فراتاب -  گروه بین‌الملل: انتخابات شوراهای استانی عراق از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است چون شوراهای استانی اختیاراتی از جمله انتخاب استاندار، مقامات استانی، تصویب بودجه‌ها بر اساس بودجه استانی دارند. در واقع انتخابات شورای استانی بر تمرکززدایی اداری استان‌ها تمرکز دارد. استان کرکوک به دلایل منابع غنی نفتی، قومیت‌های متنوع، دخالت‌های دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، مهم‌ترین منطقه مورد مناقشه بین دولت مرکزی و اقلیم کُردستان به شمار می‌رود. کُردها بعد از سقوط صدام و از سال 2005 تا 2017 اکثریت شورای استانی، استاندار و مقام‌های مهم کرکوک را در اختیار داشتند اما در واکنش به همه پرسی 2017 نیروهای دولت مرکزی با حمایت قدرت‌های منطقه‌ای وارد استان شده و کنترل آن را از دست اقلیم کردستان خارج و راکان جبوری سرپرست استانداری کرکوک و جایگزین استاندار کُرد شد. به همین دلیل انتخاب یک استاندار کُرد، می‌تواند نفوذ سیاسی از دست رفته‌ی کُردها را بعد از 6 سال تا حدی احیا کند. در این گزارش به بررسی کرسی‌های احزاب کُردی در انتخابات برگزار شده شورای استانی کرکوک می‌پردازیم.

انتخابات  2005

در 30 ژانویه 2005 بالاخره با وجود اختلافات بین دولت مرکزی و اقلیم کُردستان، اولین انتخابات شورای استانی در سرتاسر عراق از جمله کرکوک برگزار شد. نزدیک به 400 هزار نفر در این انتخابات شرکت کردند و احزاب کُردی، عربی و ترکمنی برای کسب 41 کرسی شورای استانی کرکوک با هم به رقابت پرداختند تا سرنوشت مهم‌ترین منطقه مورد مناقشه مشخص شود.

در این انتخابات احزاب کُردی 26 کرسی، احزاب ترکمنی 9 کرسی و احزاب عربی هم 6 کرسی به دست آوردند. کُردها باتصاحب 64 درصد آراو با گرفتن اکثریت کرسی‌ها پست استانداری و مقامات مهم استانی دیگر کرکوک را به دست گرفتند. لیست واحد کُردها متشکل از حزب اتحادیه میهنی کُردستان به رهبری جلال طالبانی و حزب دمکرات کُردستان به رهبری مسعود بارزانی تاثیر زیادی در کسب اکثریت کرسی‌های شورای استانی کرکوک داشت.

انتخابات 2009 و 2013

در این دو دوره با وجود برگزاری انتخابات شورای استانی در استان‌های دیگر عراق اما به دلیل اختلاف گسترده حکومت اقلیم کُردستان و عراق بر سر  قدرت و کنترل این استان برگزار نشد.

در انتخابات شورای استانی 2009 شورای سیاسی امنیت با ارائه چند پیشنهاد خواستار برگزاری انتخابات شد که یکی از آنها تعویق انتخابات در کرکوک بود. بالاخره با اختلافات احزاب، مقام‌های دولتی و اعتراضات اعراب، انتخاب شورای استانی در کرکوک برگزار نشد. در سال 2013 نیز با ادامه اختلافات بین اقلیم کردستان و دولت مرکزی و همچنین گسترش قلمرو داعش در سرتاسر عراق، انتخابات شورای استانی در کرکوک و چند استان دیگر برگزار نشد.

انتخابات  2023

بعد از وقفه 18 ساله یعنی از سال 2005، دومین انتخابات شورای استانی کرکوک در 18 دسامبر 2023 به مانند دیگر استان‌های عراق برگزار شد. طبق اعلام کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق 559،221 نفر از بین 870،920 نفر افراد واجد شرایط، رای دادند که با میزان 65 درصدی مشارکت، بالاترین درصد را در استان‌های عراق به خود اختصاص داد.

احزاب سیاسی برای کسب 15 کرسی رقابتی و یک کرسی اقلیت‌ها به رقابت پرداختند. با اعلام نتایج نهایی احزاب کُردی 7 کرسی، احزاب عربی 6 کرسی، احزاب ترکمنی 2 کرسی و مسیحی‌ها 1 کرسی  به دست آوردند. به لحاظ درصد آرا کُردها 43 درصد، اعراب 38 درصد، ترکمن‌ها 18 درصد و مسیحی‌ها 1 درصد آرا را به خود اختصاص دادند.

کُردها با 5 لیست جداگانه در انتخابات شرکت کردند که در این بین حزب اتحادیه میهنی کُردستان با 157،649 رای به 5 کرسی رسید و حزب دمکرات کُردستان با 52،278 رای، 2 کرسی را از آن خود کرد. اما سه لیست دیگر یعنی حزب نسل‌نو با 25،910 رای، ائتلاف مشعل کرکوک با 6،879 رای  و حزب سوسیالیست کُردستان با 397 رای نتوانستند هیچ کرسی به دست بیاورند.   

با وجود از دست رفتن اکثریت شورای استانی کرکوک توسط احزاب کُردی نسبت به سال 2005 اما کُردها همچنان بیشترین کرسی و آرا را در بین قومیت‌های کرکوک به خود اختصاص دادند. در این بین گفته می‌شود با توجه به هم‌پیمانی حزب مسیحی در کرکوک با اتحادیه میهنی می‌بایست تعداد کرسی‌های موثر کُردها برای دستیابی به پست استانداری را 8 کرسی در نظر گرفت، موضوعی که آنها را شانس نخست کسب مجدد این پست می‌کند.

گزارش از سجاد حشمتی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است