فراتاب: چرا و چگونه برخی جوامع انسانی به آزادی رسیده‌اند و برخی دیگر در راه رسیدن به آن شکست خورده‌اند؟  ... من به انتظار کشیدن عادت دارم. من در همه جا باید انتظار بکشم. ولی بدترین چیز آن است که تو را به این طرف و آن طرف می‌فرستند ... من دو هفته پیش آمدم؛ به من گفتند سه روز دیگر برگردم. برگشتم و دفتر بسته بود. روز بعد سر زدم و گفتند هیچ بودجه‌ای برای برنامه وجود ندارد. پس باید صبر کنی چون اوضاع اینجا این طوری است باید بارها و بارها سر بزنی و اگر سر و کله‌ات پیدا نشود هیچ چیز گیرت نمی‌آید.

متن کامل معرفی این کتاب اثردارون عجم اوغلو و جیمز ای. رابینسون را در لینک زیر می‌توانید مطالعه کنید.

مقدمه

فراتاب: این کتاب درباره آزادی است. درباره دالان باریک آزادی و مسیر پر دست‌اندازی که برای رسیدن به یک توازن میان لویاتان و جامعه نیاز به چکش کاری‌های بسیار دارد. لویاتانی که چهره های متفاوت دارد و میزان شکل گیری این آزادی به انواع متفاوت  لویاتانها و سیر تکاملی شان بستگی دارد.

مشخصات کلی کتاب

راه باریک آزادی به قلم نوآور دارون عجم اوغلو و جیمز.ای رابینسون که انتشارات وزین روزنه آن را در بهار 1399 با 1250 نسخه روانه بازار بی رونق کتاب کرد، روزنه ای رو به مخاطب ایرانی می گشاید تا در میان دالان واژگان پر پیچ و خم کتاب قدم بگذارد و از دل نامیدی، امید بجوید. در اهمیت این کتاب همین بس که چند تن از برندگان نوبل اقتصاد و نویسندگان مطرح دنیا آن را ستوده اند. واشنگتن پست آن را کتابی توان افزا، پر محتوا، به شدت جاه طلب و نهایتا امید بخش توصیف می‌کند.

معرفی نویسنده و مترجم

دارون عجم اوغلو و جیمز.ای رابینسون را می‌توان دو هم‌راه ممتاز و بی‌همتا نامید که اثری کم‌مانند نیز خلق کرده‌اند. عجم‌اوغلو به همراه جیمز ای رابینسون هر دو اقتصاددان برجسته امریکایی هستند که در سال 2024 به همراه سایمون جانسون برای مطالعات تطبیقی خود در زمینه شکوفایی دولت‌ها و امپراتوری‌ها موفق به کسب جایزه نوبل اقتصاد شدند. کتاب راه باریک آزادی همچون کتاب چرا ملت ها شکست می‌خورند دومین اثر مشترک این دو نویسنده است که مباحث بهم پیوسته بسیار دارد. ترجمه روان و خواندنی سیدعلیرضا بهشتی‌شیرازی و جعفر خیرخواهان لذت مطالعه این اثر را دو چندان می‌کند.

پیام کتاب

این کتاب در 15 فصل به نگارش درآمده است که تبحر نویسندگان در فصل فصل کتاب هویداست. شاید بتوان عصاره کتاب را در این جمله خلاصه کرد که «آزادی آسان به دست نمی‌آید.»

تجربه تأثیرپذیری از کتاب

نویسندگان این پرسش اساسی را مطرح می‌کنند که آیا جامعه بدون یک حکومتی کارآمد سر خواهد کرد، آیا زیر بار دولتی مستبد خواهد رفت یا موفق به چکش کاری توازنی از قدرت می‌شود که راه را برای ظهور لویاتان مقید و شکوفایی تدریجی آزادی می‌گشاید.

راه باریک در واقع آزادی کتابی است که هر مطالعه آن به هر شهروندی، محققی، سیاست‌مداری و سیاست‌گزاری توصیه می‌شود. چرا که مخاطب آن هم جامعه است هم حکومت. این کتاب خواندنی نیست، بلکه جویدنی است!

لویاتان مستبد / مقید و یک توازن دشوار

نبرد میان لویاتان مستبد و مقید و مسیر پر فراز و نشیب برای رسیدن به لویایان مقید یکی از کلیدی‌ترین مباحثی است که نویسندگان مورد بحث قرار داده‌اند. دارون و جیمز ای. رابینسون معتقدند بر خلاف آنچه که تصور می‌شود جامعه با آغوشی باز به استقبال یک لویاتان نمی‌رود. در بسیاری از موارد جامعه در مقابل این لویاتان‌ها از خود مقاومت نشان می‌دهد که نتیجه این مقاومت نبود آزادی است. وقتی این مقاومت در هم بشکند ممکن است شاهد ظهور لویاتان مستبد باشیم. اینجاست که طلایی‌ترین مبحث نویسنده رخ می‌نماید. از نظر عجم اوغلو اگر چه لویاتان مستبد ممکن است بتواند جلوی جنگ را بگیرد اما این زندگی که لویاتان برای مردمش به ارمغان می‌آورد در اصل زندگی نیست بلکه زنده ماندنی بی‌رحمانه و زشت است.

آفرینش ترکیبات بدیع/ ملکه سرخ چیست؟

قلم فرسایی زیبای این دو نویسنده و چینش بی‌نظیر کلمات در کنار هم به قدری ماهرانه و دقیق بکار رفته است که خواننده مجذوب سطر سطر صفحات کتاب می‌شود. این قلم ماهرانه، بدیع و بجا خود را در ترکیب زیبای اثر ملکه سرخ عجم اوغلو و رابینسون نیز نشان می‌دهد که مکمل عبارت کلیدی راه باریک آزادی است. اثر ملکه سرخ به وضعیتی اشاره دارد که ناچار هستید برای حفظ موقعیت خود به دویدن ادامه دهید، مانند حکومت و جامعه که با سرعت می‌دوند تا توازن بین آنها حفظ شود. این بدان معناست که اگر جامعه پا به پای حکومت ندود و توازن به هم بخورد لویاتان مقید این پتانسیل را دارد که به سرعت به لویاتان مستبد تبدیل شود.

راحله چترسفید پژوهشگر روابط بین‌الملل و از اعضای کلاس آموزش روزنامه‌نگاری، نویسندگی و برندسازی فراتاب

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است