فراتاب - گروه اندیشه: دوازدهمین مجمع امور اقلیت های شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در مقر اروپایی این سازمان در شهر ژنو با حضور صدها چهره دانشگاهی، پژوهشگر و مراکز غیردولتی و علمی مختلف آغاز به کار کرده است. این دوره از اجلاس اختصاص به تنوع زبانی، حمایت از زبان مادری، تاکید تلاش جهانی، منطقه ای و ملی برای حفظ و حمایت از زبان های مختلف رایج در جهان امروز است. از ایران نیز اساتید، پژوهشگران و مراکز تخصصی و نیز مردم نهاد چندی به دعوت این سازمان حضور پیدا کرده اند همین موضوع تبدیل به بهانه ای شد تا با دکتر حمید حشمدار مدیر عامل مرکز گفتمان صلح برای همه که در این اجلاس شرکت کرده است داشته باشیم لازم به ذکر است دکتر حشمدار مدرس علوم سیاسی در دانشگاه آزاد اسلامی کرج بوده و فعالیت های تخصصی چندی در زمینه صلح داشته اند.
جناب دکتر لطفا در ابتدا بگویید اجلاس مجمع اقلیت های سازمان ملل متحد دارای چه اهمیتی است؟
همانطور که مستحضر هستید طی دو دهه اخیر و با توجه به تحولاتی که در زمینه جهانی شدن تحت سایه پیشرفت های تکنولوژیک و رسانه ای نظیر گسترش نت، شبکه های ماهواره ای، شبکه های اجتماعی و ... شده است، در نتیجه ایده کوچک تر شدن جهان و افزایش ارتباطات وارد فاز عملیاتی جدی شده است یکی از خروجی های این ایده، افزایش توجه به گروه های اقلیت و هویتی در ابعاد مختلف از جمله در زمینه زبانی است. امروزه سازمان ملل متحد و اعضای آن تلاش برای حفظ تنوع و تعدد زبانی و هویتی را به عنوان یکی از میراث های مهم فرهنگ و تمدن جهانی بشر، مورد تاکید و توجه دارند. در همین راستا مجمع اقلیت های سازمان ملل متحد فعالیت های چندی را طی سال برگزار می کند که معمولاً برای ارائه گزارشی از این فعالیت ها و نیز بررسی وضع موجود و در کنار آن همفکری و برنامه ریزی برای آینده بصورت سالانه در مقر اروپایی این سازمان اجلاسی را برگزار می کند. اجلاس امسال این مجمع، به حفظ و حمایت از تنوع زبانی و ... اختصاص پیدا کرده است.
از نظر تنوع زبانی و هویتی ایران دارای چه وضعیت و جایگاهی است؟
ایران تاریخی ترین و طبیعی ترین دولت موجود در خاورمیانه است سرزمینی که گسترده فرهنگی و تمدنی آن بسیار فراتر از مرزهای سیاسی اش است. بسیاری از گروههای ملی، قومی و مذهبی خود را در خاورمیانه ایرانی می دانند و فرهنگ و تمدن ایرانی در گوشه گوشه این منطقه جاری است. طبیعتا از منظر زبانی نیز وضع به همین گونه است و زبان های ایرانی و نیز رایج در سرزمین ایران بسیار متنوع و متعدد هستند و حاکم بودن فرهنگ تساهل و تسامح و همزیستی مسالمت آمیز باعث شده است تا طی تاریخ در ایران فرهنگی این تنوع ها مورد حافظت و پاسداشت قرار بگیرند و لذا بسیاری از آنها تا به امروز باقی مانده اند. به همین دلیل شاهد هستیم علاوه بر زبان های مربوط به خانواده زبان های ایرانی نظیر فارسی، کُردی و بلوچی دیگر زبان ها نیز نظیر ترکی و عربی در کنار دهها گویش مختلف دیگر همچنان در کشورمان رایج است و در حقیقت رنگین کمانی از همزیستی صلح آمیز و برادرانه را سبب شده اند که همین امر باعث غنای هرچه بیشتر فرهنگ و تمدن ایرانی و در نتیجه عمق قدرت نرم کشور شده است.
