فراتاب - گروه بین الملل: روزنامه صهیونیستی جروزالم پست در تحلیلی به بررسی عوامل موثر در نزدیکی سیاسی دوباره آنکارا و تل آویو پرداخته است، مشروح این تحلیل در ادامه خواهد آمد:
برای درک بهتر خاورمیانه می‌توان آن را به دو دسته اصلی تقسیم کرد، ستون‌ها و پرکننده ستون‌ها یعنی آنهایی که میان ستون‌ها هستند. ترکیه و اسرائیل در حال از سرگرفتن روابط عادی شان هستند. این چرخش سیاست خارجی و منطقه ای ترکیه پس از آن رخ داد که روابط این کشور با اکثر همسایگانش و همچنین جاه‌طلبی های دست نیافتنی اش برای تبدیل شدن به قدرت و بازیگر اصلی در خاورمیانه به بن بست رسید.
بحرانی که شش سال پیش میان دو کشور ایجاد شد، روابط میان ترکیه و اسرائیل را وارد مرحله‌ی متفاوتی کرد. وجهه و تصویر اسرائیل در منظر مردم ترکیه تغییر یافت و مردم ترکیه بیش از آنکه به اسرائیل از نقطه‌نظر سیاسی بنگرند، به آن از دیدگاه مذهبی می‌نگریستند، دیدگاهی که با نقطه‌نظر جهان عرب هم‌پوشانی داشت.
ماهیت روابط میان تل‌آویو و آنکارا به عنوان دو قدرت منطقه‌ای بر توازن قدرت در منطقه‌ای وسیع‌تر تأثیر خواهد گذاشت. امروزه در خاورمیانه در نتیجه تغییر رژیم در عراق و «بهار عربی»، نظم پسا‌جنگ سردی دیگر مانند گذشته نیست. نظم و توازن قدرت کنونی در خاورمیانه متزلزل و شکننده است و در بسیاری از کشورها، مرکز کنترل چندانی بر امور داخلی ندارد.
فقدان نظم در خاورمیانه، قدرت های منطقه ای و جهانی را به مداخله برای تحمیل و پیشبرد دستور کار و برنامه‌های خود فرا خوانده است. این وضعیت، الگو و شکل کلی خاورمیانه از زمان بازی بزرگ (Great Game) در دهه 1800 بوده است که در آن تقابل طولانی میان امپراتوری‌های بریتانیا و روسیه در افغانستان و مناطق پیرامونی آن متمرکز شده بود.
به‌منظور درک این وضعیت می‌توان دولت‌های خاورمیانه را به دو دسته اصلی یعنی، ستون‌ها (قدرت‌های منطقه‌ای شامل ایران، ترکیه، عربستان سعودی و اسرائیل) و دولت‌هایی که در میان این ستون‌ها قرار می‌گیرند، تقسیم کرد.
ستون‌ها به اشکال مختلف با یکدیگر در تعامل هستند و به ندرت پیش می‌آید وارد منازعه با یکدیگر شوند. فقدان توان کافی یک قدرت منطقه‌ای برای تحمیل هژمونی‌اش این کشورها را در یک نبرد دائمی قرار داده که به تبع آن هر کدام از این بازیگران از معمای امنیتی رنج می‌برند. این عامل منبع اکثر تنش‌ها می‌باشد. کشورهای ستون از تنش‌های داخل کشورهای حائل و ضعیف برای گسترش حوزه‌های نفوذ خود منتفع می‌شوند و هرگونه تهدید امنیتی را از خود دور می‌کنند.
بسیاری از کشورهای ستون (محور) در منطقه برای تبدیل شدن به قدرت هژمونیک مجبورند در مقابل دیگر کشورهای ستون قرار بگیرند. اسرائیل و ترکیه نیز از این قاعده مستثنا نیستند. برای تقریباً یک دهه ترکیه از احساس قدرت منطقه‌ای بودن و الگو بودن برای بقیه کشورهای منطقه بهره برده است. برای تحقق بخشیدن به این امر ترکیه بازی کلاسیکی در منطقه اجرا کرد: دیو ساختن از اسرائیل.
