فراتاب ـ فرهنگی: «شیرین شمامه» ماندگارترین و تأثیرگذار ترین نوحه کُردی است .این نوحه که از گذشته های دور در عزاداری محرم وجود داشته است، همیشه مورد توجه خاص نوحه خوانان بوده و با استقبال ویژه مخاطبان عزادار مواجه شده و همچنان در ادبیات سوگواری محرم جایگاه ویژه خود را حفظ کرده است. ابیات شعر این مرثیه با دقت و وسواس خاصی انتخاب شدهاند.
«شمامه» نوعی میوه است که زیبایی ویژه بصری دارد و شمیم خوش آن از راه دور هم به مشام می رسد و معمولاً به خاطر زیبایی وعطر خوشش مورد استفاده قرار میگیرد.
از دیگر ویژگیهای آن کوچک بودن و ظریف بودنش است. اگر نوبر هم باشد، این ظرافت دوچندان به نظر میرسد. ما در زبان کُردی وقتی روی فرزندمان به اصطلاح خونمان جوش میخورد، او را «شیرین شمامه» صدا میزنیم. شاید شیرینی آن نه از لحاظ طعم بلکه بیشتر از لحاظ زیبایی وچشم نوازی آن است. تشبیه علی اصغر (ع) طفل شش ماهه شهید کربلا به شمامه، به خوبی وظرافت انجام گرفته است.
«روله» کلمهای است به معنای فرزند، اما خود کُردها میدانند که از لحاظ حس عاطفی هیچ واژهای جای آن را نمیگیرد. روله به معنای فرزند وبچه است اما فرزند وبچه از روله چیزی کم دارند. در روله ناز و زیبایی، ظرافت و دوست داشتن، دلسوزی و عشق با هم جا گرفتهاند. وقتی روله در سوگ و عزا مورد استفاده قرار میگیرد حتی اگر فرزند، بزرگسال هم باشد حال وهوای خردسال می گیرد و مادر با گفتن روله او را در آغوش خود حس میکند. اوج زیبایی هنری و اوج حس عاطفی در این نوحه اینجا اتفاق میافتد که فرزند علی اصغر است، رولهای که از فرط تشنگی گلویش خشک شده وهمان گلوی تشنهاش مورد اصابت تیر قرار میگیرد و اینجاست که روله در نوحه شیرین شمامه با همه رولهها فرق دارد.
این نوحه با این بیتهای ناب را همه نوحهسرایان خواندهاند ولی هیچ کدام نتوانستهاند به اندازه زنده یاد «حشمت الله لرنژاد» این حس عاطفی را آنگونه که هست انتقال دهند.
سوز صدای لرنژاد توانسته است این نوحه را برای همیشه ماندگار کند و جا دارد که میراث فرهنگی استان کرمانشاه این نوحه با صدای مرحوم لرنژاد را در مراسمی ضمن گرامیداشت یاد این هنرمند فقید، به عنوان میراث معنوی محرم ثبت وضبط کند. امید است که این پیشنهاد همین امسال عملی شود و در حد یک یادداشت باقی نماند.
شیرین شمامه ی نوبرم روله لای علی لای
غلتان و خوین ای اصغرم روله لای علی لای
روله تو هلس وی خاوه بنوره و حالم
له بعد تو روله علی نمنیه جلالم
پرپر لشی له خاک و خوین قضات بود و مالم
یه چه روژی هات و سرت روله لای علی لای
شیرین شمامه ی نوبرم روله لای علی لای
غلتان و خوین ای اصغرم روله لای علی لای
کی طرف میدان قضا پاره حنجرت کرد
چیو سیور اکبر پا له سر و خیون زیورت کرد
چه بی رد بی گرگ اجل له چنگم درت کرد
شیوت نیچو له نظرم روله لای علی لای
شیرین شمامه ی نوبرم روله لای علی لای
غلتان و خوین ای اصغرم روله لای علی لای
منبع: همشهری استانها ـ نویسنده: رضا موزونی