موضوع قرارداد نفتی ایران و توتال باعث شده است که در محافل سیاسی و خبری کشور بحث هایی مبنی بر مفید بودن یا نبودن این قرارداد ایجاد شود. مباحثی که مخالفین دولت را تحریک کرده است تا این قرارداد را با قرارداد های دارسی و ترکمانچای مقایسه کنند.
اما نگاه به این قرارداد نشان می دهد که تایید این قرارداد از طرف مقامات حاکمیتی هر دو کشور ایران و فرانسه انجام شده است و با مواضع سیاسی کلان این دو کشور مغایرتی ندارد. اما برخی از رسانه های داخلی تلاش دارند تا از هر رویداد اقتصادی یک تنش سیاسی ایجاد کنند تا به نوعی اقدامات دولت حاضر را بر خلاف سیاست های کشور جلوه دهند و به عبارت دیگر از آب گل آلود ماهی بگیرند.
یکی از این رسانه ها قرارداد توتال را پاداشی به خیانت های فرانسه تعبیر کرده است و دیگری بر این باور است که 50 درصد پارس جنوبی به فرانس تقدیم شده است.
البته این موضوع گفتنی است که این قرارداد باز هم توسط سیاست گذاران کشور بررسی خواهد شد. با این حال این موضوع که گفته می شود این قرارداد پاداشی به فرانسه است با این تفکر ایجاد شده است که 50 درصد از درآمد پارس جنوبی به فرانسه خواهد رسید.
این در حالی است که رسانه های خارجی از جمله رسانه های چین، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا و آلمان بر این باورند که این قرارداد دستاوردی مستقیم برای توافق هسته ای ایران و برجام است و چنین قراردادی باعث شده است تا اعتنا به تحریم های آمریکا در سطح جهان کاهش یابد. از طرفی از دیدگه رسانه های مذکور این موضوع بیشتر جنبه اقتصادی دارد تا سیاسی و ایران و توتال فعالیت های درآمدزا و مفیدی را آغاز کرده اند. با این حال برخی رسانه های داخلی همچنان تلاش بر سیاسی کردن فضای موجود دارند.
با این حال چندی پیش امیر حسین زمانی نیا معاون وزیر نفت ر امور بین الملل این موضوع را خاطر نشان کرد که سیاسی کردن قرارداد های نفتی نوعی خود فریبی است.
بر این اساس باید دید که آیا واقعا این قرارداد پاداشی به فرانسه است یا خیر؟
اما وزیر نفت در خصوص این قرارداد گفت: بعضی ها گفته اند 50 درصد و بعضی ها گفته اند 70 درصد کل درآمد میدان نفتی مان را به خارجی می دهیم، این حرف غلط است. حدود 84 میلیارد دلار سهم ایران از قرارداد توتال خواهد بود.
بیژن زنگنه روز گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت یاد آور شد: پیش از این توضیحات لازم را ارائه کرده بودم و باز هم الان می گویم که ارزش خالص آنچه که سرمایه گذاری کردیم، حدود 5 میلیارد دلار است، البته توتال بیش از این و نزدیک 6 میلیارد دلار ارزش خواهد آورد. برآورد ما این است که 1 میلیارد آن صرف مالیات و عوارض به دستگاه های دولتی خواهد شد.
وی ادامه داد: همانطور که پیش از این هم گفته بودیم، 50.1 دهم درصد این قرارداد سهم توتال و 30 درصد سهم شرکت ملی نفت چین است و 19.9 دهم سهم شرکت ایرانی پترو پارس است. اصل پول و سود آن حداکثر 50 درصد تولید میدانی است.
زنگنه در پاسخ به برخی شایعات گفت: بعضی‌ها گفته اند 50 درصد و بعضی ها گفته اند 70 درصد کل درآمد میدان را به خارجی ها دادیم، این حرف غلط است. ما گفته ایم درآمد ما از این میدان در طول عمرش با نفت 50 دلار حدود 84 میلیارد دلار خواهد شد ولی آنچه که توتال و مجموعه اش طی 20 سال، طبق آنچه که به تصویب شورای اقتصاد هم رسیده حدود 12 میلیارد دلار خواهد بود، یعنی چیزی حدود کمتر از 15 درصد درآمد کل میدان در طول عمر میدان خواهد بود.
وزیر نفت در همین راستا ادامه داد: وقتی که دوره بازپرداخت طولانی می شود طبیعتا مبلغ هم بیشتر می‌شود. در قرارداد های متقابل هم که داشتیم همین مقدار دو برابر را تجربه می کردیم. این کاری است که نوعی سرمایه گذاری خارجی تلقی می شود و در شرایطی که بعضی ها از جمله دشمنان ما در آن طرف اقیانوس ها و چه دشمنان ما در منطقه، می خواستند تحریم ها ادامه پیدا کند و هرگونه سرمایه گذاری خارجی در ایران شکل نگیرد ما این حرکت بزرگ را توسط دو شرکت بزرگ معتبر نفتی دنیا انجام داده ایم. امیدواریم که این کار برای بخش نفت و سایر بخش ها راهگشا باشد.
