فراتاب: طلا، این فلز گرانبها، در ایران همواره نمادی از ثروت و شاخصی از اقتصاد بوده است. از روزهای انقلاب و جنگ گرفته تا تحریمهای جهانی و بحرانهای داخلی، سکه طلا با هر تغییر قیمتی داستانی تازه روایت کرده است. از بهمن 1357 که با 420 تومان شروع شد، تا امروز که به ارقامی تاریخی رسیده، همراه ما باشید با این سفر حیرت انگیز.
اگر طلا زبان داشت، از چه داستانهایی میگفت؟ داستانهایی از امید و ناامیدی، رونق و رکود. قیمت سکه طلا در ایران نهتنها بازتابدهنده تحولات اقتصادی داخلی است، بلکه تحت تأثیر رویدادهای جهانی نیز بوده است. در این گزارش، سکه را بهعنوان راوی تاریخی از بهمن 1357 تا بهمن 1403 بررسی میکنیم. هر سه سال یکبار نگاهی به قیمت آن و دلایل تغییرات خواهیم داشت.
بهمن 1357: از انقلاب تا میلیونی شدن طلا
قیمت هر سکه طلا: 420 تومان؛ انقلاب اسلامی ایران تازه به پیروزی رسیده بود و اقتصاد درگیر تغییرات بنیادین بود. قیمت سکه در این دوره، هرچند پایین به نظر میرسید، ولی بهسرعت قرار بود مسیر صعودی خود را آغاز کند.
بهمن 1360: جنگ و طلا
قیمت هر سکه طلا: 3500 تومان؛ آغاز جنگ ایران و عراق، کاهش تولید نفت و تحریمهای اولیه، فشار زیادی به اقتصاد وارد کرد. در این شرایط، سکه طلا بهعنوان یک پناهگاه امن، قیمتش را تقریباً 9 برابر کرد.
بهمن 1363: روزهای نفس گیر جنگ
قیمت هر سکه طلا: 3900 تومان؛ در میانه جنگ، اقتصاد کشور دچار فرسایش شده بود. واردات محدود، کسری بودجه و کاهش ارزش ریال، قیمت طلا را بهشدت افزایش داد.
بهمن 1366: جنگی که تمام نمیشد
قیمت هر سکه طلا:1125 تومان؛ سالهای پایانی جنگ همراه با تورم بالا و بحران ارزی، قیمت سکه را به بالاترین رقم تا آن زمان رساند.
بهمن 1369: دوران بازسازی
قیمت هر سکه طلا: 1270 تومان؛ پایان جنگ و آغاز بازسازی، امیدهایی تازه به اقتصاد بخشید. اما با این حال، تورم ناشی از جنگ همچنان تأثیرگذار بود و قیمت سکه رو به افزایش گذاشت.
بهمن 1372: سیاستهای اقتصادی تازه
قیمت هر سکه طلا: 1648 تومان؛ اجرای سیاستهای تعدیل اقتصادی و آزادسازی قیمتها، جهشهای قابلتوجهی را در بازار سکه ایجاد کرد. این دوره، شروعی برای افزایش تدریجی قیمتها بود.
بهمن 1375: ثبات نسبی با طعم تورم
قیمت هر سکه طلا: 4127 تومان؛ با وجود تلاش دولت برای کنترل تورم، بازار همچنان نوسان داشت و قیمت سکه به مسیر صعودی خود ادامه داد.
بهمن 1381: طلا و دلار
قیمت هر سکه طلا: 6996 تومان؛ نوسانات قیمت دلار و افزایش تقاضای جهانی برای طلا، قیمت سکه را افزایش داد. این سالها آغاز وابستگی شدید قیمتها به نرخ ارز بود.
بهمن 1387: بحران اقتصادی جهان و اثر آن در ایران
قیمت هر سکه طلا: 23164 تومان؛ بحران اقتصادی جهان، کاهش ارزش پول ملی و افزایش بیسابقه قیمت طلا، بازار داخلی ایران را نیز به تلاطم کشاند.
بهمن 1390: سکههای میلیونی
قیمت هر سکه طلا: 6300 میلیون تومان؛ با آغاز تحریمهای هستهای، جهش قیمت ارز و کاهش اعتماد عمومی به ریال، سکه برای اولین بار از مرز یک میلیون تومان عبور کرد.
بهمن 1393: توافق و امیدهای حبابی
قیمت هر سکه طلا: 9460 میلیون تومان؛ با وجود توافقات هستهای اولیه، بازار همچنان دچار نااطمینانی بود و قیمتها ثابت ماندند، اما کاهش نیافتند.
بهمن 1396: سقوط ریال
قیمت هر سکه طلا: 17950 میلیون تومان؛ با بازگشت تحریمها و بحرانهای ارزی، سکه به رکورد جدیدی دست یافت. افزایش قیمت ارز و تورم بالا، این صعود را تسریع کرد.
بهمن 1399: دوران کرونا و طلای امن
قیمت هر سکه طلا: 10360000 میلیون تومان؛ بحران کرونا و تعطیلی اقتصاد جهانی، قیمت طلا را به اوج رساند. مردم برای حفظ ارزش داراییهای خود، به سکه و طلا پناه بردند.
بهمن 1403: میلیونیهای بیپایان
قیمت هر سکه طلا: 61200 میلیون تومان؛ ترکیب تورم داخلی، کاهش شدید ارزش ریال، و روند صعودی قیمت جهانی طلا، قیمت سکه را به تاریخیترین رقم خود رسانده است.
در پایان باید گفت سکه در ایران، نهتنها ابزار سرمایهگذاری، بلکه یک گواه تاریخی است که با هر تغییر قیمتی، قصهای از اقتصاد، سیاست و جامعه بازگو میکند.
نویسنده: ژوان صالحپور از اعضای کلاس آموزش روزنامهنگاری، نویسندگی و برندسازی فراتاب – دوره 15.
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.