در مجمع امسال چه گروههایی و افرادی شرکت کرده اند؟
فلسفه مجمع اقلیت های سازمان ملل متحد همانطور که از اسمش پیداست، تمرکز و تاکید بیشتر بر گروه ها و نهادهای غیردولتی و عمدتاً مردم نهاد و مراکز آکادمیک و پژوهشی مستقل است. همچنین این مجمع فرصت و محلی است برای آنکه آنانی که در جهان دارای تریبون و فرصتی برای معرفی خود نیستند، بتوانند آزادانه از مشکلات و مسائل و یا تجارب خود بگویند. به همین دلیل هرساله شاهد هستیم گروهها و افراد بسیار مختلفی از کشورهای مختلف جهان در آن شرکت می کنند و نکته قابل تامل این است که این گروهها بطور مستقیم برای ورود به این نشست هماهنگی انجام می دهند در نتیجه ممکن است از برخی از کشورها دهها گروه و فرد مختلف و گاه دارای دیدگاه های متعارض شرکت کنند. در همین چارچوب امسال نیز از گروهها و افرادی دعوت به عمل آمده است که با توجه به محور اعلام شده با موضوع زبان اعم از تنوع زبانی، زبان اقلیت ها، زبان مادری و ... فعالیت مستقیم و یا موثر و مرتبطی داشته باشند.
از ایران چه گروهها و افرادی در این نشست حضور پیدا کرده اند؟
چندین گروه و سازمان مردم نهاد و علمی از داخل کشور در این اجلاس حضور پیدا کرده اند. بسیاری از این گروه ها با محوریت «مرکز گفتمان صلح برای همه» موفق شده اند در این نشست حضور پیدا کنند. ما سعی نمودیم با توجه به واقعیات کشور بتوانیم با دست پر و البته مستند و واقع بینانه تنوعات زبانی و اقدامات صورت گرفته در این حوزه را به جهانیان نشان دهیم. به همین دلیل چند استاد برجسته دانشگاهی و پژوهشگران فعال را در این سفر همراه داریم. همچنین دومین شماره فصلنامه تخصصی «صلح برای همه» به موضوع تنوع زبانی در ایران اختصاص پیدا کرد و چون پیش بینی می کردیم این فصلنامه همزمان با این نشست منتشر شود، لذا آن را در دو زبان فارسی و انگلیسی تهیه کردیم و علاوه بر نسخه آنلاین آن، نسخه مکتوب و چاپی اش را نیز در نشست در میان متخصصین و برخی تصمیم گیران و اندیشمندان در حوزه زبانی توزیع نمودیم. همچنین علاوه بر بنده تنی چند از دیگر اساتید ایرانی سخنرانی هایی در این حوزه داشتند.
در کل پیام ایران به نشست مجمع امور اقلیت ها چه هست؟
ما بر اساس تجربه زیسته و هزاران ساله خود در ایران به جهانیان تاکید داریم، که تنوع یک فرصت است و نه یک تهدید، و ما برای همزیستی مسالمت آمیز و موثر می بایست تنوعات اعم از فکری، دینی و زبانی را بپذیریم و در فضایی توام با احترام، برادری و برابری و مشارکت جویانه زندگی کنیم. تجربه زیست اقوام و گروههای مختلف ایرانی از یکسو و زنده ماندن بیشتر زبان های رایج تاریخی در سرزمین ایران و مناطق پیرامونی آن که متاثر از ایران فرهنگی است، خود موید این ادعای ماست. در نتیجه تاکید داریم که زبان ها و حفظ آنها یک میراث بزرگ تمدنی برای کل بشر است و هریک از ما در هرکجا که هستیم برای حفظ زبانها و گویش ها که با خطرات بزرگی روبرو هستند، باید بیش از پیش بکوشیم.
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
