و شرق سوریه، سکوتی سنگین و غم انگیز بر فضا سایه افکنده است. در خیابان‌های ویران شده، زندگی به آرامی به پیش می‌رود، اما در چهره‌های ساکنان، نگرانی و اضطراب موج می‌زند. کودکان در کوچه‌ها بازی می‌کنند، اما هر صدای ناگهانی، آنها را به وحشت می‌اندازد. این آرامش ظاهری، تنها یک پوشش برای تنش‌های پنهان و تحرکات نظامی است که در شمال و شرق سوریه در حال شکل گیری‌اند. در این شرایط، آینده‌ای نامعلوم و تهدیدآمیز در انتظار است و همه‌جا بوی یک جنگ خاموش به مشام می‌رسد.

تحولات اخیر در شمال و شرق سوریه به عنوان یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های انسانی و سیاسی در دهه‌های اخیر، توجه بسیاری را جلب کرده است. این منطقه که شامل کُردها، عرب‌ها و اقلیت‌های دیگر می‌شود، به دلیل موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی خود، همواره مورد توجه قدرت های خارجی بوده است. از سال 2011 و آغاز جنگ داخلی سوریه، کُردها توانستند در شمال این کشور کنترل قابل توجهی را به دست آورند و خود را به عنوان یک نیروی کلیدی در مبارزه با گروه‌های افراطی مانند داعش معرفی کنند. با شکست داعش در بسیاری از مناطق، کُردها در تلاشند تا خود را به عنوان یک بازیگر مستقل و معتبر در صحنه سیاسی سوریه و منطقه تثبیت کنند. این موضوع نه تنها باعث افزایش تنش‌ها با دولت مرکزی سوریه، بلکه همچنین با ترکیه، که مخالف هرگونه خودمختاری کُردهاست، شده است. در سال‌های اخیر، ترکیه چندین عملیات نظامی در شمال سوریه انجام داده است که هدف آنها ایجاد منطقه‌ای امن برای جلوگیری از نفوذ کُردها به خاک ترکیه بوده است. این عملیات‌ها به شدت بر وضعیت انسانی در این مناطق تأثیر گذاشته و موجب آوارگی هزاران نفر شده است. همچنین، این تحولات منجر به تشدید ناآرامی‌ها و اختلافات قومی در این منطقه شده است. از سوی دیگر، ایالات متحده و دیگر کشورها نیز در این تحولات نقش دارند. حمایت‌های نظامی سیاسی از کُردها در مبارزه با داعش، به نوعی به عنوان یک سلاح دولبه برای این گروه‌ها عمل کرده است. در واقع، این حمایت‌ها موجب شده تا کُردها به یک نیروی قدرتمند در شمال سوریه تبدیل شوند، اما همزمان نیز موجب خشم و واکنش‌های ترکیه گردیده است.

وضعیت اقتصادی در شمال و شرق سوریه نیز به شدت تحت تأثیر این تحولات قرار دارد. زیرساخت‌ها و منابع طبیعی مانند نفت و آب، به دلیل درگیری‌ها و تحریم‌ها آسیب دیده‌اند. مردم عادی با مشکلات معیشتی و انسانی جدی مواجه هستند و نیاز به کمک‌های بشردوستانه در این مناطق به یک ضرورت تبدیل شده است. در نهایت، آینده شمال و شرق سوریه به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله تعاملات میان گروه‌های داخلی، سیاست‌های کشورهای همسایه و جامعه بین‌الملل.

در حالی که مردم این مناطق همچنان تلاش می‌کنند تا زندگی روزمره خود را ادامه دهند، نشانه‌های نارضایتی و ناامیدی به وضوح در چهره‌های آنها دیده می‌شود، و این امر نشان دهنده احتمال بروز واکنش‌های جدی‌تر در آینده‌ای نزدیک است.

جنگی خاموش در شمال و شرق سوریه به تدریج در حال شکل‌گیری است که نه تنها امنیت این مناطق را به خطر انداخته، بلکه ثبات کل خاورمیانه را تهدید می‌کند. با افزایش تنش‌ها میان نیروهای کُرد، دولت دمشق و ترکیه، منازعات ناپایداری به وجود آمده که می‌تواند به سرعت به درگیری‌های مسلحانه تبدیل شود. این وضعیت نه تنها به بحران انسانی منجر شده بلکه موجب تشدید فعالیت‌های گروه‌های تروریستی عمدتا تحت حمایت ترکیه نیز شده است. همزمان، کاهش نقش ایالات متحده در این منطقه، به قدرت‌های منطقه‌ای اجازه داده تا تأثیر خود را افزایش دهند و این امر می‌تواند به رقابت‌های جدیدی در عرصه ژئوپولیتیک منجر شود. در این میان، مردم این مناطق که از پیامدهای جنگ های گذشته رنج می برند، در نهایت قربانی این تنش‌های جدید خواهند بود. از سوی دیگر، دولت سوریه به تدریج در تلاش است تا کنترل خود را بر این مناطق باز پس گیرد. این موضوع می‌تواند به تنش‌های بیشتری میان کُردها و دولت دمشق منجر شود. همچنین، حضور گروه‌های مختلف شبه نظامی و تروریستی در این مناطق، وضعیت امنیتی را پیچیده‌تر کرده و بر بحران انسانی افزوده است.

با توجه به این تحولات، آینده شمال و شرق سوریه در هاله ای از ابهام قرار دارد. به نظر می‌رسد که این منطقه همچنان به عنوان کانونی برای تنش‌های سیاسی و نظامی باقی بماند. شرایط زندگی برای ساکنان آن به شدت تحت تأثیر قرار گیرد. اگر جامعه بین‌المللی نتواند به طور مؤثر وارد عمل شود، این جنگ خاموش می تواند به یک بحران تبدیل شود که نه تنها سوریه، بلکه بر کل خاورمیانه تأثیرگذار خواهد بود.

در دل شب، صدای آرام باد در میان خرابه های شهرهای شمال و شرق سوریه به گوش می‌رسد. اینجا، جایی که روزی زندگی با شور و شوق جریان داشت؛ اکنون سکوتی سنگین حاکم است. اما این سکوت، به معنای آرامش نیست. سایه‌های تنش‌های جدید بر دیوارهای این مناطق افتاده و نگرانی‌های عمیق‌تری را در دل ساکنان نشسته است. از مرزهای ترکیه تا نقاط دور افتاده، تحرکات نظامی و نارضایتی های جمعی، همه حکایت از جنگ خاموش دارند. در حالی که مردم این مناطق، به دنبال یک زندگی عادی هستند، نیروهای مختلف با منافع متضاد در تلاش هستند تا کنترل این مناطق را به دست گیرند. شاید در این شب‌های تاریک، امیدی برای فردا وجود داشته باشد، اما با هر روزی که می‌گذرد، تهدیدها و چالش‌ها به همان اندازه در حال افزایش هستند. آیا این جنگ خاموش دوباره شعله ور خواهد شد؟ در این بی‌ثباتی، تنها زمان می‌تواند پاسخ دهد.

گزارش از خشایار بوربوری – دکترای علوم سیاسی و پژوهشگر مسائل سوریه

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است