فراتاب: آقا بزرگ فردی هفتاد و چند ساله که اخیرا مبتلا به کرونا گشته و ده روز تمام زیر کپسول اکسیژن در آی‌سی‌یو بود. بچه‌هایش با تضرع ندای امن یجیب سر می­دادند. آقا بزرگ این روزها ساعاتی خیره به شاخ و برگ­های خزان دیده­‌ی چند درخت داخل باغچه می­شود و با کسی دل و دماغ حرف زدن ندارد و گاهی نفسی عمیق می­کشد و دانه­ای از مرواریدهای تسبیح­اش را رها می­کند. او از جمع هراس دارد و دیگر عادت پیاده­روی خود را فراموش کرده­است. حالات آقابزرگ گویا نشان از آثار روانشناختی کرونا است.

دکتر پگاه صیدی روان­شناس و استاد دانشگاه گرمیان کردستان در این باره می­گوید: «به­طور کلی اثرات شیوع این ویروس مختص به خانواده­های کرونا­زده یا به عبارتی خانواده­هایی که تشخیص ابتلا برای اعضای آن­ها داده ­شده نیست. می­توان گفت همه خانواده­ها به نوعی کرونا­زده محسوب می­شوند چرا که مراقبت­های بهداشی برای جلوگیری از انتشار ویروس تمام افراد جامعه را تحت تاثیر قرار ­داده­است، محدود شدن مناسبات اجتماعی تغییر روابط اجتماعی از روابط حقیقی به روابط مجازی حتی تغییر در الگوی پوشش یا فعالیت­های بدنی اثراتی هستند که لزوما محدود به خانواده­هایی با فرد مبتلا به ویروس نیستند اما در همان حال این تغییرات به دلیل اینکه در ابعاد وسیع اتفاق­افتاده و در زمان محدود و زیر فشار و استرس ایجاد ­شده­است می­تواند زمینه را برای ابتلا یا تشدید حالات روانشناختی فراهم کرده­باشد.»

انگ در خانواده های کرونازده

از سویی خانواده­هایی که در آن­ها عضو یا عضوی با تشخیص ابتلا وجود داشته شرایط دشوارتری را تجربه کرده­اند چرا که علاوه بر فشارهای اشاره شده که همگانی بودند، چالش­های جدیدی هم پیش روی این خانواده­ها قرار داشت. به عنوان مثال شرم از اظهار اینکه کسی در خانواده به ویروس آلوده­شده به ویژه در موج اول که نوعی انگ (استیگما) نسبت به این بیماری وجود داشت باعث می­شد این خانواده­ها بیشتر و بیشتر در انزوایی ناخواسته قرار­بگیرند و از حمایت­های اجتماعی لازم که نقش حیاتی در فرایند بهبودی دارد محروم شوند. این امر به ویژه برای خانواده­هایی که عضو یا اعضایی را براثر ابتلا به این ویروس از دست می­دادند شدیدتر هم بود چرا که بخشی حیاتی از پروسه سازگاری با فقدان برخوردداری از همدردی و غم­خواری بستگان و آشنایان است که بازهم به دلیل شرایط خاص و عدم امکان برگذاری مجالس ترحیم این امکان نیز از بین رفته و شرایط را بیش از پیش دشوار کرده­ است.

افراد آسیب‌پذیر در شرایط کرونایی

اگرچه در حالت‌هایی مانند پاندومی یک ویروس یا آشفتگی­های اجتماعی سیاسی همه اقشار جامعه در خطر ابتلا یا تشدید مشکلات روانشناختی هستند با این حال برخی گروه­ها نسبت به سایرین آسیب‌پذیرتر هستند به عنوان مثال افرادی که زمینه و آمادگی ابتلا به مشکلات روانشناختی خصوصا اختلالات اضطرابی را دارند در شرایط مشابه بیش از سایرین در معرض بروز یا تشدید نشانه­ها قرار­دارند. همین­طور افرادی که بیماری­های مزمن و خاص دارند (مانند دیابت که نیاز به مراجعه و ارتباط مستمر با کادر درمان دارد) افراد سالمند و کودکان که حفظ روابط اجتماعی فاکتور مهم در مراقبت­های سلامت روانی آن­ها محسوب می­شود و افرادی که از حمایت­های اجتماعی لازم برخوردار نیستند مانند اقلیت­ها یا افرادی که بیمه­های سلامتی و خدمات رفاهی ندارد نیز از گروه­های آسیب­پذیر محسوب می­شوند.

با اصرار و همراهی یکی از نوه­های آقابزرگ، امروز برای مدت خیلی کوتاه و رعایت وسواس گونه­ی پروتکل­های بهداشتی چند دقیقه­ای به پیاده­روی رفتند. او همچنان خاطرات هم­اتاقی خود را که با گلویی پاره زندگی را وداع گفت فراموش نکرده و بند ترس به ابتلا از ذهن او بریده نمی­شود.  

نویسنده: شیلا زارعی _ ارشد روان­شناسی تربیتی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است