وی در ارتباط با حضور شرکت توتال در حوزه پتروشیمی نیز گفت: بحث ایجاد سرمایه گذاری زنجیره ای توسط شرکت توتال انجام شده است که در دست مذاکره جدی است. یادداشت تفاهم آن برای نهایی شدن مذاکره می‌شود. بحث ها را تا نهایی نشدند خیلی اعلام نمی کنیم، وقتی که نهایی شد ان شاء‌الله آن را اعلام می‌کنیم.
زنگنه در ادامه تصریح کرد: ما اولویت هایمان را در جلسه قرارداد با توتال اعلام کرده ایم و گفته ایم که میدان های مشترک اولویت ما هستند. میدان آزادگان، میدان یاران، میدان یادآوران، میدان‌های پارس جنوبی و میادین مشترکی که در ایلام داریم و همینطور میدان هایی برای افزایش بازیافت نیز جزو اولویت های ما هستند.
از طرفی هم بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشور در مورد اهمیت امضای قرارداد کلان گازی بین ایران و شرکت فرانسوی توتال و پیام های انعقاد این قرارداد به ایسنا گفت: حضور توتال در این کنسرسیوم بیان گر پیام یا پیام های گوناگونی است که می‌تواند مخاطبان بسیاری داشته باشد و من نمی توانم به تمامی ابعاد و آثار این پیام ها در این لحظه خاص بیانی صریح و روشن داشته باشم، ولی در یک برداشت ساده باید گفت که "فرانسه امانوئل مکرون مصمم است به حضور جدی تر خود در بازار ایران استمرار بخشد.
وی ادامه داد: اتحادیه اروپا مصمم به استمرار اجرای برجام و باقی ماندن بر تعهدات و توافقات خود در مورد برجام است، آن هم در شرایطی که آمریکای ترامپ هر از گاهی کلامی تحریک آمیز و غیر واقع بینانه پیرامون برجام و تهدید به در راه بودن تحریم های جدید علیه ایران می کند یا به دنبال تبلیعات منفی و ایجاد فضای روانی ناسالم در سطح جهان نسبت به ایران برای ایجاد تردید و نگرانی یا همان "ایران هراسی" به منظور جلوگیری از حضور موسسات و شرکت های بزرگ اقتصادی، صنعتی، مالی و بانکی در سطح جهان و به خصوص اروپا در ایران است و این یکی از پیام های مهم این قرارداد کلان بین ایران و اروپا و جهان است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد که این قرارداد خط بطلانی بر برخی تحلیل‌ها و نظریه‌های افراطی و بدبینانه است.
وی در همین چارچوب خاطرنشان کرد: این قرارداد پیامی به برخی کشور های منطقه و تحولات آن و تمامی تندروها و افراطی های جنگ طلب در عرصه جهانی است. شاید در یک بررسی دقیق و در یک محیط واقع بینانه، آثار خاص این قرارداد می تواند این باشد که در برخی محافل داخلی هنوز عده ای اسیر تحلیل های شخصی و پیش داوری در سیاست خارجی هستند و بدون آگاهی های لازم به پیش داوری و قضاوت های عجولانه می پردازند.
این دیپلمات کشورمان با اشاره به برخی خبرسازی های نادرست روزهای گذشته برخی از رسانه ها مبنی بر این که اتحادیه اروپا همزمان با سفر ظریف به تعدادی از کشورهای عضو این اتحادیه، تحریم های جدیدی علیه ایران اعمال کرده است اظهار کرد: انعقاد این قرارداد بار دیگر نادرست بودن این ادعا ها را ثابت کرد و نشان داد که اتحادیه اروپا، بر اساس برجام و تعهدات بین المللی طرف های متعاهد وفق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تا حد بسیاری برای اجرای تعهدات خود تلاش کرده است و باید آموخت در رابطه با برخی مکانیزم های بسیار پیچیده مانند ساختار اتحادیه اروپا، آن هم در روند تصمیم گیری و تصمیم سازی باید با درک دقیق تر و با آرامش بیشتری به قضاوت پرداخت.
در نتیجه می توان گفت با توجه به میزان در آمد توتال از این قرارداد با توجه به سرمایه ای که می آورد موضوعی کاملا معمول است. بر این اساس این که گفته اند ایران نیمی از پارس جنوبی را در ازای خیانت های فرانسه به آنها داد، قضاوتی عجولانه است. پیش تر نیز بیان شده بود که فرانسه که به تعبیر بسیاری از فعالان سیاسی کشور همپیمان آمریکا است، مجوز این قرارداد را به توتال داده است، چون ایران را بازاری پویا می داند و همکاری با ایران را ارجح تر از آمریکا ارزیابی می کند.
بر این اساس می توان دریافت قراردادی که سود آوری اش برای کشورمان بسیار بیشتر از توتال است را به هیچ وجه نمی توان پاداشی به فرانسه خواند. این قرارداد که اولیا IPC منعقد شده است، گواهی است بر توان جذب سرمایه این مدل قراردادی، بنابراین باید تلاش کرد تا این مدل را برای جذب سرمایه و تکنولوژی و در نهایت توسعه اقتصاد کشور یاری کرد.
