فراتاب به نقل از کریستین ساینس مانیتور ـ اوباما در سفر روز چهارشنبه‌اش به عربستان سعودی، از نزدیک خواهد دید که شاخصۀ اصلی دکترین سیاست خارجی‌اش چگونه در این کشور به منصۀ ظهور رسیده است. احتمالاً آنچه که درخواهد یافت این است که متحدانی که روز به روز بیشتر اختیار عمل اقدامات خود را برعهده بگیرند، همواره در مسیری که خوشایند ایالات متحده باشد، گام برنخواهند داشت.
در مورد عربستان سعودی، می‌توان به جنگی که حدود یک سال پیش در همسایۀ جنوبی خود، یعنی یمن، برای مقابله با حوثی‌هایی که از سوی ایران پشتیبانی می‌شوند راه انداخت، اشاره کرد. سعودی‌ها در باتلاق جنگی که با رنج و کشتار بسیار برای غیرنظامیان همراه بوده، گیر کرده‌اند و از طرف دیگر با این کار علاوه بر صاف کردن مسیر برای حضور القاعده در شبه‌جزیرۀ عرب، خود را درگیر جنگی نیابتی با رقیب بزرگشان، یعنی ایران نیز کرده‌اند.
از نظر فردریک وهری، کارشناس خلیج فارس در موسسۀ صلح کارنگی واشنگتن، نتیجه، بدل به یک چوب دو سر طلا شده است. او می‌گوید: "ما (آمریکا) دلمان می‌خواهد که آنها مسئولیت بیشتری را در قبال خودشان بپذیریند، اما وقتی سعی می‌کنند چنین کاری کنند، اغلب به بی‌ثباتی دامن می‌زنند.
بخشی از دلایل سفر اوباما به ریاض، به قولی بازمی‌گردد که او یک سال پیش در نشستی با کشورهای حاشیۀ خلیج که در کمپ دیوید برگزار شد، به آنها داد. او در آن نشست قول داد تا مباحث نشست، امسال در نشستی دیگر در منطقه، دنبال شود. این دیدار میان ایالات متحده و شورای همکاری خلیج فارس، پنج‌شنبۀ این هفته در ریاض برگزار خواهد شد.
اوباما در مصاحبه‌ای که در شمارۀ ماه آوریل مجلۀ آتلانتیک به چاپ رسید، "مفت‌خوران"، از جمله عربستان سعودی، را که از دیرباز شدیداً برای تامین امنیت ملی‌شان به آمریکا وابسته بوده‌اند را مورد سرزنش قرار داد.اما سعودی‌ها هم بی‌کار نبوده‌اند و حداقل از زمان آغاز ریاست جمهوری اوباما، و با شدت گرفتن تلاشهایش برای رسیدن به یک توافق اتمی با ایران، سعی کرده‌اند تا مسیری مستقل‌تر را در پیش بگیرند. حال اختلافی که وجود دارد، بر سر مسیری است که این عربستان سعودیِ فعالتر از گذشته، باید در پیش بگیرد.
آنتونی کوردزمن، تحلیلگر امنیت ملی و کارشناس عربستان سعودی در مرکز تحقیقات استراتژیک و بین‌الملل در واشنگتن، می‌گوید: "برایم عجیب است که اوباما چطور سعودی‌ها را به اینکه بارشان را به شانۀ دیگران می‌اندازند متهم می‌کند."
آقای کوردزمن معتقد است که سعودی‌ها به نسبت آمریکا، به خصوص با توجه به اقدامات سعودی‌ها در سوریه، عراق و اخیراً در یمن،"صدای نظامی بلندتری در منطقه دارند"، و تنش میان آمریکا و عربستان نه به غیرفعال بودن سعودی‌ها، که به تفاوت میان اولویت‌ها بازمی‌گردد. در این میان، اولین و مهمترین اختلاف نظر دو کشور به ایران مربوط است.
به گفتۀ کوردزمن، هزینه‌های دفاعی عربستان معادل 14 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. این میزان هزینه، که حتی با وجود سقوط قیمت نفت ادامه یافته، صرفاً برای نظاره‌گر بودن صرف نمی‌شود.
دیدار ریاض باید به عربستان و آمریکا اجازه دهد تا اختلافات را کم کنند. وهری می‌گوید: "این فرصتی است تا دو کشور روابطشان را تثبیت کنند و آن را به سمتی متفاوت رهنمون کنند."
این امر می‌تواند شامل تلاش برای دلجویی در مورد مصاحبۀ اوباما با آتلانتیک هم باشد. همچنین انتظار می‌رود تا اوباما بر این موضوع تاکید کند که ایالات متحده، همچون سعودی‌ها، عمیقاً در مورد ایران نگران است و از توسعۀ موشکی ایران، آزمایشهای موشکی اخیر این کشور و حضورش در سوریه و یمن ابراز نگرانی کند.
از سوی دیگر، در بخش "از شما انتظار بیشتری داریم"ِ ماجرا، انتظار می‌رود که اوباما از سعودی‌ها بخواهد تا تلاششان در مبارزه علیه داعش را به خصوص از لحاظ مالی، افزایش دهند و در مسائل داخلی نیز، به سمت اصلاحات سیاسی قدم بردارند.
سعودی‌ها به همراه سایر رهبران کشورهای حاشیۀ خلیج فارس که در نشست پنجشنبه حاضر خواهند بود، در پس ذهن خود می‌دانند که رهبر فعلی آمریکا تا چند ماه آینده رفتنی است.
پری کاماک، کارشناس منطقه در موسسۀ کارنگی، می‌گوید: "این رهبران بی‌صبرانه منتظر رفتن دولت اوباما هستند." اما بعید است که رییس جمهور بعدی آمریکا، هر که که باشد، آنها را به آرزویشان برساند.کاماک، که سابقاً در وزارت خارجۀ آمریکا تحلیلگر خاورمیانه بوده است، می‌گوید: "آنها امیدوارند که یک رهبر جدید در ایالات متحده، اوضاع را به همان روالی که دهه‌ها برقرار بود باز گرداند. اما من کاملاً چنین اتفاقی را بعید می‌دانم."
مسلماً اوباما بعدها در مورد رفتارهای دوران ریاست جمهوریش که منجر به آزردگی شرکای آمریکا شد، مورد پرسش قرار خواهد گرفت.
اما در حالی که اسلامگرایی افراطی و جنگ داخلی سوریه، همچنان آمریکا را درگیر خاورمیانه نگاه خواهند داشت، کاماک و دیگران معتقدند که عوامل دیگر، نظیر کاهش وابستگی آمریکا به نفت خاورمیانه و ادامۀ اجرای توافق با ایران، باعث خواهند شد تا روزهای خوش گذشته در روابط آمریکا و کشورهای حاشیۀ خلیج فارس را دیگر هرگز شاهد نباشیم.
منبع: فرارو