اسرائیل به عنوان یک ابزار ساده برای تحریک و بسیج مسلمانان در نظر گرفته می‌شود؛ بازی که از سوی صدام حسین دیکتاتور سابق عراق، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و برخی رهبران تندروی دیگر سالهای اخیر در خاورمیانه اجرا شده است.
زمانی‌که روابط میان اسرائیل و ترکیه تیره شد، اسرائیلی‌ها آشکارا شروع به ابراز حمایت خود از حق تعیین سرنوشت کُردها کردند در حالیکه ترکیه مخالف و نگران روابط میان کردها و اسرائیل بوده است و روابط میان اسرائیل و ترکیه در گذشته مانعی برای اسرائیل بود تا روابطش را با کُردها بهبود بخشد
کُردها در خاورمیانه
اما در این بین کُردها در میان آن دسته‌ای قرار می‌گیرند که از این دینامیک‌ها تأثیر پذیرفته‌اند. آرمان کردها برای تعیین حق سرنوشت معمولا در چارچوب موضوع ایجاد اسرائیل دوم توصیف شده است. این داستان برای مذهبی‌ها، ناسیونالیست‌ها، پان ناسیونالیست‌ها و همچنین رئالیست‌ها خوشایند است. دیدن شباهت میان کُردها و اسرائیل در خاورمیانه موضوعی کلیشه‌ای و رایج است.
زمانی‌که روابط میان اسرائیل و ترکیه تیره شد، اسرائیلی‌ها آشکارا شروع به ابراز حمایت خود از حق تعیین سرنوشت کُردها کردند در حالیکه ترکیه مخالف و نگران روابط میان کردها و اسرائیل بوده است و روابط میان اسرائیل و ترکیه در گذشته مانعی برای اسرائیل بود تا روابطش را با کُردها بهبود بخشد. حال سئوال این است که آیا این موضوع باز هم به واقعیت خواهد پیوست؟ همانطور که کارشناسان تأکید می‌کنند در عادی‌سازی جاری روابط میان اسرائیل و ترکیه، کردها هستند که ترکیه را به سمت بازگشت به اسرائیل سوق می‌دهند. بنابراین یکی از فاکتورهای اصلی در برنامه جدید ترکیه برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل، کُردها هستند. اگر در گذشته، کُردهایی که ترکیه با آنها مخالف بود، کُردهای عراق بودند امروز شرایط متفاوت است. کردهای عراق امروزه روابط نزدیکی با ترکیه دارند، با این وجود، یک رابطه لرزان و ضعیفی عمدتا میان نخبگان دو حزب اصلی در هر دو سو ایجاد شده است. این مسأله باعث شده تا کردها در میز مذاکرات مربوط به کردهای سوریه عمدتا از سوی بازیگران بزرگ جهانی یعنی روسیه و آمریکا شرکت داده شوند. معذرت خواهی از روسیه و بازسازی رابطه با اسرائیل نشان‌دهنده‌ی چرخشی در سیاست ترکیه برای متوقف کردن به رسمیت شناختن بین‌المللی منطقه کردنشین و به اصطلاح کُردها «روژآوا» می‌باشد. هدف ترکیه از عادی‌سازی روابط با اسرائیل توجه بیشتر به نگرانی‌هایش در مورد کردهای سوریه از سوی حامی دوفاکتوی روژاوا یعنی ایالات متحده آمریکا است. و همین امر باعث نگرانی کُردها از توافق میان تل آویو و آنکارا شده است چرا که باور عمومی آنها این است توافق مذکور مانعی در روند رو به رشد آنها در خاورمیانه به شمار می رود.
منبع: جروزالم پست / برگردان به فارسی: محمد بهرامی
