فراتاب: او به آینه نگاه کرد «چقدر زمان گذشته ... اینجا ایستادهام، همانطور که سالها پیش ایستادم، یادش بخیر در اولین نمایش جشنوارهای فیلم «دوئل» در سینما سپیده، زمانی که اسمت در اول فیلم آمد مردم با اشتیاق دست میزدند و تو از خوشحالی اشک میریختی، بعد از سالها دوباره با مردم فیلم میدیدی... ای پیرمرد یادت هست با خودت قرار گذاشته بودی بر روی صحنه بمیری نه در این گوشهی بیمارستان. هی پیرمرد...
افراد زیادی در این سالها وارد سینمای ایران شده و فعالیت کردهاند، هریک از این افراد بنا به شرایط خود، سینمای ایران را به جلو یا عقب برده و یا در جای خود نگه داشته است. بیشتر آنها خاموش و بینشان آمدند و رفتند؛ برخی نیز روابط و مناسبات مکانی و زمانی، نقابی بر چهرهشان کشانده است که شناسایی آنان را تا حدی دشوار نموده است ساکت و بی نشان، شلوغ و پر هیاهو پر حاشیه و یا بیحاشیه ماهیت تمام انسانهایی است که بر اساس علاقه و توانایی یا اقبال وارد بازیگری شدهاند نمیتوان وزنی برای این شغل انتخاب کرد و گفت شغل سخت و یا آسانی است اما شغل بازیگری با دیگر مشاغل تفاوتی بزرگ دارد این شغل سن ندارد در واقع سن بازنشستگی در این شغل با ناتوانی جسمی آغاز میشود زیرا در هر سن میتوانی نقشهای مربوط به آن سن را بازی کنید در نوجوانی میتوانی جوانکی باشید و نقش مهرداد در فیلم عقابها را بازی کنی و یا مرد 30 ساله ساواکی خط قرمز مسعود کیمیایی باشی و بعد سالها وقفه به یکباره در نقش های مردی میانسال در فیلم های ارثیه پدری میلاد بنایی، سرزمین مادری کمال تبریزی و چشم باد مسعود جوزانی و .... ایفای نقش کنی.
جای خالی پیشکسوتان در دنیای شگفتانگیز صدا و تصویر
اما این روزها برای بازیگران پیشکسوت طور دیگری رغم میخورد، علیرغم افزایش شبکههای نمایش خانگی، فیلم و سریال از آنها دعوت به کار نمیشود و حضورشان در فیلمهای کمرنگ و فرعی است .در واقع جای خالی این پیشکسوتان در دنیای شگفتانگیز تلفیق و صدا و تصویر خالی است. همان قدر که این پیشکسوتان در آثار هنری مورد استفاده قرار نمیگیرند، به همان نسبت هم از جشنوارههای متداولی هم که برگزار میشود، دور میمانند. به عنوان مثال کسی یادش نمیآید آخرین بار کدام بازیگر پیشکسوت در جشنواره فیلم فجر موفق به کسب سیمرغ شده باشد. چون نه نقشهای اصلی به آنها سپرده میشود، نه داستانی با محوریت این گروه سنی ساخته میشود و نه در کارها از آنها برای حضور دعوت به عمل میآید. تفاوتی محسوس با دیگر جشنوارهها در دیگر نقاط جهان وجود دارد به طور مثال جشنواره فیلم کن (فرانسه)، این جشنواره به طور مرتب از پیشکسوتان سینما تجلیل میکند و به آنها فرصت میدهد تا در پروژههای جدید شرکت کنند. همچنین، مراسم ویژهای برای بزرگداشت هنرمندان پیشکسوت برگزار میشود و یا جوایز اسکار (آمریکا)، در هر دوره از جوایز اسکار، معمولاً بخشی به تجلیل از پیشکسوتان سینما اختصاص داده میشود. این تجلیلها نه تنها به رسمیت شناختن تلاشهای آنهاست، بلکه به جوانترها الهام میبخشد.
سعید راد اگرچه تنگنا را بازی کرد، اما تنگنای مردم را زیسته بود
در همین زمینه خبر آنلاین مصاحبه را با مرحوم سعید راد سال 1399 انجام داده است که این بازیگر دقیقا به مشکلات و تنهایی و تنگناهای بازیگران پیشکسوت اشاره کرده است و میگوید: سینماگرها بخشی از همین جامعه هستند. ما هنوز بیمه تکمیلی نداریم. ۵ هزار نفر در انجمنهای خانه سینما هستند و عدهای از این افراد مریض هستند، میخواهند قرص بخرند پول ندارند. کسی که همه مدارکش درست بوده بعد از یک سال و نیم، یک سوم پولی که هزینه کرده را دریافت کرده است. اینها مشکلات همه مردم است.
هنرمند نبض جامعه را زندگی میکند آنسان که سعید راد در خاطرهای نقل کرده بود آنقدر حالش تلخ شد که فردای اتفاق نمی توانست با خبرنگارش مصاحبه کند او روز قبل صحنهای شوکهکننده از تقاضای کودکی برای خرید میوه و ناتوانی پدر از خرید و صدای گریه هر دو در گوشش پیچیده بود. سعید راد اگرچه تنگنا را بازی کرده بود اما خود نیز تنگنای مردم را زیسته بود و سرانجام او تنها و غریبانه همانند بسیاری از همکارانش از میان ما رفت صد افسوس ...
گزارش از طلیعه ملکمحمد
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
